قازاقستانداعى ەڭ ءىرى جەڭىل ونەركاسىپ مەكەمەسى - الماتى ماقتا- ماتا كومبيناتىنىڭ ءجىپ ءيىرۋشى ايەلدەرى

Kazinform اگەنتتىگى «تاريحي فوتو» ايدارىن ۇسىنادى. بۇگىن رەداكسيا كەزىندە 10 مىڭ ادامدى جۇمىسپەن قامتىپ، اڭىزعا اينالعان كومبينات بولعان، ك س ر و- نىڭ ەڭ ءىرى جەڭىل ونەركاسىپ مەكەمەلەرىنىڭ ءبىرى جانە قازاقستانداعى وسى سالانىڭ نەگىزگى كۇشى - الماتى ماقتا- ماتا كومبيناتى تۋرالى ايتادى.

الماتى ماقتا-ماتا كومبيناتىنىڭ تاريحى ك س ر و مينيسترلەر كەڭەسى، ودان كەيىن ك و ك پ ورتالىق كوميتەتى الماتىدا ءىرى توقىما مەكەمەسىن سالۋ تۋرالى قاۋلى قابىلداعان 50-جىلداردىڭ سوڭىنان باستالادى. كومبيناتتىڭ جوباسىن ماسكەۋ جوبالاۋ ينستيتۋتى جاسادى. مەكەمە قۇرىلىسى 1961 -جىلى باستالىپ، 1965 -جىلى- اق ءونىم بەردى.

№ 1 ءجىپ ءيىرۋ- توقۋ فابريكاسى 1961 -جىلى سوعىلىپ، بىردەن جۇمىسىن باستاپ كەتتى. 1968 -جىلى ارلەۋ فابريكاسى اياقتالىپ، 1970 -جىلى № 2 ءجىپ ءيىرۋ- توقۋ فابريكاسى سالىنىپ ءبىتتى.

 

ا م م ك تاۋلىك بويى جۇمىس ىستەدى، ءوندىرىس پروتسەسى مۇلدەم توقتاعان جوق. كومبيناتتاعى جۇمىس كۇنى ءۇش اۋىسىمعا بولىنگەن. اممك قۇرامىنا كىرەتىن ءۇش فابريكا جىلىنا 74 ميلليون مەتر، ال تاۋلىگىنە شامامەن 408 مىڭ مەتر ماتا شىعارىپ وتىرعان. 1981 -جىلدىڭ جەلتوقسانىندا مەكەمەدە ماتانىڭ ميلليارد مەترى شىعارىلدى. جالپى كومبينات ماقتادان 13 ءتۇرلى ماتا شىعارعان، ولار: شىت، ساتەن، فلانەل، ءبوز، جەيدەگە ارنالعان ماتا، كويلەككە ارنالعان «سامال» ماتاسى، «الماتينكا» جالبالاڭ ماتاسى جانە باسقالارى.

ماتا وندىرەتىن شيكىزات رەتىندە وڭتۇستىك قازاقستان، تۇرىك، تاجىك جانە وزبەك ك س ر القاپتارىنان اكەلىنگەن ماقتا پايدالانىلدى. فابريكادا ونى وڭدەيتىن 30 مىڭنان استام ۇرشىق پەن 4000 توقىما بىلدەگى بار ەدى. زاماناۋي قۇرىلعىنىڭ ءبىر بولىگى چەحوسلوۆاكيا، گ د ر مەن فرانسيادان جەتكىزىلدى.

كومبينات شىعاراتىن % 30 ماتا عانا قازاق ك س ر قۇرامىندا قالاتىن. باسقاسى كيىم جانە توسەك- ورىن جابدىعىن ءوندىرۋ ءۇشىن وداقتىڭ باسقا رەسپۋبليكالارى مەن شەتەلگە ەكسپورتقا جىبەرىلگەن. ا م م ك ماتالارى ۇنەمى ءتۇرلى كورمەلەردە تانىستىرىلعان: ماسكەۋ، بولگاريا، پولشا، سيريا مەن الجيردەگى حالىق شارۋاشىلىعى جەتىستىكتەرى كورمەسى.

ءار جىلدارى مەكەمەدە 6 مىڭنان 10 مىڭعا دەيىن ادام جۇمىس ىستەدى. ولاردىڭ قاتارىندا 48 ۇلت وكىلى بولدى. ۇجىمنىڭ باسىم بولىگىن ايەلدەر قۇرايتىن. ەر ادامدار شەبەرلەردىڭ كومەكشىسى رەتىندە، بىلدەك بۇزىلىپ قالعاندا جوندەيتىن مامان رەتىندە، سونىمەن قاتار مەحانيكتەر مەن ەلەكتريكتەر بريگاداسى قۇرامىندا جۇمىس ىستەدى.

90-جىلدارى وداق قۇلاعاندا مەكەمە ءتۇرلى قيىندىقتارعا تاپ بولدى. 90-جىلداردىڭ ورتاسىنا دەيىن ينەرتسيامەن ءالى دە سەح جۇمىسى جالعاستى، ءبىراق قىزمەتكەرلەردى قىسقارتۋ باستالعان ەدى. ەلەكتر قۋاتى، سۋ مەن باسقالارى بىردەن قىمباتتاپ كەتتى. بۇرىنعى جەتكىزۋشىلەر ەندى فابريكاعا شيكىزات ساتقىسى كەلمەدى. وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى ماقتا وسىرەتىن شارۋاشىلىقتارعا ونى شەتەلگە ساتۋ تيىمدىرەك بولدى.

قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعاننان كەيىن ا م م ك جەكەشەلەندىرۋ جانە مەملەكەت يەلىگىنەن الۋ باعدارلاماسى بويىنشا جەكە مەنشىككە بەرىلدى. كومبينات جەكە تۇلعانىڭ يەلىگىنە وتكەننەن كەيىن جۇمىسشىلار مەن ءوندىرىس كولەمىن قىسقارتۋ باستالدى. 1999-2002 -جىلدارى ا م م ك جەكە مەنشىك اكسيونەرلەرى بانكتەن جىلىنا% 17- پەن 4 ميلليون دوللار نەسيە الدى. كومبيناتتىڭ ءوندىرىس كەشەنىنىڭ ءبارى كەپىلگە قويىلدى. سوڭىندا نەسيە كومبيناتتى دامىتۋعا جۇمسالعان جوق. بانك اكسيالاردى الىپ قويىپ، كومبينات ءوز- وزىمەن قالدى. كومبينات مۇلكى (بىلدەك، كوممۋنيكاتسيالار) ساتىلا باستادى، 2022 -جىلعا قاراي كومبيناتتىڭ بەتون قابىرعاسى عانا قالدى.

وسىلايشا، قازىر اسا ءىرى كومبينات جوق. 2003 -جىلى بۇرىنعى ءوندىرىس سەحتەرىنىڭ ءبىرى ارمادا ساۋدا ورتالىعىنا اينالدى. 2015 -جىلدىڭ شىلدەسىندە قازاقستاندىق باق- تا الماتى ماقتا- ماتا كومبيناتىنىڭ قالعان عيماراتتارى بۇزىلاتىنى تۋرالى اقپارات جاريالاندى، ال 2016 -جىلى بۇرىنعى سەحتىڭ قالعان بولىكتەرىنە گراندپارك ساۋدا ورتالىعى ورنالاستى.

اۆتور

بالنۇر قوجاگەلدى