قازاقستاننىڭ قارجى كەڭىستىگىندە يۋاننىڭ ورنى نىعايىپ كەلەدى

استانا. KAZINFORM - كەيىنگى جىلدارى قىتاي ءوز ۆاليۋتاسى - يۋاندى حالىقارالىق دەڭگەيدە اينالىمعا ەنگىزۋ باعىتىندا بەلسەندى جۇمىس جۇرگىزىپ كەلەدى. اسىرەسە ترانسشەكارالىق ەسەپ ايىرىسۋ جانە سيفرلىق ۆاليۋتا سالاسىندا ايتارلىقتاي ىلگەرىلەۋ بايقالادى.

بۇل ءۇردىس حالىقارالىق قارجى ارحيتەكتۋراسىنىڭ قۇرىلىمىن وزگەرتۋمەن قاتار، ورتالىق ازيا ەلدەرى ءۇشىن جاڭا ەكونوميكالىق جانە قارجىلىق مۇمكىندىكتەردى، سونىمەن بىرگە بەلگىلى ءبىر تاۋەكەلدەردى دە الا كەلدى.

يۋاننىڭ جاھاندىق ساۋدا جۇيەسىندەگى ۇلەسى

حالىقارالىق ەسەپ ايىرىسۋ بانكىنىڭ (BIS) سوڭعى زەرتتەۋ دەرەكتەرىنە سايكەس، ءيۋاننىڭ الەمدىك ۆاليۋتا نارىعىنداعى ۇلەسى %8,5- عا دەيىن ءوستى، ال كۇن سايىنعى اينالىم كولەمى 817 ميلليارد ا ق ش دوللارىنا جەتتى. وسىلايشا، يۋان قازىر الەمدەگى بەسىنشى ءىرى ساۋدا ۆاليۋتاسى سانالادى. بۇرىنعى جىلدارمەن سالىستىرعاندا فۋنت ستەرلينگتىڭ ۇلەسى %12,9- دان %10,2- عا دەيىن تومەندەپ، يۋان مەن فۋنت اراسىنداعى ايىرماشىلىق ازايعان.

«2025 -جىلعى يۋاننىڭ حالىقارالىق اينالىمى تۋرالى ەسەپتە» كورسەتىلگەندەي، گەوساياسي بەلگىسىزدىك پەن دوللاردىڭ جوعارى پايىزدىق مولشەرلەمەلەرى ءبىرقاتار دامۋشى ەلدى دوللارعا تاۋەلدىلىكتى ازايتۋعا يتەرمەلەپ وتىر. وسى ءۇردىس ناتيجەسىندە وڭتۇستىك- شىعىس ازيا، ورتالىق ازيا جانە افريكا ەلدەرى يۋاندى حالىقارالىق ەسەپ ايىرىسۋدا بەلسەندى قولدانا باستادى.

حالىقارالىق ۆاليۋتا قورى (ح ۆ ق) دەرەگىنشە، الەمنىڭ دامۋشى ەكونوميكالارىنىڭ ۆاليۋتالىق رەزەرۆتەرىندە دوللاردىڭ ۇلەسى 20 جىلداعى ەڭ تومەنگى كورسەتكىشكە - %58- عا دەيىن تۇسكەن. بۇل جاھاندىق دەڭگەيدە دەدوللاريزاتسيا ۇدەرىسىنىڭ كۇشەيىپ كەلە جاتقانىن اڭعارتادى.

ورتالىق ازيادا يۋانمەن ەسەپ ايىرىسۋ

قىتاي حالىق بانكىنىڭ ترانسشەكارالىق تولەم جۇيەسى (CIPS) بۇگىندە 189 ەل مەن ءوڭىردى قامتيدى، ال قاتىسۋشى قارجى ينستيتۋتتارىنىڭ سانى 1700-دەن اسقان. 2024 -جىلى جۇيە ارقىلى وتكەن وپەراتسيالار كولەمى 175 تريلليون يۋانعا جەتىپ، جىلدىق ءوسىم %43 بولعان.

وسى ينفراقۇرىلىمنىڭ دامۋى قازاقستان كومپانيالارىنا قىتاي سەرىكتەستەرىمەن تىكەلەي يۋان ارقىلى ەسەپ ايىرىسۋعا مۇمكىندىك بەردى.

2022 -جىلى قىتاي حالىق بانكى مەن قازاقستان ۇلتتىق بانكى اراسىندا يۋانمەن ەسەپ ايىرىسۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ جونىندەگى مەموراندۋمعا قول قويىلىپ، «قىتاي ونەركاسىپ جانە كوممەرتسيالىق بانكى» (الماتى) يۋان بويىنشا كليرينگىلىك بانك رەتىندە بەكىتىلدى. وسىلايشا قازاقستان ورتالىق ازيادا يۋان كليرينگ جۇيەسىنە قوسىلعان العاشقى مەملەكەت اتاندى.

قىتايدىڭ «ICBC الماتى» جانە «قۇرىلىس بانكى استانا» فيليالدارى بىرلەسە قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى قارجى ارناسىن قالىپتاستىرىپ، ترانسشەكارالىق ەسەپ ايىرىسۋدىڭ سەنىمدى جانە ءتيىمدى جۇيەسىن قۇردى.

2025 -جىلعا قاراي ICBC الماتى تەڭگە- يۋان ايىرباسى بويىنشا نەگىزگى ماركەت- مەيكەرلەردىڭ ءبىرى بولىپ، قىتايدىڭ ىشكى ۆاليۋتالىق جانە وبليگاتسيالىق نارىقتارىنا تىكەلەي قاتىسا باستادى.

سيفرلىق ساۋدادا يۋانمەن تولەم جاساۋ: العاشقى تاجىريبە

جاقىندا قازاقستاندىق Alem Market ترانسشەكارالىق ەلەكتروندى ساۋدا پلاتفورماسى يۋانمەن ەسەپ ايىرىسۋدىڭ العاشقى مامىلەسىن ءساتتى اياقتادى.

بۇل وپەراتسيا CIPS جۇيەسى ارقىلى نەبارى 10 مينۋتتا جۇزەگە اسقان، ال ءداستۇرلى دوللارلىق ەسەپ ايىرىسۋمەن سالىستىرعاندا تولەم جىلدامدىعى ونداعان ەسە ارتقان.

مامىلە بارىسىندا ICBC الماتى مەن قىتاي قۇرىلىس بانكىنىڭ استانا فيليالى CIPS جۇيەسىنە تىكەلەي قاتىسۋشى رەتىندە وتىمدىلىك پەن ەسەپ ايىرىسۋ ارناسىن قامتاماسىز ەتتى.

بۇل وقيعا يۋاننىڭ قولدانىلۋ اياسىن ءداستۇرلى ساۋدادان بولەك، ەلەكتروندى كوممەرتسيا، فينتەح جانە قىزمەت كورسەتۋ سالالارىنا دەيىن كەڭەيتكەنىن كورسەتتى.

قازاقستاننىڭ «قارجى كوپىرى» رەتىندەگى ءرولى ايقىندالا ءتۇستى

يۋاننىڭ حالىقارالىق اينالىمى - قىتايدىڭ قارجى ساياساتى عانا ەمەس، «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باستاماسىنىڭ ماڭىزدى قارجىلىق تىرەگى بولىپ وتىر.

قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى ەنەرگەتيكا، كولىك جانە ينۆەستيتسيالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ تەرەڭدەۋى اياسىندا يۋانمەن ەسەپ ايىرىسۋ جۇيەسى ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدانى جەڭىلدەتىپ، ايىرباس تاۋەكەلدەرىن ازايتادى جانە ايماقتىق قارجى قاۋىپسىزدىگىن ارتتىرادى.

ءيۋاننىڭ كەڭىنەن قولدانىلۋى ەلىمىز ءۇشىن بىرنەشە وڭ ناتيجەگە اكەلەدى:

- ساۋداداعى تيىمدىلىك - قىتاي سەرىكتەستەرىمەن تىكەلەي يۋان ارقىلى ەسەپ ايىرىسۋ دوللاردى ايىرباستاۋ شىعىندارىن ازايتادى؛

- قارجىنىڭ ءارتاراپتانۋى - تەڭگە مەن يۋان اراسىنداعى تىكەلەي كوتيروۆكالار ايماقتىق ۆاليۋتا نارىعىنداعى تەڭگەنىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرادى؛

- ينۆەستيتسيالىق تارتىمدىلىق - يۋانمەن نەسيە بەرۋ جانە وبليگاتسيالىق وپەراتسيالاردىڭ دامۋى قازاقستان قارجى نارىعىن ازيا كاپيتالىمەن تەرەڭ بايلانىستىرادى.

سونىمەن قاتار، يۋاننىڭ حالىقارالىق مارتەبەسىنىڭ ارتۋى ايماقتىق ۆاليۋتالىق تاۋەلدىلىكتى قايتا قاراۋدى قاجەت ەتەدى.

قازاقستان ءۇشىن ماڭىزدى ماسەلە - يۋاندى كەڭەيتە وتىرىپ، ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ تۇراقتىلىعىن جانە قارجىلىق ەگەمەندىگىن ساقتاۋ.

قورىتا ايتقاندا، يۋاننىڭ جاھاندىق ساۋدا، ينۆەستيتسيا جانە تولەم جۇيەسىندە ماڭىزى ارتىپ كەلەدى. ورتالىق ازيا وسى ۇدەرىستىڭ جاڭا ستراتەگيالىق تورابىنا اينالا باستادى. وسى ورايدا، قازاقستان ءۇشىن يۋان كليرينگىلىك جۇيەسىنىڭ ەنگىزىلۋى - قارجىلىق سەرىكتەستىكتىڭ جاڭا بەلەسى، ءارى ەلدىڭ ەۋرازيا قۇرلىعىن بايلانىستىراتىن «قارجى كوپىرى» رەتىندەگى ءرولىن ايقىنداي تۇسەدى.

اۆتور

مۇقتار مۇرات