قازاقستاندىق عالىم باكتەرياعا گەن ەنگىزۋ ارقىلى جانارمايدىڭ جاڭا ءتۇرىن الىپ جاتىر
قازاقستاندىق عالىم بولاشاقتىڭ بيووتىنىن جاساپ جاتىر. ساكەن شەرحانوۆ باسقاراتىن ا ق ش- تاعى عىلىمي- زەرتتەۋ ورتالىعى جانار- جاعارمايدىڭ جاڭا ءتۇرىن ءوندىرۋدىڭ تىڭ جولىن سىناقتان وتكىزۋگە كىرىسكەن.
اقۋىزدان ايىرىپ الىناتىن بيووتىننىڭ ەرەكشەلىگى قانداي؟
ساكەن شەرحانوۆ ا ق ش- تا شيرەك عاسىردان بەرى تۇرادى. ول مۇنداعى عىلىمي ورتاعا تانىمال تۇلعا. بيوحيميا جانە مولەكۋلالىق بيولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى لوس- اندجەلەستەگى كاليفورنيا ۋنيۆەرسيتەتىندە ۇلكەن زەرتحاناعا جەتەكشىلىك ەتەدى. قازىر بىرنەشە ماڭىزدى زەرتتەۋ جۇرگىزىپ جاتىر. مۇندا ءبىر جوباعا 25 ادام تارتىلعان. سونىڭ ءبىرى باكتەريادان ەنەرگيا ءوندىرۋ. ياعني باكتەرياعا بىرنەشە گەن ەنگىزىپ، وزگەرىسكە ۇشىراتۋ ارقىلى اقۋىز ايىرىپ، ونى جانارمايعا اينالدىرادى. ال ەكىنشى جوبادا مۇلدەم جاڭا ءتاسىل زەرتتەلۋدە.
ساكەن شەرحانوۆ، بيوحيميا جانە مولەكۋلالىق بيولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى (لوس- اندجەلەستەگى كاليفورنيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتحانا جەتەكشىسى):
-قازىرگى جوبامىز بەلوكتاردى باكتەريادان شىعارتىپ بار رەاكسيانى رەكتوردا ىستەيمىز. ورگانيزمدى قولدانبايمىز، بەلوكتى الامىز، سالاتىن قانتىن سالامىز دا سونىڭ ارتىنان بيوتوپليۆو شىعارتامىز. بىلاي ايتسام ءبىزدىڭ جەتكەن جەتىستىككە ءالى ەشكىم جەتكەن جوق. سونىڭ ارقاسىندا ەل بولسىن، ينۆەستورلار بولسىن اقشا بەرىپ جاتىر. قازىر ءۇش ءتورت ميلليون دوللار بەرىپ جاتىر، سونى يندۋستريالدى ءوندىرىس دەڭگەيىنە اكەلۋگە.
جانارماي ءوندىرۋدىڭ جاڭاشا ءتاسىلىن دامىتۋعا ا ق ش ۇكىمەتى اسا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىر. سوندىقتان گرانتتى ەلدىڭ ەنەرگەتيكا دەپارتامەنتى بەرگەن. زەرتتەۋ جۇمىسىن 2016 -جىلى باستاعان عالىمدار قازىر ەداۋىر ناتيجەلەرگە قول جەتكىزگەن. باستاپقىدا ءبىر ليتر سۇيىقتىقتان 13 گرامم بيووتىن الىنسا، قازىر 270 گرام ايىرادى. كەلەشەكتە ءتىپتى بۇل كورسەتكىشتى ءۇش ەسە ارتتىرۋ جوسپاردا.
ساكەن شەرحانوۆ، بيوحيميا جانە مولەكۋلالىق بيولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى (لوس- اندجەلەستەگى كاليفورنيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتحانا جەتەكشىسى):
-ءبىزدىڭ ىستەگەن پلاتفورما قازىرگى بيوەتانولعا قاراعاندا كۇش قۋاتى ءۇش ءتورت ەسە كوپ، ونى جاساۋ وتە ارزان. بيوحيميالىق پروتسەسستەر بەس التى كۇنگە جەتەدى. كوبىنە بيوەتانول شىعارتاتىن پروتسەستەر ءۇش ءتورت كۇندە توقتايدى، بىزدىكى قازىر بيوەتانولوعا قاراعاندا بەس ون ەسە جاقسى بولىپ تۇر.
ساكەن شەرحانوۆتىڭ ايتۋىنشا، جاڭا پلاتفورمانى جانارماي ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن عانا ەمەس، كوپتەگەن سالادا ونىڭ ىشىندە بيوتەحنولوگيا، فارماتسيەۆتيكادا دا قولدانۋعا بولادى. ماسەلەن، كوپ ءدارىنى شىعارۋ ءۇشىن ارنايى وسىمدىك جيناپ اۋرەگە تۇسپەيسىز. عالىم كىرەسكەن تاعى ءبىر جوبا اۋاداعى كومىر قىشقىل گازىنان جانارماي ءوندىرۋ. بۇل تىڭ سالانى ساكەن ەندى قولعا الا باستادى.
www.24.kz
