قازاقستانداعى ەڭ سۋىق اۋىل
استانا. قازاقپارات- كۇرشىم اۋدانى رەسپۋبليكامىزدىڭ ەڭ شەتكەرى ايماقتارىنىڭ ءبىرى دەسەك، وسى شەت ايماقتىڭ ەڭ شالعاي نۇكتەلەرىنىڭ ءبىرى - ءتوسقايىڭ اۋىلدىق وكرۋگىنە قاراستى شاناعاتى اۋىلى.
شاناعاتى اۋىلىنىڭ شاناعاتى اتالۋىنىڭ دا وزىندىك تاريحى بار. بۇل تۋرالى وسى اۋىلدىڭ تۇرعىنى امانبەك دۇزكەنوۆ اڭگىمەلەپ بەردى.
-«وسى جەردىڭ ءبىر تۇرعىنى قاتتى ايازدا ىرگەدەگى وزەننەن ات-شانامەن ءوتىپ كەلە جاتادى. كەنەتتەن ات تايىپ جىعىلىپ، ءبىر تەرتەسى سىنىپ كەتسە كەرەك. شاپشاڭ ۇيگە بارىپ، تەرتە الىپ كەلگەنمەن، اتى شانانى جىلجىتا الماي قويادى. سويتسە، شانا تابانى قىزىل سۋعا تاس بولىپ قاتىپ قالعان ەكەن. سودان «شانا قاتقان وزەن»، «شانا قاتتى» دەگەن ءسوز شىعىپ، اقىرىندا شاناعاتى اتانىپ كەتىپتى»، - دەيدى امانبەك.
بۇل حيكايانىڭ جانى بار، ويتكەنى، شاناعاتىنىڭ اۋدان، وبلىس ەمەس، بۇكىل رەسپۋبليكا كولەمىندەگى ەڭ سۋىق نۇكتە ەكەندىگى عىلىمي تۇردە دالەلدەنگەن. مۇندا 45 گرادۋس اياز دەگەنىڭىز - ۇيرەنشىكتى نارسە. «2010 - جىلدىڭ قىسىندا 49-50 - گرادۋس اياز جارتى اي بويى تۇرىپ الدى» دەيدى امانبەك.
ەڭ قاتتى اياز 1969 - جىلى تىركەلىپتى
بۇل اڭگىمەنى ودان ءارى ىندەتە ءتۇسۋ ماقساتىمەن ءبىز اياڭداپ «وسكەمەن گيدرو مەتەورولوگيا ورتالىعى» مەكەمەسىنىڭ وسىنداعى مەتەورولوگيالىق پوستىنا كەلدىك. ونىڭ قىزمەتكەرى، تەحنيك-باقىلاۋشى ويرات شوقاقوۆ كۇندەلىكتى الىنعان قورىتىندىلاردى (جاۋىن-شاشىن مولشەرى، تەمپەراتۋرا) ىڭعايىنا قاراي تەرەكتىدەگى ستانساعا جولداپ وتىرادى ەكەن، ولار ءوز كەزەگىندە اتالعان مالىمەتتى وبلىس ورتالىعىنا جىبەرەدى.
ويرات ءبىزدى ءبىر ۇيگە الىپ كەلدى دە: - مەتەورولوگيالىق جاعداي تۋرالى تەرەڭىرەك بىلگىڭىز كەلسە، وسى كىسىمەن سويلەسىڭىز، - دەپ ءوزىنىڭ اناسى گۇلجازيرا شوقاقوۆامەن تانىستىردى. سويتسەك، بۇل كىسى وسى سالادا 30 جىل بويى تەر توككەن كانىگى اۋا رايىن بولجاۋشى ەكەن.
- وسى اۋىلدا سوناۋ پاتشا كەزىندە، اتاپ ايتساق، 1898 - جىلى قۇرىلعان مەتەوستانسا بولدى، - دەيدى گۇلجازيرا ساكەش قىزى. - ونى اشىلعانىنا تۋرا 100 جىل تولعاندا، ۇرانقاي اۋىلىنا الىپ كەتتى. مەن سول ستانسادا تەحنيك-مەتەورولوگ بولدىم. زەينەت دەمالىسىنا شىققان سوڭ دا، باسشىلىقتىڭ وتىنىشىنە وراي كەلىسىمشارتپەن ەكى جىل جۇمىس ىستەدىم.
ول كەزدە قاجەتتى اسپاپتىڭ ءبارى بولدى، ءتىپتى، دوزيمەتر دە بار ەدى. كۇن سايىن باسقا ولشەمدەرمەن قاتار رادياسيا دەڭگەيىن دە ولشەپ وتىرامىز. ويتكەنى، قىتاي ىرگەدە تۇر عوي. سول تۇستا قىرعيقاباق بولدىق ەمەس پە.
ول كەزدە ەلەكتر جارىعى جوق، تۇندە قولىمىزعا كەروسين شام ۇستاپ، قاردى بەلۋاردان كەشىپ، سوناۋ ولشەم الاڭىنا جاياۋ بارامىز. وبالى قانە، ەڭبەگىمىز باعالاندى، «سوسياليستىك جارىستىڭ جەڭىمپازى»، «كوممۋنيستىك ەڭبەك جەڭىمپازى» اتاقتارىنا يە بولعانىمدى جۇرت ۇمىتقان جوق.
ال سۋىقتىعىنا كەلەتىن بولساق، بۇل ءوڭىردىڭ اسا قىتىمىر ەكەندىگى كوپكە ءمالىم. مەن كورگەن ەڭ قاتتى اياز 1969 - جىلدىڭ قاڭتار ايىندا بولدى. سول ايدىڭ ءبىر كۇنىندە اياز 56 گرادۋسقا جەتتى. تەمپەراتۋرانىڭ بۇل دەڭگەيى بىزدە بۇرىن-سوڭدى بولىپ كورمەگەن-دى، سودان كەيىن دە قايتالانعان جوق.
اۆتور: حاسەن زاكاريا، شىعىس قازاقستان وبلىسى
