قازاقستاننىڭ قورعانىس مينيسترلەرى نەسىمەن ەستە قالدى
استانا.قازاقپارات - 1992 -جىلى 7- مامىردا قارۋلى كۇشتەرى جانە قورعانىس مينيسترلىگى قۇرىلدى. سودان بەرى تاۋەلسىزدىك جىلدارى قورعانىس مينيسترلىگىن 13 ادام باسقاردى.
Kazinform اگەنتتىگى ءار ءمينيستردىڭ نەسىمەن ەستە قالعانىنا شولۋ ۇسىنادى.
حالىق قاھارمانى، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تۇڭعىش قورعانىس ءمينيسترى، كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى، ارميا گەنەرالى ساعادات قوجاحمەت ۇلى نۇرماعامبەتوۆ 1924 -جىلى 25-مامىردا اقمولا وبلىسى، ەڭبەك اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ول 1942 -جىلى اسكەر قاتارىنا شاقىرىلىپ، 1-بەلورۋس مايدانىندا، سولتۇستىك كاۆكاز، ۋكراينا، مولداۆيا، پولشا، گەرمانيا مايداندارىندا سوعىسقان. پۋلەمەت ۆزۆودىن، روتانى، 5-ەكپىندى ارميانىڭ اتقىشتار باتالونىن باسقارعان. ال 1945 -جىلى 27-اقپاندا پولشا اۋماعىندا مىقتاپ بەكىنگەن جاۋ قورعانىسىن بۇزىپ ءوتىپ، جاۋىنگەرلىك تاپسىرمانى ەرلىكپەن ورىنداعانى ءۇشىن «كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى» اتاعىن الدى. كەيىنىرەك گيتلەر كانتسەليارياسىن شابۋىلداۋعا قاتىسىپ، سوعىستى بەرليندە اياقتاعان.
ساعادات قوجاحمەت ۇلى نۇرماعامبەتوۆ
سوعىستان كەيىن س. نۇرماعامبەتوۆ 1946 -جىلى ماسكەۋدەگى م. ي. فرۋنزە اتىنداعى اسكەري اكادەميانى ءتامامداپ، ورتا ازياداعى تۇركىستان اسكەري وكرۋگىنە پولك باسقارۋعا جىبەرىلدى. ءار جىلدارى ءتۇرلى شتابتىق، كوماندالىق لاۋازىمداردا، ونىڭ ىشىندە قازاق س س ر ازاماتتىق قورعانىس شتابىنىڭ باستىعى، ورتا ازيا اسكەري وكرۋگى قولباسشىسىنىڭ ورىنباسارى، وڭتۇستىك توپ اسكەرلەرى قولباسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى قىزمەتىن اتقاردى. 1971-1994 -جىلدارى بىرنەشە مارتە قازاقستان جوعارعى كەڭەسىنىڭ دەپۋتاتى بولىپ سايلاندى. ال 1989 -جىلدان باستاپ - قازاق سسر سوعىس جانە ەڭبەك ارداگەرلەرى كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى، قازاق سسر جوعارعى كەڭەسىندەگى ارداگەرلەر مەن قارۋلى كۇشتەر مۇگەدەكتەرى ىستەرى كوميتەتى ءتوراعاسى قىزمەتتەرىن اتقارسا، 1991 -جىلى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك قورعانىس كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى بولدى.
1992 -جىلعى 7-مامىردا س. نۇرماعامبەتوۆ جاڭا رەسپۋبليكانىڭ قورعانىس ءمينيسترى بولىپ تاعايىندالدى. وعان تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ اسكەرىن قۇرۋ مىندەتى قويىلعان ەدى.
«وسى ورايدا مول اسكەري ءبىلىم مەن تاجىريبە يەسى ساعادات قوجاحمەت ۇلى تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىندا ەلىمىزدىڭ قارۋلى كۇشتەرىن قۇرۋعا، سونداي- اق ونىڭ جاڭا زاڭدى قۇجاتتارىن، العاشقى قورعانىس دوكتريناسىن قالىپتاستىرىپ، كۇردەلى سالانىڭ نەگىزىن قالاپ، جۇزەگە اسىرۋدا ايرىقشا قىزمەت ەتتى. جاس مەملەكەتىمىزدىڭ قارۋلى كۇشتەرىن كاسىبي تۇرعىدان باسەكەگە لايىقتى ساپاعا بەيىمدەدى. ءسويتىپ ءوزىنىڭ دارىندى قولباسشى ەكەندىگىن بەيبىت ومىردە دە كورسەتىپ، ۇرپاقتار ۇمىتپايتىن ۇلاعاتتى ءىس اتقاردى»، - دەپ ەسكە الادى اسكەري جۋرناليست ساپارعالي جاعىپاروۆ.
س. نۇرماعامبەتوۆ مينيستر لاۋازىمىندا 1995 -جىلدىڭ قازانىنا دەيىن قىزمەت ەتتى. سودان كەيىن ارميا گەنەرالى اتاعىمەن وتستاۆكاعا شىعىپ، ەل پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى بولدى. 1994 -جىلعى 23-مامىردا مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىمەن س. نۇرماعامبەتوۆكە حالىق قاھارمانى اتاعى مەن №1 «التىن جۇلدىز» تابىس ەتىلدى. سونداي- اق، الماتى، استانا، دونەتسك (ۋكراينا) قالالارىنىڭ، اقمولا وبلىسىنىڭ، اقكول اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى اتاندى.
داڭقتى باتىر 2013 -جىلى 90 جاسقا قاراعان شاعىندا الماتى قالاسىندا دۇنيە سالدى. ۇكىمەت قاۋلىسىمەن استانا قالاسىنداعى «جاس ۇلان» مەكتەبىنە ارميا گەنەرالى ساعادات نۇرماعامبەتوۆتىڭ ەسىمى بەرىلدى. ال بيىل ءساۋىر ايىندا «ايبىن» وردەنىنىڭ I دارەجەسى ساعادات نۇرماعامبەتوۆتىڭ ەسىمىمەن اتالدى.
كەلەسى قورعانىس ءمينيسترى، گەنەرال- پولكوۆنيك الىبەك حاميت ۇلى قاسىموۆ 1995-1996 -جىلدارى ۆەدومستۆونى ءبىر جىل عانا باسقاردى. ول 1954 -جىلى 18 -قىركۇيەكتە الماتى قالاسىندا تۋعان جانە الماتى ي. س. كونيەۆ اتىنداعى جوعارى اسكەري كوماندالىق ۋچيليشەسىن، ماسكەۋدەگى م. ۆ. فرۋنزە اتىنداعى اسكەري اكادەميانى بىتىرگەن. 1975-1982 -جىلدارى - كالينينگراد وبلىسىنداعى تانك ديۆيزياسىنىڭ ۆزۆود، روتا كومانديرى، باتالون كومانديرىنىڭ ورىنباسارى,1985-1992 -جىلدارى - زاكاۆكازە اسكەري وكرۋگىندە شتاب باستىعى - موتواتقىشتار وقۋ پولكى كومانديرىنىڭ ورىنباسارى، اعا وفيتسەرى، باستىق ورىنباسارى، ءبولىم باستىعى بولعان.
الىبەك حاميت ۇلى قاسىموۆ
ءا. قاسىموۆ 1992 -جىلدىڭ تامىزىنان - جەدەل باسقارما باستىعى - قورعانىس مينيسترلىگى باس شتابى باستىعىنىڭ ورىنباسارى، 1992 -جىلدىڭ قاراشاسىنان - قورعانىس ءمينيسترىنىڭ 1- ورىنباسارى - باس شتابتىڭ باستىعى، 1995-1996 -جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قورعانىس ءمينيسترى بولدى.
ءا. قاسىموۆ مىرزا سەرجانتتىق كورپۋستىڭ ماڭىزدىلىعىنا كوپ كوڭىل بولگەن جانە 1996 -جىلى قارۋلى كۇشتەرگە كاسىبي سەرجانتتاردى ازىرلەيتىن كادەت كورپۋسىنىڭ اشىلۋىنا مۇرىندىق بولعان. كومانديرلەردىڭ لايىقتى جالاقى الۋىن كوتەرگەن. كەيىنىرەك 1997 -جىلى ءا. قاسىموۆ قازاقستاننىڭ تۇركياداعى اسكەري اتتاشەسى بولىپ تاعايىندالدى. 2001-2003 -جىلدارى – ق ر قاۋىپسىزدىك كەڭەسى حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى، 2004 -جىلدىڭ ءساۋىر ايىنان جەلتوقسانىنا دەيىنگى ارالىقتا - «Lapidim Project LTD» ج ش س- ءنىڭ باس ديرەكتورى، 2004 -جىلدىڭ جەلتوقسانىنان - «Atameken Holding» قارجىلىق ونەركاسىپ توبى» ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى بولدى.
ءا. قاسىموۆ Ⅲ دارەجەلى «ك س ر و قارۋلى كۇشتەرىندە وتانعا سىڭىرگەن قىزمەتى ءۇشىن»، Ⅱ دارەجەلى «داڭق» وردەندەرىمەن جانە ك س ر و مەدالدارىمەن ماراپاتتالعان.
قورعانىس مينيسترلىگىنە ەكى رەت تاعايىندالعان ءارى مەرزىمى بويىنشا ۇزاق باسقارعان مينيستر - اسكەري- ۇشقىش، ارميا گەنەرالى، حالىق قاھارمانى مۇحتار قاپاش ۇلى التىنبايەۆ. ول 1945 -جىلى 10-جەلتوقساندا قاراعاندى وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ەڭبەك جولىن كيروۆ اتىنداعى (قاراعاندى) شاحتانىڭ ۇڭگۋشىسى بولىپ باستاپ، كەيىنىرەك كراسنودار ولكەسىنىڭ ارماۆير قالاسىنداعى اۋە قورعانىسى جوعارى اسكەري ۇشقىشتار ۋچيليشەسىن (1977)، گ. جۋكوۆ اتىنداعى اۋە قورعانىسى اسكەري اكادەمياسىن (1985) بىتىرگەن.
بولاشاق مينيستر كينەل- چەركاسسك وقۋ-جاتتىعۋ اۆياتسيا ورتالىعىنىڭ كۋرسانت ۇشقىشى (1965-1966)، اۋە قورعانىسى اۆياتسيالىق يسترەبيتەلدىك پولكىنىڭ ۇشقىشى، اعا ۇشقىشى، اۆياتسيالىق يسترەبيتەلدىك پولكى اۆياتسيالىق زۆەنوسىنىڭ كومانديرى، اۆياتسيالىق ەسكادريلياسى كومانديرىنىڭ ورىنباسارى، كومانديرى، ديۆيزيا كومانديرىنىڭ ورىنباسارى، كومانديرى (1969-1985) بولىپ قىزمەت ەتكەن. سودان كەيىن اۋە شابۋىلىنا قارسى قورعانىس اسكەري اكادەمياسىنىڭ تىڭداۋشىسى (1982-1985)؛ اۋە شابۋىلىنا قارسى قورعانىس ديۆيزياسى كومانديرىنىڭ ورىنباسارى (1985-1988)؛ اۋە شابۋىلىنا قارسى قورعانىس ديۆيزياسىنىڭ كومانديرى (1988-1992) بولدى.
1992 -جىلى اۋە شابۋىلىنا قارسى قورعانىس كورپۋسىنىڭ كومانديرى – ق ر قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى، 1993 -جىلى – ق ر اسكەري اۋە كۇشتەرىنىڭ قولباسشىسى، 1996 -جىلى – ق ر قورعانىس ءمينيسترى اتاندى. الايدا 1999 -جىلى وتستاۆكاعا جىبەرىلىپ، ق ر قارۋلى كۇشتەرىنىڭ اۋە قورعانىسى كۇشتەرىنىڭ قولباسشىسى قىزمەتىنە اۋىسادى. كەيىن 2001 -جىلى قورعانىس ءمينيسترى لاۋازىمىنا قايتا تاعايىندالدى.
م. التىنبايەۆ بيلىك ەتكەن جىلدارى اۋە قورعانىس كۇشتەرى (1998) قۇرىلىپ، اۋە قورعانىسىنا رەفورمالار جۇرگىزىلىپ، جاڭا اەرودرومدار اشىلعانى ايتىلادى. ماسەلەن، 2003 -جىلى الماتى مەن الماتى وبلىسىن قورعايتىن جەتىگەن اۋەايلاعى اشىلعان. ەكىنشى تاعايىنداۋ كەزىندە دە 2001-2007 -جىلدارى اۆياتسيانىڭ وراسان زور قايتا قارۋلانۋى بايقالىپ، ۇشاقتار مەن تىكۇشاقتاردى كوپتەپ ساتىپ الىنعان.
سونىمەن بىرگە، م. التىنبايەۆتىڭ كەزىندە اسكەري- تەڭىز كۇشتەرى (2003)، قۇرلىق اسكەرلەرى (2009)، «استانا»، «وڭتۇستىك»، «باتىس» جانە «شىعىس» وڭىرلىك قولباسشىلىقتارى قۇرىلعان، زىمىران اسكەرلەرى مەن ارتيللەريا، اەروموبيلدى اسكەرلەرى، قارۋلى كۇشتەر تىلى سەكىلدى جاڭا اسكەر تۇرلەرى ەنگىزىلگەن. قازاقستاندىق اسكەريلەر ب ۇ ۇ بىتىمگەرشىلىك ميسسيالارىنا قاتىسا باستادى.
مينيستر لاۋازىمىنان كەيىن ول قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى -شتاب باسشىلارى كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى (2007-2010)؛ ق ر پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى (2010-2017) بولدى، قازىر ق ر پارلامەنتى سەناتى جانىنداعى سەناتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى رەتىندە قىزمەت ەتىپ كەلەدى. مۇحتار التىنبايەۆ Ⅲ دارەجەلى «ك س ر و قارۋلى كۇشتەرىندە وتانعا قىزمەت ەتكەنى ءۇشىن» (1978)، Ⅱ دارەجەلى «بارىس» (2003)، «حالىقتار دوستىعى» (ر ف)، ت م د- عا قاتىسۋشى مەملەكەتتەر پارلامەنتارالىق اسسامبلەياسى دوستاستىعى (2015) وردەندەرىمەن؛ «حالىق قاھارمانى» التىن جۇلدىزىمەن، «وتان» وردەنىمەن، ق ر جانە شەت مەملەكەتتەردىڭ كوپتەگەن مەدالدارىمەن ناگرادتالعان.
1999-2001 -جىلدار اراسىندا قورعانىس مينيسترلىگى باسشىلىعىندا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ورگاندارىنىڭ ارداگەرى، گەنەرال- پولكوۆنيك ءسات بەسىمباي ۇلى توقپاقبايەۆ بولدى. ول 1939 -جىلى الماتى وبلىسىندا تۋعان. 1963 -جىلى س. م. كيروۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاڭ فاكۋلتەتىن زاڭگەر ماماندىعى بويىنشا، س س سر م ق ك №302 مينسك مەكتەبىن، 1971 -جىلى س س س ر جوعارى ديپلوماتيالىق مەكتەبىن ءتامامداعان. كاسىبي مانسابىن 1963 -جىلدىڭ شىلدە ايىندا الماتى وبلىستىق پروكۋراتۋراسىنىڭ تەرگەۋشىسى بولىپ باستادى جانە 1963 -جىلدىڭ قىركۇيەك ايىنان – س س سر م ق ك №302 مينسك مەكتەبىنىڭ كۋرسانتى؛ س س س ر م ق ك كادرلىق وفيتسەرى، جەدەل وكىلدەن قازكسر م ق ك باسقارماسىنىڭ باستىعى لاۋازىمىنا دەيىنگى قىزمەت جولىن وتكەن.
1991 -جىلدىڭ قاراشا ايىنان - الماتى قالاسى جانە الماتى وبلىسى بويىنشا ق ر م ق ك باسقارماسىنىڭ باستىعى، 1993 -جىلدىڭ ماۋسىم ايىنان – ق ر ۇ ق ك ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، 1993 -جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنان – ق ر ۇ ق ك ءتوراعاسى، 1995 -جىلدىڭ قاراشا ايىنان – ق ر پرەزيدەنتى كۇزەت قىزمەتىنىڭ باستىعى – ق ر رەسپۋبليكالىق گۆاردياسىنىڭ قولباسشىسى مىندەتىن اتقارۋشى، 1997 -جىلدىڭ ناۋرىز ايىنان – ق ر رەسپۋبليكالىق گۆاردياسىنىڭ قولباسشىسى بولدى. ال 1999 -جىلدىڭ قازان ايىنان ق ر قورعانىس ءمينيسترى بولىپ تاعايىندالدى. س. توقپاقبايەۆتىڭ تۇسىندا اسكەري سالانى قارجىلاندىرۋ كولەمى ارتىپ، ەكىنشى رەت اسكەري دوكترينا قابىلداندى. العاشقى دوكترينا 1993 -جىلى ساعادات نۇرماعامبەتوۆ تۇسىندا قابىلدانعان بولاتىن. سونداي- اق، قازاقستاندا العاش رەت حالىقارالىق اسكەري جاتتىعۋلار وتكىزىلە باستادى.
2007-2009 -جىلدارى قورعانىس مينيسترلىگىن باسقارعان دانيال احمەتوۆتىڭ اسكەري سالاعا قاتىسى از. ول 1954 -جىلى 15-ماۋسىمدا پاۆلودار قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن جانە پاۆلودار يندۋستريالىق ينستيتۋتىن «ينجەنەر- قۇرىلىسشى» ماماندىعى بويىنشا بىتىرگەن. «پاۆلودارتۇرعىنۇي قۇرىلىس» ءۇي سالۋ كومبيناتىنىڭ شەبەرى، ەكىباستۇز قالالىق پارتيا كوميتەتىنىڭ نۇسقاۋشىسى بولىپ جۇمىس ىستەگەن.1987-1991 -جىلدارى - ەكىباستۇز قالالىق اتقارۋ كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى، 1991-1992 -جىلدارى - «ەكىباستۇزتۇرعىنۇيونەركاسىپقۇرىلىس» ترەسىنىڭ باسشىسى، 1992-1993 -جىلدارى - ەكىباستۇز قالالىق اكىمدىگىنىڭ باسشىسى، 1993-1997 -جىلدارى - پاۆلودار وبلىستىق اكىمدىگىنىڭ باسشىسى، اكىمى، 1997-1999 -جىلدارى - سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى بولعان.
2009 -جىلى د. احمەتوۆتەن كەيىن مينيسترلىك باسشىلىعىنا قازاقستاننىڭ رەسەدەگى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى بولعان ادىلبەك جاقسىبەكوۆ كەلدى. ول 1954 -جىلى 26-شىلدەدە قوستاناي وبلىسىندا تۋعان. 1977 -جىلى ماسكەۋدەگى بۇكىل وداقتىق مەملەكەتتىك كينەماتوگرافيا ينستيتۋتىنىڭ ەكونوميكا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن، 1987 -جىلى پلەحانوۆ اتىنداعى ماسكەۋ حالىق شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىندا «ماتەريالدىق- تەحنيكالىق جابدىقتاۋدى ۇيىمداستىرۋشى» ماماندىعى بويىنشا قايتا دايارلاۋدان ءوتتى. ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى.
ول قازاق ك س ر مەمكينو جانە مەمجابدىقتاۋ جۇيەسىندە جۇمىس ىستەدى، ءبىرقاتار كاسىپورىنداردى باسقارعان. 1988-1995 -جىلدارى «تسەسنا» كوپسالالى كورپوراتسياسىن باسقاردى. 1995 -جىلى ق ر پارلامەنتىنىڭ سەناتىنا سايلاندى، 1996 -جىلى - اقمولا وبلىسى اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، 1997-2003 -جىلدارى - استانا قالاسىنىڭ اكىمى بولدى. 2003-2004 -جىلدارى – ق ر يندۋستريا جانە ساۋدا ءمينيسترى، 2004-2008 -جىلدارى – ق ر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى، 2008 -جىلعى قاڭتار مەن قازان ارالىعىندا - «نۇر وتان» حالىقتىق- دەموكراتيالىق پارتياسى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى – ق ر پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى جانە 2008-2009 -جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ رەسەي فەدەراتسياسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى بولدى.
ءا. جاقسىبەكوۆ قورعانىس مينيسترلىگىندە 2014 -جىلعا دەيىن 5 جىل جۇمىس ىستەدى جانە سالىستىرمالى تۇردە ۇزاق باسقارعان مينيسترلەردىڭ ءبىرى. ونىڭ تۇسىندا ق ر قورعانىس مينيسترلىگى باسقا دا مەملەكەتتەرمەن اسكەري- تەحنيكالىق ىنتىماقتاستىقتى دامىتتى. 2011 -جىلى - «ەۋروكوپتەر قازاقستان ينجينيرينگ» زاۋىتى، 2012 -جىلى - «قازاقستاندىق اۆياتسيالىق يندۋستريا» ج ش س، 2013 -جىلى استانادا ت م د اۋماعىندا تەڭدەسى جوق «قازاقستان اسەلسان ينجينيرينگ» قازاق- تۇرىك بىرلەسكەن زاۋىتى اشىلدى.
كەلەسى قورعانىس ءمينيسترى سەرىك احمەتوۆ بۇل قىزمەتتە 7 اي عانا جۇمىس ىستەپ، ءوز ەركىمەن وتستاۆكاعا كەتتى. ول 1958 -جىلى 25-ماۋسىمدا قاراعاندى وبلىسىندا تۋعان. ەڭبەك جولىن قاراعاندى مەتاللۋرگيالىق كومبيناتىندا باستادى. 2001 -جىلدان باستاپ تەمىرتاۋ قالاسىنىڭ اكىمى، سودان كەيىن استانا قالاسى اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، ق ر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋ- باقىلاۋ جۇمىسى جانە كادر ساياساتى باسقارماسى مەملەكەتتىك ينسپەكتسياسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، قازاقستاننىڭ كاسىپكەرلەر مەن جۇمىس بەرۋشىلەرىنىڭ «اتامەكەن» وداعىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى، ق ر كولىك جانە كوممۋنيكاتسيالار ءمينيسترى، ق ر پرەمەر- ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى بولىپ جۇمىس ىستەدى. 2009 -جىلدىڭ قاراشاسىنان - قاراعاندى وبلىسىنىڭ اكىمى، 2012 -جىلدىڭ قاڭتارىنان – ق ر پرەمەر- ءمينيستردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، 2012 -جىلدىڭ قىركۇيەگىندە – ق ر پرەمەر- ءمينيسترى بولدى. 2014 -جىلى قازاقستان ۇكىمەتى وتستاۆكاعا كەتىپ، س. احمەتوۆ قورعانىس ءمينيسترى قىزمەتىنە تاعايىندالعان ەدى.
بارشاعا بەلگىلى، سەرىك احمەتوۆ سەنىپ تاپسىرىلعان بوتەن مۇلىكتى يەلەنىپ الۋ نەمەسە ىسىراپ ەتۋ، كاسىپكەرلىك قىزمەتكە زاڭسىز قاتىسۋ، قىزمەت وكىلەتتىگىن تەرىس پايدالانۋ، زاڭدى كاسىپكەرلىك قىزمەتكە كەدەرگى كەلتىرۋ ايىپتارى تاعىلىپ، كىنالى دەپ تانىلدى. 2015 -جىلى پرەمەر- مينيستر س. احمەتوۆ پەن باسقا دا لاۋازىمدى 21 تۇلعاعا قاتىستى سوت ۇكىمى شىقتى. 2016 -جىلدىڭ 14-ناۋرىزدا جەمقورلىق قىلمىستىق ىسكە قاتىستى سوتتى بولعان 11 ادامنىڭ جازاسىن جەڭىلدەتتى. سونىڭ ىشىندە سەرىك احمەتوۆتىڭ جازاسى 10 جىلدان 8 جىلعا دەيىن ازايتىلدى. 2021 -جىلى 20-قىركۇيەكتە س. احمەتوۆ بوستاندىققا شىقتى.
ەلىمىزدىڭ توعىزىنشى قورعانىس ءمينيسترى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ قورعانىس مينيسترلىگىن 2014-2016 -جىلدارى باسقاردى. ول 1956 -جىلى 9-جەلتوقساندا گۋريەۆ وبلىسى ماحامبەت اۋدانى نوۆوبوگات اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ا. س. پۋشكين اتىنداعى ورال پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ جاراتىلىستانۋ- گەوگرافيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن (1979)، گەوگرافيا جانە بيولوگيا پاندەرىنىڭ مۇعالىمى. ونىڭ مول ساياسي جانە ديپلوماتيالىق تاجىريبەسى، شارۋاعا مىعىمدىعى اسكەري سالادا دا قاجەتتىلىگىن كورسەتتى. 2015 -جىلى ق ر قارۋلى كۇشتەرىنىڭ تاريحىندا العاش رەت قازاقستاندىق اسكەري- اۋە كۇشتەرى س ۋ-30 س م جويعىشىمەن، جاڭا م ي-171ش كولىكتىك- جاۋىنگەرلىك تىكۇشاعىمەن، جاڭا س-295 اسكەري- كولىك ۇشاعىمەن تولىقتى. 2016 -جىلدىڭ ناۋرىزىندا ي. تاسماعامبەتوۆ العاشقى قازاقستاندىق پاترون زاۋىتى قۇرىلىسىنىڭ باستالۋىنا جول اشتى.
2015 -جىل ەلىمىزدىڭ قارۋلى كۇشتەرىندە اسكەرلەردىڭ كەنەتتەن تەكسەرىلۋىمەن ەرەكشەلەندى. بۇل تەكسەرۋلەر تەكسەرىلگەن قۇرامالاردىڭ جاۋىنگەرلىك ازىرلىگىنىڭ جاي- كۇيىن دايەكتى باعالاۋعا، بار پروبلەمالاردى انىقتاۋعا، ارنالۋى بويىنشا تاپسىرمالاردى ورىنداۋدا كومانديرلەر مەن بارلىق جەكە قۇرامعا تاجىريبە جيناقتاۋعا مۇمكىندىك بەردى.
سونداي- اق، 2015 -جىلى ق ر قارۋلى كۇشتەرىندە قازاقستاندىق ارميا تاريحىنداعى ۇلى وتان سوعىسىنىڭ 70 جىلدىعىنا ارنالعان ەڭ ءىرى اسكەرلەر پارادى وتكىزىلدى. سول جىلى استانادا ەل تاريحىنداعى تۇڭعىش اسكەري- تاريحي مۋزەي اشىلدى. مۋزەي قورىندا ەجەلگى داۋىردەن قازىرگى ۋاقىتقا دەيىنگى قازاق حالقىنىڭ اسكەري تاريحى مەن مادەنيەتى ەسكەرتكىشتەرىنىڭ ناقىشىن كەلتىرەتىن سيرەك كەزەدەسەتىن جانە بىرەگەي جادىگەرلەر بار. ال 2016 -جىلى العاش رەت قازاقستان اۋماعىندا ارميا حالىقارالىق ويىندارى ءوتتى.
2016-2018 -جىلدارى قورعانىس مينيسترلىگىن گەنەرال- پولكوۆنيك ساكەن جاسۇزاقوۆ باسقاردى. ول 1957 -جىلى 25-قازاندا وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1978 -جىلى الماتى جوعارى جالپى اسكەري كوماندالىق ۋچيليشەسىن بىتىرگەن. 1981-83 -جىلدارى اڭىزعا اينالعان «قارا مايور» - بوريس كەرىمبايەۆتىڭ قاراماعىندا اۋعان سوعىسىنا قاتىسقان. 1987-1990 -جىلدارى - م. ۆ. فرۋنزە اتىنداعى اسكەري اكادەميادا تىڭداۋشى بولىپ، 1996 -جىلى – ر ف ق ك باس شتابىنىڭ اسكەري اكادەمياسىن اياقتاعان. ول لەيتەنانتتان باستاپ گەنەرالعا دەيىنگى اسكەري قىزمەتتىڭ بارلىق ساتىلارىنان وتكەن.
ءوز قىزمەتىندە س. جاسۇزاقوۆ "جاس سارباز" اسكەري- پاتريوتتىق كلۋبتارىن قۇرعان، مەكتەپتەردە كادەت سىنىپتارىن اشۋ باستاماسىن كوتەرگەن. ساربازداردىڭ راتسيونى مەن مەملەكەتتىك تەندەر ماسەلەسىن پارلامەنتتە اشىق ايتقان. سونداي- اق، 2017 -جىلى جاڭا اسكەري دوكترينا قابىلداندى. جانە 2019 -جىلى ارىس قالاسىنداعى اسكەري بولىمشەدەگى قارۋ-جاراقتىڭ جارىلۋىنا جانە قالادا ادام شىعىنىنا ۇشىراتقان اۋقىمدى اپاتقا جول بەرگەنى ءۇشىن س. جاسۇزاقوۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قارۋلى كۇشتەرى جۇيەسىنەن شىعارىلدى. بۇل رەتتە اسكەري اتاعى، مەملەكەتتىك ناگرادالارى مەن زەينەتاقى تولەمدەرى ساقتالدى.
2018-2021 -جىلدارى قورعانىس ءمينيسترى بولعان گەنەرال- لەيتەنانت نۇرلان ەرمەكبايەۆ قىزمەتىندە اسكەري قويمالاردا ەكى ءىرى جارىلىس بولدى. ول 1963 -جىلى 1-قاڭتاردا وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا تۋعان. 1986 -جىلى ك س ر و قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ اسكەري قىزىل تۋ ينستيتۋتىن قىتاي جانە اعىلشىن تىلدەرىن مەڭگەرگەن وفيتسەر ماماندىعى بويىنشا ۇزدىك بىتىرگەن.1996 -جىلى قازاق ساۋلەت جانە قۇرىلىس اكادەمياسىن ينجەنەر- ەكونوميست ماماندىعى بويىنشا ءتامامداعان. انگولادا، قىتايدا، اۋستريادا، سينگاپۋردە ءتۇرلى لاۋازىمدا قىزمەت ەتكەن. ق ر ءدىن ىستەرى جانە ازاماتتىق قوعام ءمينيسترى قىزمەتىنەن سوڭ قورعانىس مينيسترلىگىنە كەلدى.
ن. ەرمەكبايەۆتىڭ مينيسترلىگى كەزىندە تاۋەلسىز قازاقستاندا العاش رەت مەملەكەت باسشىسى - قازاقستان قارۋلى كۇشتەرىنىڭ جوعارعى باس قولباسشىسى اۋىسىپ، قاسىم- جومارت توقايەۆ كەلدى. سول ايدا 24-ماۋسىمدا ارىس قالاسىنداعى اسكەري ءبولىمنىڭ قويماسىندا جارىلىس بولىپ، سالدارىنان ءۇش ادام قازا تاپتى. نۇرلان ەرمەكبايەۆ جارىلىس كەزىندە قازا تاپقان اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ وتباسىلارىنا «ايبىن» وردەندەرىن تابىستادى.
ال 2020 -جىلى تۇتاس الەمدى قۇرساۋلاعان COVID-19 پاندەمياسى باستالدى. ءبىر جىلدا قارۋلى كۇشتەردىڭ 13 مىڭنان استام اسكەري قىزمەتشىسى كوروناۆيرۋسپەن كۇرەس جۇمىستارىنا - دەزينفەكتسيالىق جۇمىستارعا، توسقاۋىل بەكەتتەرىندە كەزەكشىلىك اتقارۋعا، سونداي- اق پاترۋلدەۋگە تارتىلدى. سونداي- اق، 2 مىڭنان استام اسكەري قىزمەتشى كوروناۆيرۋسپەن اۋىردى.
2021 -جىلى 26-تامىزدا جامبىل وبلىسىنىڭ بايزاق اۋدانىندا وق- ءدارى قويماسىنان ءورت شىعىپ، ىزىنشە جارىلدى. وقيعا سالدارىنان بارلىعى 17 ادام قازا تاپتى. ولاردىڭ اراسىندا ىشكى ىستەر ورگانىنىڭ قىزمەتكەرلەرى، اسكەريلەر مەن توتەنشە جاعدايلار قىزمەتىنىڭ وكىلدەرى، اسكەري پروكۋرور بار. 31-تامىزدا ن. ەرمەكبايەۆ ءوز ەركىمەن وتستاۆكاعا كەتتى. 2023 -جىلى ن. ەرمەكبايەۆ شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى اتاندى.
نۇرلان ەرمەكبايەۆتان كەيىن قورعانىس مينيسترلىگىنە كەلگەن مۇرات بەكتانوۆتىڭ مانسابى قاڭتار وقيعاسىندا اياقتالدى جانە 12 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى. ول 1965 -جىلى 18-قىركۇيەكتە سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا تۋعان.1983-1984 -جىلدارى مەرزىمدى اسكەري قىزمەتىن وتەپ، 1988 -جىلى كيەۆ جوعارى جالپى اسكەري كوماندالىق ۋچيليشەسىن، 2000 -جىلى – ق ر قارۋلى كۇشتەرىنىڭ اسكەري اكادەمياسىن، 2007 -جىلى - رەسەي فەدەراتسياسى قارۋلى كۇشتەرى باس شتابى اسكەري اكادەمياسىن بىتىرگەن.
2022 -جىلدىڭ 5-قاڭتارىندا مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىمەن ۇكىمەت تولىق قۇرامدا وتستاۆكاعا كەتتى. 2022 -جىلدىڭ 11-قاڭتارىندا پرەزيدەنت جارلىعىمەن قورعانىس ءمينيسترى بولىپ قايتا تاعايىندالدى جانە 19-قاڭتاردا قىزمەتتەن الىندى.
مۇرات بەكتانوۆ قاڭتار وقيعاسى كەزىندە زاڭسىز بۇيرىق بەرگەن جانە ستراتەگيالىق نىسانداردى اسكەريلەردىڭ كۇزەتىنسىز قالدىرعان. ەلىمىزدە كونستيتۋتسيالىق ءتارتىپ ورناتۋ جونىندە شارالار قابىلداماعان. سول جىلى 20-اقپاندا م. بەكتانوۆ ۇستالىپ، ۋاقىتشا ۇستاۋ يزولياتورىنا قامالدى. 2023 -جىلى 9-ناۋرىزدا سوت وعان ەڭ جوعارى قاۋىپسىزدىك قىلمىستىق- اتقارۋ جۇيەسى مەكەمەسىندە جازاسىن وتەي وتىرىپ، 12 جىل مەرزىمگە باس بوستاندىعىنان ايىرۋ تۇرىندەگى جازا تاعايىندادى.
ول جازاسىن اباي وبلىسىنىڭ سەمەي قالاسىنداعى ەڭ جوعارى قاۋىپسىزدىكتەگى قىلمىستىق- اتقارۋ جۇيەسى مەكەمەسىندە وتەپ جاتىر.
2022 -جىلدىڭ 19-قاڭتارىندا مينيسترلىككە گەنەرال- لەيتەنانت رۋسلان جاقسىلىقوۆ كەلدى. ول 1966 -جىلى 4-ناۋرىزدا الماتى وبلىسىنىڭ قاسكەلەن قالاسىندا قىزمەتشىلەر وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1987 -جىلى ي. س. كونيەۆ اتىنداعى الماتى جوعارى جالپى اسكەري كوماندالىق ۋچيليشەسىن كوماندالىق تاكتيكالىق باسشىلىق ماماندىعى بويىنشا وقۋعا بىتىرگەن. 1996 -جىلى م. ۆ. فرۋنزە اتىنداعى اسكەري اكادەمياسىن كوماندالىق- شتابتىق جەدەل- تاكتيكالىق اسكەري بارلاۋ ماماندىعى بويىنشا ءتامامداعان. ال 2004 -جىلى رەسەي فەدەراتسياسى ق ك باس شتابى اسكەري اكادەمياسىندا مەملەكەتتىڭ اسكەري قاۋىپسىزدىگى ماماندىعى بويىنشا جوعارى اكادەميالىق كۋرستارىن اياقتاعان. قورعانىس ءمينيسترى لاۋازىمىنا دەيىن ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى - ۇلتتىق ۇلانىنىڭ باس قولباسشىسى بولعان.
رۋسلان جاقسىلىقوۆتىڭ مينيستر رەتىندەگى قىزمەتى رەسەي مەن ۋكراينا اراسىنداعى شيەلەنىستەرمەن تۇسپا- تۇس كەلدى. ءوز كەزەگىندە قازاقستاندىق مينيستر قازاقستان اسكەرى ۇ ق ش ۇ اياسىندا رەسەي مەن ۋكراينا شەكاراسىنا بارمايتىنىن نىق ايتتى.
ر. جاقسىلىقوۆ ازاماتتاردى مەرزىمدى اسكەري قىزمەتكە شاقىرۋ، اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ مارتەبەسى مەن ولارعا بەرىلەتىن اقشالاي قاراجاتتى ارتتىرۋ، ب ۇ ۇ ميسسيالارىنا قاتىسۋ شارالارىنا باسا ءمان بەرمەك. سونداي- اق، بيىل قازاقستاننىڭ ش ى ۇ مەن ۇ ق ش ۇ- عا ءتوراعالىعى اياسىندا اۋقىمدى وقۋ- جاتتىعۋ جيىندارى، ونىڭ ىشىندە حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ءىس- شارالار وتەدى. وعان قوسا، بيىل 80 جىلدا بولماعان تابيعي اپات ورىن الدى جانە اسكەري قىزمەتشىلەر سۋ تاسقىنى زاردابىن جويۋدا بەلسەندى قىزمەت اتقارۋدا.
Global Firepower ساراپشىلارىنىڭ اسكەري قۋات دەڭگەيى بويىنشا بيىلعى رەيتينگىسىندە قازاقستان 145 ەلدىڭ ىشىندە 58- ورىنعا جايعاسقان. رەيتينگتە 60 ءتۇرلى كريتەريي نازارعا الىنعان. ولاردىڭ ىشىندە اسكەري بولىمشەلەر مەن ادامي رەسۋرستاردىڭ سانى، قارجىلاندىرۋ جانە تەحنولوگيالىق جاراقتاندىرۋ بار. بىلتىر قازاقستان وسى رەيتينگتە 63- ورىندى يەلەنگەن ەدى.
اۆتور
ايجان سەرىكجان قىزى
