قازاقستانداعى بريلليانت نارىعى: پروبلەمالار مەن پەرسپەكتيۆالار
استانا. KAZINFORM - بريلليانت - بۇل تەك ماحاببات پەن مارتەبەنىڭ سيمۆولى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ميللياردتاعان دوللاردى قامتيتىن جاھاندىق ەكونوميكانىڭ ءبىر بولىگى. الايدا قازاقستان بۇل سالادا ءالى دە ەلەۋلى ءرول ويناپ وتىرعان جوق.
ەلدەگى بريلليانت نارىعىنىڭ قالىپتاسۋىنا نە كەدەرگى، جالعان مەن تابيعي تاستى قالاي اجىراتۋعا بولادى جانە سەرتيفيكاتسىز ساتىپ الۋ تۇتىنۋشىعا قانداي قاۋىپ توندىرەدى - وسى جانە وزگە دە سۇراقتارعا KAZINFORM اگەنتتىگى جاۋاپ ىزدەپ كوردى.
نارىقتىڭ جاعدايى
يۋۆەليرلىك بۇيىمدارعا دەگەن تۇراقتى سۇرانىسقا قاراماستان، قازاقستاندا بريلليانت نارىعى ازىرگە جۇيەلەنگەن سالا رەتىندە قالىپتاسپاعان. سەبەپتەرى كوپ: ەلدە جەرگىلىكتى كەن ورىندارى مەن بريلليانت قىرعىش ءىرى كاسىپورىندار جوق. قىمبات تاستارمەن جۇمىس ىستەيتىن وتاندىق يۋۆەليرلىك ءوندىرىس كولەمى دە تومەن.
ءماجىلىس دەپۋتاتى ايتۋار قوشمامبەتوۆتىڭ باعالاۋىنشا، وتاندىق زەرگەرلىك ونىمدەر جىلدىق ساتىلىم كولەمىنىڭ 5 پايىزىنان اسپايدى.
- ال نارىقتىڭ شامامەن 90 پايىزى كولەڭكەلى سەكتورعا، كونترافاكتىگە جانە كونترابانداعا تيەسىلى. ءدال ناقتى مالىمەت بەرۋ قيىن، ءبىراق ساراپشىلار شامامەن وسىنداي سانداردى كەلتىرەدى. رەسمي دەرەك بويىنشا، 2023 -جىلى قازاقستانداعى زەرگەرلىك بۇيىمدار نارىعىنىڭ كولەمى 110 ميلليون دوللاردان استى. سونىڭ ىشىندە نەبارى 1-5 پايىزى عانا وتاندىق ءونىم، - دەدى دەپۋتات.
بريلليانت نارىعىن ىشتەن بىلەتىن ماماندار دا بۇل دەرەكتەردى راستايدى. GIA حالىقارالىق گەممولوگيالىق قاۋىمداستىعىنىڭ مۇشەسى، جوعارى ساناتتى ساراپشى يگور گريازنوۆتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا تولىققاندى بريلليانت نارىعى جوق.
- ەلدە بريلليانت وندىرەتىن ءىرى كاسىپورىندار دا، ونى تۇتىناتىن اۋقىمدى يۋۆەليرلىك كومپانيالار دا جوق. تۋريستىك اعىننىڭ بولماۋى دا ءوز اسەرىن تيگىزەدى. مىسالى، دۋباي نەمەسە ىستانبۇلدا سۇرانىس تۋريستەر ارقىلى قالىپتاسادى. ال بىزدە نارىق قولونەر دەڭگەيىندە عانا، - دەيدى ساراپشى.
الماس بار، ءبىراق جارامسىز
قازاقستاندا الماس قورى بار. سونىڭ ىشىندە ەرەكشە سانالاتىنى اقمولا وبلىسىنداعى زەرەندى اۋدانىنا قاراستى قۇمدىكول كەن ورنى. بۇل - الەمدەگى ماگمامەن بايلانىستى ەمەس، مەتامورفوگەندىك تيپتەگى جالعىز كەن ورنى.
رەسمي باعالاۋعا سايكەس، مۇنداعى قور شامامەن 2,4 ميلليارد كاراتتى قۇرايدى. بۇل كورسەتكىش رەسەيدىڭ الماس الىبى - «الروسا» كومپانياسىنىڭ قورىننان ءۇش ەسە كوپ. ءبىراق ساندىق ارتىقشىلىق ساپالىق سيپاتقا كەپىل بولماي وتىر.
بۇل تەحنيكالىق المازدار، ياعني زەرگەرلىك بۇيىمدار جاساۋعا جارامايدى. ورتاشا ولشەمى 0,15 م م- گە دەيىن عانا. مۇنداي تاستار بۇرعىلاۋ، كەسۋ، ابرازيۆتىك وڭدەۋگە قولدانىلادى. قازىرگى تاڭدا كەن ورنى يگەرىلمەي وتىر.
2000-جىلدارى قايتا وڭدەۋ جوباسى قاعاز جۇزىندە قالعان. جوبانى قولعا العان Qazaq Diamonds Ltd. كومپانياسى 11 ميلليارد تەڭگەگە فابريكا سالامىز دەگەنمەن، 2022 -جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ۋادەلەرىن ورىندامادى.
- كاسىپورىن ليتسەنزيا شارتتارىن بۇزعانى ءۇشىن ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس مينيسترلىگى ونىڭ ليتسەنزياسىن قايتارىپ الدى. Qazaq Diamonds كومپانياسىنىڭ وكىلدەرى بۇل شەشىمگە ەكى رەت شاعىم تۇسىرگەنىمەن، ەكەۋىندە دە ۇتىلدى. وسىعان بايلانىستى جوبا قازىرگى تاڭدا توقتاتىلىپ، ىسكە اسىرىلمايتىن بولدى، - دەپ حابارلادى زەرەندى اۋدانى اكىمدىگىنەن.
مۇنداي ءوندىرىس قىمبات جانە سينتەتيكالىق الماستارمەن باسەكەلەسە المايدى. سەبەبى الەمدىك تەحنيكالىق الماس نارىعىنىڭ 99 پايىزى زەرتحانالاردا جاسالادى.
- ەگەر قور كولەمى جاعىنان سالىستىرساق، قازاقستاندا راسىمەن دە كوبىرەك. الايدا شيكىزاتتىڭ ساپاسى مۇلدە باسقا دەڭگەيدە. بىزدە ياكۋتياداعىداي كيمبەرليت تۇتىكتەرى جوق. ال زەرگەرلىك ساپاداعى گاۋھارلارسىز جۇيەلى نارىق قالىپتاستىرۋ مۇمكىن ەمەس، - دەيدى سالا ساراپشىلارى.
قازاقستانعا بريلليانت قايدان كەلەدى؟
ەلدەگى بارلىق بريلليانت - يمپورتتىق ءونىم. جەر قويناۋىنان الىنعاننان باستاپ، وڭدەلگەن تاستارعا دەيىن شەتەلدەن اكەلىنەدى. 2023 -جىلعى رەسمي دەرەكتەرگە سايكەس، قازاقستان 3,78 ميلليون دوللارعا بريلليانت يمپورتتاعان.
سىرتقى ساۋدا بويىنشا OEC.world دەرەكتەرىنە سايكەس، قازاقستان 2023 -جىلى الەم ەلدەرى اراسىندا 158 مەملەكەتتىڭ ىشىنەن گاۋھار تاس يمپورتتاۋ بويىنشا 65-ورىنعا تۇراقتاعان. ەل اۋماعىنا كىرگىزىلگەن اسىل تاستاردىڭ جالپى قۇنى شامامەن 3,78 ميلليون ا ق ش دوللارىن قۇراعان. نەگىزگى جەتكىزۋشى ەلدەر قاتارىندا رەسەي (2,05 ميلليون دوللار) ، بەلگيا (815 مىڭ دوللار)، بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى (416 مىڭ دوللار)، ءۇندىستان (401 مىڭ دوللار) جانە ا ق ش (36,8 مىڭ دوللار) بار.
- اتالعان مەملەكەتتەر الەمدىك دەڭگەيدەگى گاۋھار تاس ساۋداسى مەن وڭدەۋدىڭ باستى ورتالىقتارى. جالپى العاندا، الماز نارىعى جوعارى دەڭگەيدە شوعىرلانعان دۋباي، مۋمباي، گونكونگ، ىستانبۇل، نيۋ- يورك سىندى ءىرى ويىنشىلار بار. بىزگە ەڭ جاقىن ورنالاسقان جەتكىزۋشى رەسەي. بۇل ۇلكەن ارتىقشىلىق، ويتكەنى ءبىز ءبىرتۇتاس كەدەندىك كەڭىستىكتەمىز، ال بۇل لوگيستيكانى جەڭىلدەتەدى، - دەدى ساراپشى.
ەل ىشىندە گاۋھار تاستار كوبىنە شاعىن زەرگەرلىك شەبەرحانالارعا جەتكىزىلەدى. ودان كەيىن سول جەردەن قاراپايىم تۇتىنۋشىلارعا تارايدى.
كىمدەر ساتىپ الادى؟
قازاقستاندا بريلليانتتىڭ نەگىزگى تۇتىنۋشىلارى ەر ادامدار. كوبىنە سىرعا مەن ساقينا ۇسىنىس جاساۋعا، ۇيلەنۋ تويىنا نەمەسە مەرەيتويعا ارنالعان سىيلىق رەتىندە الىنادى.
جەكە تۇتىنۋشىلار دا بار ولار زەرگەرلىك بۇيىمداردى وزدەرى ءۇشىن نەمەسە سىيلىق رەتىندە ساتىپ الادى. ماسەلەن، مەرەيتويعا، بالا دۇنيەگە كەلگەندە، ماڭىزدى كۇنگە وراي. دەگەنمەن، جاپپاي سۇرانىس بايقالمايدى: نارىق ءالى دە تار باعىتتى، ال تۇتىنۋشىلاردىڭ تالعامى بارعان سايىن دارالانىپ كەلەدى.
- بىزدە كوبىنەسە سىرعا مەن جۇزىك ساتىپ الادى. ءبىراق سوڭعى ۋاقىتتا ادامدار ەسكيزبەن كەلىپ، وزدەرىنە ارنالعان بۇيىم جاساتۋدى ءجون كورەدى. كوز تارتار جىلتىراقتان گورى ماعىنا، سيمۆوليكا مەن قاراپايىمدىلىق ارتىق باعالانادى. بۇل ءۇردىس شامامەن 15 جىل بۇرىن باستالدى، اۋىر التىن شىنجىرلار مەن مورجۇزىكتەر ساننەن كەتكەن كەزدەن باستاپ. قازىر اسەمدىك پەن بۇيىمعا سالىنعان يدەيا باعالانادى. ينديۆيدۋالدى ديزاينعا قىزىعۋشىلىق ارتتى. ادامدار ەسكيز، سۋرەتتەرمەن كەلەدى، تەك وزىندە عانا بولاتىن ەرەكشە بۇيىم جاساۋدى سۇرايدى. بۇل جاقسى ءۇردىس. دەمەك، نارىق سانالى تاڭداۋ مەن دارالانۋعا بەت بۇرىپ كەلەدى، - دەيدى يگور گريازنوۆ.
سوڭعى ۋاقىتتا ساتىپ الۋشىلار گاۋھار تاستاردىڭ سيپاتتامالارىنا كوبىرەك ءمان بەرە باستادى. الايدا كوپشىلىگى ءالى دە كارات سانى مەن باعاعا عانا قاراپ شەشىم قابىلدايدى.
بريلليانت باعاسىنا نە اسەر ەتەدى؟
كوپشىلىك قاتەلەسىپ، كارات سانى ارتقان سايىن تاس تا قىمباتتايدى دەپ ويلايدى. الايدا بۇل - باعالاۋداعى ءتورت نەگىزگى كريتەريدىڭ (4 س) تەك ءبىرى عانا.
- اق، تازا گاۋھار تاس بولۋى مۇمكىن، ءبىراق ءپىشىنى مەن پروپورتسياسى دۇرىس بولماسا، جارقىراپ تۇرمايدى. ال ءتۇسى مەن تازالىعى ورتاشا، ءبىراق قىرلانعانى ءمىنسىز بولسا كەز كەلگەن جارىقتا جارقىراپ تۇرادى. مۇنداي تاس قىمبات تۇرادى. سوندىقتان ساتىپ الماس بۇرىن نە ءۇشىن اقشا تولەيتىنىڭىزدى ءبىلىپ العان دۇرىس، - دەيدى ساراپشى.
گاۋھار تاستىڭ قۇنىن انىقتايتىن نەگىزگى 4 س فورمۋلاسى - كارات، ءتۇس، تازالىق جانە قىرلاۋ ساپاسى. الايدا نارىقتاعى ناقتى باعاعا برەند، ماۋسىم، ءسان ترەندتەرى مەن تاستىڭ شىعۋ تەگى دە اسەر ەتەدى.
- بريلليانتى بار جۇزىكتىڭ ورتاشا باعاسى شامامەن 300 مىڭنان 3 ميلليون تەڭگەگە دەيىن. بۇدان جوعارىسى جەكە تاپسىرىستار. قازىر ادامدار كوبىرەك بىلە باستادى: تازالىعىن، ءتۇسىن، قىرىن سۇرايدى. دەگەنمەن كوپشىلىگى ءالى دە باعا مەن سالماققا قاراپ الادى، - دەيدى الماتىداعى جەكە زەرگەرلىك سالوننىڭ شەبەرى ايجان ءجۇنىسوۆا.
بريلليانت - ينۆەستيتسيا بولا الا ما؟
گاۋھار تاستار تەك اشەكەي رەتىندە عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ينۆەستيتسيالىق پورتفەلدىڭ ءبىر بولىگى رەتىندە دە قاراستىرىلا الادى. سەبەبى ولار ينفلياتسياعا ۇشىرامايدى جانە ۇرپاقتان- ۇرپاققا مۇرا رەتىندە بەرىلۋگە جارامدى.
الايدا، يگور گريازنوۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل سالا ۇزاقمەرزىمدى ينۆەستيتسيانى قاجەت ەتەتىن كۇردەلى باعىت.
- بريلليانت نارىعى بۇل قور بيرجاسى ەمەس. مۇندا تۇراقتىلىق بار، ءبىراق قىسقا مەرزىمدى پايداعا جارامايدى. بۇگىن ساتىپ الىپ، ءبىر جىلدان كەيىن ۇستەمەمەن ساتۋ؟ بۇل سالادا ونداي جۇيە جۇمىس ىستەمەيدى. ءبىراق ساپالى تاستى دۇرىس باعامەن الساڭىز، ۋاقىت وتە كەلە ول ءوز قۇنىن ساقتايدى، كەيدە ءتىپتى وسەدى، - دەيدى ساراپشى.
ينۆەستيتسيالىق قۇندىلىققا ەڭ الدىمەن نە اسەر ەتەدى؟
تاستىڭ بىرەگەيلىگى، حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي سەرتيفيكاتى جانە ءتۇسى، تازالىعى، قىرلانۋى مەن سالماعى. ەگەر بۇل كورسەتكىشتەر بولماسا، ەڭ ادەمى تاس تا نارىق ءۇشىن قۇنسىز بولۋى مۇمكىن.
قازىر ينۆەستيتسيا ءۇشىن ودان دا تۇراقتى نۇسقا - سيرەك كەزدەسەتىن ءتۇرلى- ءتۇستى اسىل تاستار: ساپفير، ءزۇبارجات، رۋبين. ولاردىڭ تابيعي قورى وتە از، سوندىقتان قۇنى تۇراقتى تۇردە ءوسىپ كەلەدى.
ال بريلليانتتار كوپ كولەمدە وندىرىلەتىندىكتەن، ولار نارىقتاعى سۇرانىس پەن ۇسىنىسقا تاۋەلدىرەك. دەگەنمەن، تاستاردى كوللەكتسيالايتىندار دا بار. ءبىراق مۇنداي كوللەكتسيونەرلەر مەن ينۆەستورلار قازاقستاندا وتە از.
- كوللەكتسيونەرلەر ەرەكشە ۇلگىلەردى ىزدەيدى. ولار ءۇشىن تاستىڭ قايدان شىققانى، تاريحى مەن سەرتيفيكاتى ماڭىزدى. بىزدە مۇنداي اشىقتىق جوق. سوندىقتان قازاقستاندا كوللەكتسيالىق نارىق جوقتىڭ قاسى. ءبىز بۇل سەگمەنتتى دامىتۋ ءۇشىن ينفراقۇرىلىم مەن كەپىلدىك جۇيەسىن قۇرۋىمىز كەرەك، - دەيدى گەممولوگ.
ساراپتاماسىز - سەنىم جوق
يۋۆەلير نارىعىنىڭ دامۋىنا كەدەرگى بولاتىن ماڭىزدى ماسەلە حالىقارالىق ستاندارتتار بويىنشا مىندەتتى گەممولوگيالىق ساراپتامانىڭ بولماۋى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «قىمبات مەتالدار مەن تاستاردى اينالىم سالاسىن مەملەكەتتىك باقىلاۋ تۋرالى» زاڭىنا سايكەس، سەرتيفيكاتتاۋ مەملەكەتتىك ليتسەنزياسى بار زەرتحانالاردا جۇزەگە اسىرىلۋى مۇمكىن، ءبىراق GIA نەمەسە HRD ۇلگىسىندەگى مىندەتتى سەرتيفيكاتتاۋ تالاپ ەتىلمەيدى. بۇل تۇتىنۋشىلاردىڭ تاستىڭ شىنايىلىعى مەن سيپاتتامالارى تۋرالى وبەكتيۆتى دالەل الا الماۋى دەگەندى بىلدىرەدى.
سونىمەن قاتار نارىققا زەرتحانالاردا جاسالعان سينتەتيكالىق گاۋھارلار ءجيى تۇسەدى. ولار تابيعي تاستاردان كوزبەن اجىراتۋعا قيىن جانە ساراپتاما قۇجاتى بولماسا، شىنايى تاستار رەتىندە ساتىلۋى مۇمكىن.
سينتەتيكالىق بريلليانتتار: بالاما ما، الدە قاۋىپ پە؟
سينتەتيكالىق بريلليانتتار - ونەركاسىپتىڭ الدىندا تۇرعان ۇلكەن سىن. ولار تابيعي تاستارمەن كوزبەن ايىرماسى جوق، باعاسى الدەقايدا تومەن، سوندىقتان ساتىپ الۋشىلار ءۇشىن تارتىمدى بولىپ كەلەدى. الايدا بۇل قولجەتىمدىلىك تاۋەكەلدەردى دە الىپ كەلەدى.
- قازىرگى كەزدە كوپشىلىك، اسىرەسە جاستار، باعاسىنا كوپ كوڭىل بولەدى. ال سينتەتيكالىق جانە تابيعي تاستىڭ باعاسىندا كوپ ايىرماشىلىق كوپ. سينتەتيكا ينۆەستيتسيا ەمەس، ول قۇنسىزدانىپ، لومباردتا قابىلدانبايدى، وتباسىلىق مۇراعا اينالمايدى، - دەيدى گريازنوۆ.
ول تاجىريبەسىندە كوپتەگەن كليەنتتەردىڭ ءوزىنىڭ ەرەكشە، اجەدەن قالعان بريلليانتقا يە دەپ سەنەتىنىن ايتادى. گاۋھارتاستار جىلدار بويى اۋلەت اراسىندا ساقتالىپ، وتباسىلىق قازىنا رەتىندە قارالادى. ءبىراق ساراپتاما كورسەتكەندەي، كوبىندە بۇل جاي عانا فيانيت سەكىلدى سينتەتيكالىق تاستار بولادى.
سينتەتيكالىق تاستار نارىقتا بولۋى زاڭدى، ءبىراق تەك اشىق ءارى دۇرىس ماركيروۆكامەن ساتىلعان جاعدايدا عانا.
- بۇل تاستار نارىقتا بولۋى زاڭدى، ەگەر ولار شىنايى جاساندى رەتىندە ساتىلسا. ايتپەسە بۇل الاياقتىق. بىزدە الاياقتىقتى انىقتاپ، تۇتىنۋشىنى قورعاپ تۇراتىن جۇيە جوق، - دەپ اتاپ ءوتتى گەممولوگ.
سوندىقتان جالعان تاستاردى تابيعي تاستان اجىراتۋ وتە ماڭىزدى.
قالاي اجىراتۋعا بولادى؟
بريلليانت - كوزبەن نەمەسە قاراپايىم تۇرمىستىق ادىستەرمەن انىقتاۋعا كەلمەيتىن ەرەكشە تاس. اسىرەسە CVD جانە HPHT ادىستەرىمەن زەرتحانادا وندىرىلگەن بريلليانتتاردى تابيعي تاستان اجىراتۋ وتە قيىن. ال فيانيت پەن مۋاسسانيتتى تاجىريبەلى زەرگەرلەر وڭاي تانيدى.
ماماننىڭ ايتۋىنشا، تابيعي بريلليانت پەن سينتەتيكالىقتى ءدال انىقتاۋ ءۇشىن ارنايى زەرتحانا دياگنوستيكاسى قاجەت. بۇل تاستار ۆيزۋالدى تۇرعىدا تولىق ۇقساس، سوندىقتان ولاردى تەك ارنايى قۇرالدار ارقىلى عانا اجىراتۋعا بولادى.
سەرتيفيكات: كەپىلدىك پە، الدە جاي عانا قاعاز با؟
كوپتەگەن ساتىپ الۋشىلار زەرگەرلىك بۇيىمدارمەن بىرگە بەرىلەتىن سەرتيفيكاتقا ءمان بەرمەيدى. الايدا مامانداردىڭ ايتۋىنشا، بۇل - تاستىڭ شىققان تەگىن، ساپاسىن جانە نەگىزگى سيپاتتامالارىن راستايتىن باستى قۇجات. الەمدىك تاجىريبەدە GIA، HRD، IGI سىندى ۇيىمداردىڭ سەرتيفيكاتتارى ەتالون سانالادى.
قازاقستاندا بولسا، زەرگەرلىك دۇكەندەر ءجيى وزدەرى جاساعان سەرتيفيكاتتاردى تاۋارمەن بىرگە ۇسىنادى. بۇل - مۇددەلەر قاقتىعىسى، دەيدى ساراپشىلار. سونىمەن قاتار ەلىمىزدە باعالى تاستاردىڭ ءتۇپنۇسقالىعىن قاداعالايتىن ءبىرىڭعاي مەملەكەتتىك ورگان جوق.
كولەڭكەلى نارىق: قاۋىپ قايدان؟
قازىرگى تاڭدا الەمدىك زەرگەرلىك نارىقتا جاڭا قاعيدالار قالىپتاسۋدا - اشىقتىق، سەرتيفيكاتتاۋ جانە تۇراقتى تۇتىنۋ. ماسەلەن، سوڭعى جىلدارى وزبەكستاندا زەرگەرلىك بۇيىمدار شىعاراتىن رەسمي وندىرۋشىلەر سانى ون ەسەگە ارتقان.
ال قازاقستاندا جاعداي باسقاشا. ءماجىلىس دەپۋتاتى ايتۋار قوشمامبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدە زەرگەرلىك نارىق جۇيەلى تۇردە قالىپتاسپاعان.
- ءبىز بۇل سالانىڭ جوقتىعىن قالىپتى جاعداي دەپ قابىلداپ، ەشقانداي ارەكەت جاساماي وتىرمىز. ال شىن مانىندە، ىشكى سۇرانىستى قامتىپ قانا قويماي، ەكسپورتقا دا شىعۋعا بولار ەدى. قازاقستان - الەم بويىنشا التىن مەن باسقا دا قىمبات مەتالل وندىرەتىن جەتەكشى 20 ەلدىڭ قاتارىنا كىرەدى. ءبىراق ءبىز قايتا وڭدەۋدى دامىتىپ، قوسىلعان قۇن جاساۋدىڭ ورنىنا، شيكىزاتتى ساتامىز دا، دايىن بۇيىمدى سىرتتان ساتىپ الامىز، - دەيدى دەپۋتات.
ايتۋار قوشمامبەتوۆ سونداي- اق رەسمي وندىرۋشىلەرگە قويىلاتىن تالاپتار قاتاڭ بولعانىمەن، قازاقستاندا «كولەڭكەلى» نارىقپەن كۇرەس جۇيەلى جۇرگىزىلمەيتىنىن اتاپ ءوتتى.
نە قاجەت؟ ساراپشىلار جۇيەلى رەفورما ۇسىنادى
بۇگىندە قازاقستانداعى زەرگەرلىك سالا شاعىن شەبەرحانالارعا نەگىزدەلگەن، اۋديتورياسى شەكتەۋلى، ال مەملەكەتتىك قولداۋ جۇيەسى جەتكىلىكسىز. ماماندار بۇل جاعدايدى وزگەرتۋ ءۇشىن كەشەندى ءتاسىل قاجەت ەكەنىن العا تارتادى.
سالادا شەشىمىن كۇتكەن باستى ماسەلەنىڭ ءبىرى - حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي، تاۋەلسىز گەممولوگيالىق سەرتيفيكاتتاۋ ورتالىعىن قۇرۋ. مۇنداي مەكەمە ارقىلى ەل اۋماعىندا ساتىلاتىن اسىل تاستاردىڭ ساپاسى مەن ءتۇپنۇسقالىعى دالەلدەنىپ، تۇتىنۋشى قۇقىعى قورعالار ەدى.
سونداي- اق كادر تاپشىلىعى دا وتكىر سەزىلىپ وتىر. قازاقستاندا گەممولوگ ماماندارىن كاسىبي تۇردە دايارلايتىن وقۋ ورنى جوق. قازىرگى نارىق سىرت ەلدەردە وقىعان نەمەسە ءوز بەتىمەن ۇيرەنگەن مامانداردىڭ يىعىندا تۇر. بۇل كاسىبي دەڭگەيدىڭ بىركەلكى بولماۋىنا جانە سالانىڭ جۇيەلى دامۋىنا كەدەرگى كەلتىرەدى.
وعان قوسا، سالىقتىق ساياساتتىڭ ءوزى دە زاڭدى بيزنەستى تەجەپ وتىر. يمپورتتىق ءونىم نەمەسە كولەڭكەلى نارىقتاعى تاۋار كوبىنە ارزانىراق بولعاندىقتان، تۇتىنۋشى تاڭداۋىن سولارعا جاسايدى.
- ەگەر بيزنەسكە جاعداي جاسالماسا، زاڭدى نارىق ەشقاشان دامىمايدى، - دەيدى زەرگەرلىك سالا وكىلدەرى.
بۇعان دەيىن، التىن قۇيما قالاي قۇيىلادى - استاناداعى زاۋىتتان فوتورەپورتاج ۇسىنعانبىز.
اۆتور
تاستان تويانوۆ
