جىلقى جانە ولاردىڭ ەرەكشە اتاۋلارى

жайлаудағы жылқылар лошади на пастбище кони на жайлау
Фото: Максат Шагырбаев/Kazinform

 ءتورت تۇلىك مالدىڭ باسىندا جىلقى كەلەدى. ءارى مالداردىڭ ەڭ ماڭىزدىسى دا جىلقى. بۇل سەبەپتى دە الدىمەن جىلقى تۋرالى قولعا الىپ، ول جايىندا تانىتقاننان كەيىن كەزەگىمەن باسقا مالداردى دا جەكە-جەكە قولعا الىپ، جازاتىن بولامىن.

ورتا ازيا تۇركىلەرىنىڭ سويلەۋ تىلىندە «يىلقى»، قازاق پەن تاتار سويلەۋ تىلىندە «جىلقى» دەيدى. جىلقىنىڭ ارعىماق، تۇلپار، قارابايىر، تەكەجايمىت پەن ماستەك ت.ب تۇقىمدارى بار. بۇلاردان ارعىماق پەن تۇلپار ەڭ اسىل تۇقىم. ەرتەدە ءومىر سۇرگەن باتىرلاردىڭ اڭىز اتتارىنا «تۇلپار» دەيدى. قازاقتاردىڭ سويلەۋ تىلىنە قاراي ايعىرعا - «ايعىر»، پىشتىرىلگەن ەركەگىنە «ات» دەيدى. ادەتتە ءتورت جاسىندا كەسىلەدى. بۇعان «كەسۋ» نەمەسە «ءپىشۋ» دەيدى. قازاقتار، كەسۋ وتاسىنا وتە شەبەر بولادى. وسكەن ايعىردىڭ پىشىلگەنىنە «ازبان» ءارى ەسەيگەن ۇرعاشىسىن «بيە» دەيدى. 
التى ايلىق ءتولىن «قۇلىن»، قىس كىرگەننەن كەيىن باستابىندا «جاباعى»، ەكىنشى جىلىنىڭ كوكتەمىنەن باستاپ «تاي»، ءۇشىنشى جىلىنىڭ كوكتەمىنەن باستاپ ەركەگىنە «قۇنان»، ۇرعاشىسىنا «قۇناجىن بايتال»، ءتورتىنشى جىلىنىڭ كوكتەمىنەن باستاپ ەركەگىنە «دونەن»، ۇرعاشىسىنا «دونەجىن بايتال» جانە بەسىنشى جىلىنىڭ كوكتەمىنەن باستالىپ «بەستى ات»، ۇرعاشىسىنا «بەستى بيە» دەيدى. بۇدان كەيىن ەسەيگەن شاعىنا كەلگەن «ات» نە «بيە» دەپ اتالادى.

حاليفا التاي "اناجۇرتتان انادولىعا دەيىن"
تۇركيا مادەنيەت مينيسترلىگى
انكارا، 1980، 1998
تۇرىك تىلىنەن اۋدارعان:
ەركەگۇل ارىققارا قىزى

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram