قازاقستانداعى ەڭ ۇلكەن كولدەردى بىلەسىز بە

قازاقستاندا الۋان ءتۇرلى تابيعي بايلىق بار. سونىڭ ىشىندە سۇلۋلىعىنا كوز تويماس كولدەرىمىزدىڭ ءجونى بولەك.

ولاردىڭ ءارقايسىسى كولەمىمەن، اسەمدىگىمەن، ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسى مەن ەكوجۇيەسى ءۇشىن ماڭىزىمەن ەرەكشەلەنەدى.

وسى توپتامادا ەلىمىزدەگى ەڭ ۇلكەن بەس كول تۋرالى اقپاراتپەن بولىسەتىن بولامىز، دەپ حابارلايدى El.kz اقپارات اگەنتتىگى.

5- ورىن. زايسان كولى. اۋدانى: 1830 ك م²

ەلىمىزدىڭ شىعىسىندا ورنالاسقان زايسان كولى ءبىزدىڭ تىزىمدە بەسىنشى ورىنعا ورنالاستى. كول 420 مەتر بيىكتىكتە، ۇزىندىعى 105 كيلومەتر، ەنى 22-48 كيلومەتر، ماكسيمالدى تەرەڭدىگى 15 مەتر. ەرتىستەگى بۇقتىرما گەس قۇرىلىسىنا دەيىنگى كولدىڭ اۋدانى 1830 ك م2 بولادى. كولگە قىتايدان باستاۋ الاتىن قارا ەرتىس قۇيىپ، ەرتىس وزەنى اعىپ شىعادى. زايسانعا قۇياتىن وزەندەر تاۋلى ايماقتاردان باستاۋ العاندىقتان، كول سۋى قارمەن جانە جاڭبىرمەن تولادى. زايساندا بالىقتىڭ 20 دان استام ءتۇرى، ال، توڭىرەگىندە ءارتۇرلى جابايى اڭدار مەكەندەيدى.

4- ورىن. ارال تەڭىزى. اۋدانى: 2850 ك م² (سولتۇستىك ارال)

ارال - اعىنسىز تۇزدى كول. 1960-جىلى ارال تەڭىزى شامامەن 68 مىڭ شارشى شاقىرىم اۋداندى الىپ جاتقان الەمدەگى ەڭ ءىرى ءتورتىنشى كول بولدى.

ⅩⅩ عاسىردىڭ 1960-جىلدارىنان باستاپ كولگە قۇياتىن ءامۋداريا مەن سىرداريا وزەندەرىنەن سۋارۋ ماقساتىندا قارقىندى تۇردە سۋ الۋ سالدارىنان سارقىلا باستادى. 1989-جىلى ارال ەكى وقشاۋلانعان سۋ قويماسىنا - سولتۇستىك (كىشى) جانە وڭتۇستىك (ۇلكەن) ارال تەڭىزىنە ءبولىندى. بۇگىنگى تاڭدا سولتۇستىك ارال تەڭىزىنىڭ اۋدانى شامامەن 2850 ك م2 قۇرايدى.

3- ورىن. الاكول كولى. اۋدانى: 2890 ك م²

الاكول بالقاش-الاكول ويپاتىنىڭ شىعىس بولىگىندە، تەڭىز دەڭگەيىنەن 343 مەتر بيىكتىكتە ورنالاسقان. اۋدانى شامامەن 2890 ك م2. الاكولدىڭ سۋى ەجەلدەن ءوزىنىڭ ەمدىك قاسيەتتەرىمەن تانىمال. ونىڭ قۇرامىندا يودتان باسقا، مەندەلەيەۆ كەستەسىندەگى بارلىق ەلەمەنتتەر كەزدەسەدى. اتاۋىنا سايكەس، الاكول ءبىر كۇندە ءتۇسىن بىرنەشە رەت وزگەرتەدى. جەل سوقسا - سۇر، كۇن شىقسا - كوك، ال جاۋىن جاۋسا - قىزعىلت تۇسكە اينالادى. كولگە قاتىنسۋ، ءۇرجار، جامانوتكەل، ەمەلقۇيسا، جامانتى جانە ىرعايتى وزەندەرى قۇيادى. ءبىراق، كولدەن سۋ اعىپ شىقپايدى، سوندىقتان، ول اعىنسىز بولىپ سانالادى.

2- ورىن. بالقاش كولى. اۋدانى: 18583,1 ك م²

قازاقستاندا كولەمى بويىنشا ەكىنشى ورىندا - ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىك-شىعىسىندا ورنالاسقان بالقاش كولى. 18583,1 ك م2 اۋماقتى الىپ جاتقان كول الەمدەگى ەڭ ۇلكەن كولدەر تىزىمىندە 14- ورىندا. بالقاش كولىنىڭ ەرەكشەلىگى جارتى بولىگى تۇزدى، ال كەلەسى جارتىسى تۇششى. كولگە اعاتىن سۋدىڭ نەگىزى ىلە وزەنىنەن كەلەتىن بولعاندىقتان باتىس بولىگىنىڭ سۋى تۇشى، ءتۇسى سارعىلت-سارى، لايلى. ال، شىعىس بولىگىنىڭ سۋى تۇزدىلاۋ، ءتۇسى كوگىلدىر، اشىق كوك. بالقاشتا 40 تان استام ارال بار.

1- ورىن. كاسپي تەڭىزى. اۋدانى: 390000 ك م²

كاسپيي - قازاقستانداعى عانا ەمەس، الەمدەگى ەڭ ۇلكەن كول سانالادى. جەر شارىنداعى مۇحيتپەن بايلانىسپايتىن ەڭ ۇلكەن ىشكى سۋ ايدىنى. سۋى - تۇزدى. اۋدانى شامامەن 390,000 ك م2 جانە ماكسيمالدى تەرەڭدىگى 1025 مەتر. الەمدەگى بارلىق كول سۋىنىڭ %40-44 كاسپي تەڭىزىنە تيەسىلى. ونىڭ جاعالاۋىندا بەس مەملەكەت: قازاقستان، ءازىربايجان، يران، رەسەي جانە تۇرىكمەنستان ورنالاسقان. كاسپي تەڭىزىنە 130 دان استام وزەن قۇيادى، ولاردىڭ ىشىندەگى ەڭ ءىرىسى - ەدىل.