قازاقستاندا ەر مەن ايەل ۇرىعى دونورلارى نارىعى قالاي جۇمىس ىستەيدى
استانا. قازاقپارات - Kazinform اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى ەر مەن ايەل ۇرىعى دونورلارى نارىعى قالاي جۇمىس ىستەيتىنىن ساراپتاپ كوردى.
ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ۇرىقتى جەكە كلينيكالار، سونىمەن بىرگە رەپرودۋكتيۆتى مەديتسينا ينستيتۋتى ساقتايدى.
ءتىلشىمىز ورتالىق ماماندارىمەن كەزدەسىپ، سويلەسىپ، دونورعا قويىلاتىن تالاپ پەن بيومەتەريال تاپسىرۋ قۇنى قانشا تۇراتىنىن سۇراپ ءبىلدى.
كىم دونور بولا الادى ؟
ۋرولوگ- اندرولوگ رومان بەزرۋكوۆتىڭ ايتۋىنشا، 18-35 جاس ارالىعىنداعى دەنى ساۋ، سوزىلمالى اۋرۋى جوق، جامان ادەتتەن ادا ەر ازاماتتار ۇرىق دونورى بولا الادى. بيوماتەريال تاپسىرماس بۇرىن ۇمىتكەرلەر كەشەندى تەكسەرۋدەن وتەدى. ولار:
- پ ت س ر ادىسىمەن ءتۇرلى جۇقپالى اۋرۋدىڭ (حلاميدين، ۋرەاپلازما، تسيتومەگالوۆيرۋس، گەرپەس ۆيرۋسى، ميكوپلازما) بار- جوعىن انىقتايتىن اناليز تاپسىرادى؛
- ا ي ت ۆ، سيفيليس جانە ۆيرۋستى گەپاتيتكە قارسى قان اناليزى؛
- سپەرموگرامما.
- دونور ۇرىعى كريوكونسەرۆاتسيالانىپ، مىندەتتى تۇردە 6 اي كارانتيندە بولادى، - دەپ ءتۇسىندىردى مامان.
- ءبىز بيوماتەريالدى قاتىرىپ قويامىز. جارتى جىلدان كەيىن دونور سيفيليس، ا ي ت ۆ، گەپاتيت پەن وزگە دە ينفەكتسياعا قارسى اناليز تاپسىرادى. ەگەر قايتا تەكسەرۋ كەزىندە قانداي دا ءبىر جۇقپالى ۆيرۋس انىقتالماسا، ماتەريال قولدانىسقا جىبەرىلەدى.
كريوكونسەرۆاتسيا ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ 2020 -جىلعى 15-جەلتوقسانداعى № 272 بۇيرىعى نەگىزىندە رەتتەلەدى. بۇعان دەيىن دونوردىڭ بالاسى بولۋى كەرەك دەگەن تالاپ قويىلدى. كەيىن ونى الىپ تاستادى. مىندەتتى زەرتتەۋ جۇمىستارىنا مەديتسينالىق- گەنەتيكالىق تەكسەرۋ دە كىرەدى. دەمەك دونور بولعىسى كەلەتىن ەر ادام پسيحيكالىق جانە سوماتيكالىق تۇرعىدان ساۋ بولۋى شارت.
ايتىپ وتەيىك، كريوكونسەرۆاتسيالاۋ ۇرىقتىڭ رەپرودۋكتيۆتى مۇمكىندىگىن بۇزباي ۇزاق ۇزاق ۋاقىت بويى ساقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. قاتىرىلعان بيوماتەريال °C196 تەمپەراتۋراداعى سۇيىق ازوت ىشىندە جىلدار بويى ساقتالادى جانە ول كۇشىن جويمايدى. كەز كەلگەن ۋاقىتتا ءجىبىتىپ، جاساندى ۇرىقتاندىرۋ كەزىندە قولدانۋعا بولادى. دەمەك بيوماتەريالدى ساقتاۋ مەرزىمى شەكسىز.
ۇرىق دونورى قات
رومان بەزرۋكوۆتىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدە دونور بولعىسى كەلەتىن ەر ادام كوپ، ءبىراق كوبى قاتاڭ سۇزگىدەن وتە المايدى. 10 ۇمىتكەردىڭ ىشىنەن تەك 1-2 عانا بارلىق تالاپقا ساي كەلەدى. دەمەك دونور ەلىمىزدە تاپشى.
- مەن 25 جىلدان بەرى ۋرولوگيا سالاسىندا جۇمىس ىستەيمىن. وسى ۋاقىت ىشىندە تەك 2 جىگىت-الترۋيستتى كەزدەستىردىم. شىن مانىندە ولار وزدەرىنەن بالا بولعانىن قالادى. ال وزگە ۇمىتكەرلەردىڭ ءبارى قوسىمشا تابىس دەپ قارادى، - دەدى مامان.
ءبىر رەت ۇرىق تاپسىرىپ، 40 مىڭ تەڭگە سىياقى الۋعا بولادى. ودان سالىق ۇستالىپ، دونورعا 36 مىڭ تەڭگە تۇسەدى. دونور بولىپ، پايدا تابۋ مۇمكىن ەمەس. سەبەبى ءبىر دونوردان تەك 10 بالانى ومىرگە اكەلۋگە بولادى.
- بۇل پروتسەسس قاتاڭ باقىلاۋدا. ءبىر دونوردىڭ ۇرىعىن 40-50 بولىككە ءبولىپ ساقتايمىز. ومىرگە كەلگەن بالا سانى 10عا جەتكەندە قالعان بيوماتەريال جويىلادى، - دەدى ر. بەزرۋكوۆ.
كليەنتتەر كىم ؟
وتباسىلى ەر ادام بەلسىزدىككە (ازووسپەرميا) دۋشار بولسا، دونور ۇرىعىن پايدالانۋ - ءسابي ءسۇيۋدىڭ جالعىز جولى. سونىمەن بىرگە جالعىزباستى ايەلدەر اراسىندا سۇرانىسقا يە. ولاردىڭ ءبىرى جۇمىسباستى بولسا، ەندى ءبىرى بالانى جالعىز ءوزى وسىرگىسى كەلەدى.
رومان بەزرۋكوۆتىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى كەزدە بۇل وزەكتى ماسەلەنىڭ بىرىنە اينالدى.
ق ر زاڭناماسى بويىنشا دونور تۋرالى اقپارات قۇپيا ساقتالادى. بولاشاق اتا- انا تەك بويى، سالماعى، ۇلتى، قاي ءجۇزدىڭ قاي رۋىنان ەكەنىن عانا بىلە الادى. دونوردىڭ فوتوسى بەرىلمەيدى.
رەپرودۋكتيۆتىك مەديتسينا ينستيتۋتىنىڭ رەپرودۋكتولوگ دارىگەرى، گينەكولوگ- حيرۋرگى اننا ونلاستىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا ەرلەردىڭ بەلسىزدىگى، ايەلدەردىڭ بەدەۋلىگى سەكىلدى جيىلەپ كەتتى. ءتىپتى بەلسىزدىك پەن بەدەۋلىك كورسەتكىشى تەڭەستى. سوندىقتان رەپرودۋكتيۆتىك مەديتسينا كلينيكاسىنىڭ نەگىزگى كەلۋشىلەرى - وسى دەرتكە دۋشار بولعان جۇپتار. مامان شەتەلدىك ايەلدەر قازاق دونورلارىنا قىزىعى ما، دەگەن سۇراققا دا جاۋاپ بەردى.
ونىڭ ايتۋىنشا، شەتەلدىكتەر كلينيكاعا كەلەدى. سەبەبى مۇندا رەپرودۋكتولوگيا مەن ەمبريولوگيا سالاسىندا ءتۇرلى زەرتتەۋ جۇرگىزىلەدى. دەگەنمەن قانداي دا ءبىر ۇلتقا باسىمدىق بەرىپ، سول ۇلتتىق دونورىن سۇراعان وزگە ەل ازاماتتارى كەزدەسپەگەن.
اننا ونلاستىڭ ايتۋىنشا، دونور ۇرىعىن پايدالانۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋ جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەدى جانە قيىن قادام. كەز كەلگەن ەر ادام وزىمەن گەنەتيكالىق بايلانىسى جوق بالانى ءوز ۇرپاعىنداي قابىلداپ، تاربيەلەي المايدى. ەرلى- زايىپتى ۇزاق ويلانىپ، كەيىن عانا سانالى تۇردە شەشىم قابىلدايدى. وندا دا ءسابي ءسۇيۋدىڭ جالعىز جولى ەكەنىن ۇققاندا عانا كەلەدى.
جۇمىرتقا جاسۋشاسى دونورلىعى
قازاقستاندا ايەلدەردىڭ جۇمىرتقا جاسۋشاسىنا تاپشىلىق بايقالمايدى. ايەلدەردىڭ جىنىس جاسۋشاسى انا بولعىسى كەلەتىن كەلىنشەكتىڭ وزىندە بولماعاندا نەمەسە ونىڭ ساپاسى مەديتسينالىق تالاپقا ساي كەلمەگەندە قولدانىلادى. دونور بولعىسى كەلەتىن ايەلدىڭ دەنى ساۋ بولۋى ءتيىس. سونىمەن بىرگە تۇقىم قۋالايتىن اۋرۋى بولماۋى قاجەت. جامان ادەتتەن اۋلاق، سوماتيكالىق دەنساۋلىعى قاناعاتتانارلىق جاعدايدا عانا دونور اتانا الادى.
ايتىپ وتەيىك، ايەلدەردىڭ جىنىس جاسۋشاسى دونورىنا بەرىلەتىن سىياقى ەر ادامدارعا قاراعاندا الدەقايدا قىمبات. ءتىپتى 500 مىڭ تەڭگەگە دەيىن تولەنەدى.
- ايەل ۇرىعىن جەكە جانە كاسىبي دەپ ەكىگە بولەمىز، - دەپ ءتۇسىندىردى اننا ونلاس.
- جەكە دونور ايەلدىڭ تۋىستارى نەمەسە جاقىندارى. ولار ءسىڭلىسى، اپاسى، جيەنى، بولەسى، قۇربىلارى مەن كورشىلەرى. بۇل تىزىمدەگى ايەلدەر جاساندى ۇرىقتاندىرۋ كەزىندە كومەكتەسپەك ويدا كەلەدى. ال كاسىبي دونورلار بيوماتەريالدى الدىن الا كورسەتىلگەن سىياقىعا بەرەدى.
ايەل ۇرىعى دونورى جاسىرىن نەمەسە اشىق بولادى. ءبىرىنشى جاعدايدا دونوردىڭ بويى، سالماعى، قان توبى، قاي جۇزگە جاتاتىنى، ۇلتى مەن جۇلدىز بەلگىسى سەكىلدى ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى بىلەدى. ال ەگەر ءبارى اشىق بولسا، دونورمەن كەزدەسۋگە مۇمكىندىك بار. ەرلەر سەكىلدى ايەلدەر دە 10 بالانى ومىرگە اكەلۋگە سەپتىگى تيگەننەن كەيىن دونور بولا المايدى.
بەدەۋلىك پروبلەماسى
دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ (د د س ۇ) مالىمەتىنە سۇيەنسەك، الەم حالقىنىڭ %17,5 بەدەۋلىك پروبلەماسىمەن بەتپە- بەت كەلەدى. بۇل دەگەنىمىز ءاربىر التىنشى ادام وسى پروبلەماعا كەزىگەدى. قازاقستاندا دا تۇرعىنداردىڭ %17 بالا سۇيە المايدى.
رەپرودۋكتولوگ اننا ونلاستىڭ ايتۋىنشا، جىل سايىن ەلىمىزدە 160 جۇپ نەكە قيدىرادى. ونىڭ ىشىندە 20 مىڭ جۇپ وسى بەدەۋلىك پروبلەماسىمەن بەتپە- بەت كەلەدى. سول ەرلى- زايىپتىنىڭ %30- 40 رەپرودۋكتيۆتى تەحنولوگيا كومەگىنە، ءتىپتى جاساندى ۇرىقتاندىرۋعا مۇقتاج.
- بۇرىن ايەلدەر اراسىندا بەدەۋلىك كوپ كەزىگەتىن. قازىر ەر مەن ايەلدىڭ اراسى تەڭەستى، - دەدى مامان.
- ەر ادامدار اراسىندا تامىردىڭ كەڭەيۋى، ينفەكتسيالىق- قابىنۋ دەرتى، گەنەتيكالىق اۋىتقۋ، ياعني، قوسىمشا حروموسومانىڭ پايدا بولۋى كەزدەسەدى. ال ايەلدەر اراسىندا وتكىزۋ تۇتىگىنىڭ بىتەلۋى، جاتىردىڭ شىرىشتى قابىعىنىڭ قابىنۋى باسىم.
ونىڭ ايتۋىنشا، كەيىنگى كەزدەرى ەرلى- زايىپتىنىڭ ەكەۋى دە ءتۇرلى اۋرۋعا شالدىققان بولىپ شىعادى. ول كەزدە ەكەۋى دە تابيعي جولمەن بالالى بولا المايدى.
بۇعان دەيىن حابارلاعانىمىزداي، وتاندىق عالىم، قازاقستاندىق رەپرودۋكتيۆتى مەديتسينا قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى ۆياچەسلاۆ لوكشيننىڭ ايتۋىنشا، قازىر ورتاشا ەسەپپەن بەدەۋلىك جيىلىگى - 17 پايىز جانە بۇل كورسەتكىشتىڭ وزدىگىنەن ازايۋ ءۇردىسى بايقالمايدى. بەدەۋلىكتىڭ % 40 داي جاعدايى ەرلەردىڭ رەپرودۋكتيۆتى جۇيەسى جۇمىسىنا بايلانىستى. ال ارالاس بەدەۋلىكتىڭ جيىلىگى %30 دى كورسەتەدى.
ايتىپ وتەيىك، قازاقستان كورشى ەلدەردەن كەلەتىن بەدەۋ ەرلى- زايىپتىلار ءۇشىن تارتىمدى ەلگە اينالىپ وتىر. ق ر ەمحانالارىندا جاساندى ۇرىقتاندىرۋ باعدارلاماسىنىڭ باعاسى تومەن، ال ەل زاڭناماسى سۋرروگات انانىڭ قىزمەتىن پايدالاناتىن جۇپتارعا ىڭعايلانعان. ءبىزدىڭ ەلدە بىرەۋدىڭ بالاسىن كوتەرىپ جۇرگەن ايەل ونى وزىنە الىپ قالا المايدى، ءسابيدى گەنەتيكالىق اتا- اناسىنا بەرۋگە مىندەتتى.
التىناي ساعىندىقوۆا
