قازاقستاندا 2025-جىلى قانداي ماڭىزدى شارالار وتەدى

استانا. قازاقپارات - 2025-جىلى قازاقستاندىقتار ءارتۇرلى ۇلتتىق، مەملەكەتتىك مەرەكەلەر مەن مەرەيتويلاردى اتاپ وتەدى. بۇل جىل تەك قازاقستاندىق ەمەس، حالىقارالىق ماڭىزى بار مەرەيتويلىق داتالار مەن وقيعالارعا تولى بولماق.

قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلعانىنا 560 جىل تولادى

1465-جىلى كەرەي مەن جانىبەك سۇلتاندار قازاق حاندىعىنىڭ نەگىزىن قالادى. وسىلايشا، XV عاسىرداعى بۇل تاريحي وقيعا كەيىنگى ءجۇزجىلدىقتاردا قازاق حالقىنىڭ بىرىگىپ، نىعايۋىنا، ۇلتتىڭ قونىستانۋ اۋماعىنىڭ تۇتاستىعىنا، سان عاسىرلىق مادەنيەتىنىڭ گۇلدەنۋىنە جول اشتى. بۇل تۋرالى مۇحاممەد حايدار دۋلاتيدىڭ «تاريح-ي راشيدي» ەڭبەگىندە ايتىلادى.

شوقان ءۋاليحانوۆ م. ح. دۋلاتي ەڭبەگىن زەردەلەي وقىپ، قۇرمەتپەن قاراسا، ۆ. ۆ. ۆەليامينوۆ- زەرنوۆ ونىڭ قازاقتار تۋرالى دەرەكتەرىنە قاتتى ءمان بەرە كەلە: «مۇحاممەد حايداردىڭ جازعاندارىنىڭ بارلىعى دەرلىك جاڭالىق جانە مەيلىنشە قىزعىلىقتى. اڭگىمەلەرى قاي جاعىنان قاراعاندا دا ۇيلەسىمدى جانە جاۋاپكەرشىلىگىمەن ەرەكشەلەنەدى»، - دەپ باعالاعان.

قازاق حاندىعى تاريح ساحناسىندا تالاي تار جول، تايعاق كەشۋلەرگە تولى جىلدار مەن عاسىرلاردى باستان وتكەردى. قاسىم حاننىڭ قاسقا جولى، ەسىم حاننىڭ ەسكى جولى، تاۋكە حاننىڭ جەتى جارعىسى ۇعىمدارى ەل اۋزىندا قالدى. اقتابان شۇبىرىندى، القاكول سۇلاما، ۇلت- ازاتتىق كوتەرىلىستەر، XX عاسىر باسىنداعى اشارشىلىق، ستاليندىك تەررور، ۇلى وتان سوعىسى دا زاردابىن تيگىزدى. ال 1991-جىلى الەم كارتاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پايدا بولدى.

ارينە، تاريحىمىزدىڭ باستاۋى قازاق حاندىعىنان دا تەرەڭدە جاتىر. دەگەنمەن، قازاق حاندىعىنىڭ ورناۋى مەن قازاق مەملەكەتتىلىگىنىڭ قۇرىلۋى ماڭىزدىلىعى بويىنشا ۇلت تاريحىنىڭ ەڭ نەگىزگى كەزەڭدەرىنىڭ ءبىرى سانالادى.

KAZINFORM اگەنتتىگىنە - 105 جىل

2025-جىلى 13-تامىزدا ەلىمىزدەگى ەڭ كونە مەديا رەسۋرستاردىڭ ءبىرى - Kazinform حالىقارالىق اقپارات اگەنتتىگىنە 105 جىل تولادى. اگەنتتىك عاسىردان استام ۋاقىت بويى ساياسات، ەكونوميكا، ءبىلىم، دەنساۋلىق، سپورت، مادەنيەت جانە قوعام تىنىس-تىرشىلىگى تۋرالى سەنىمدى ءارى جەدەل اقپارات كوزى رەتىندە بەدەلىن مۇلتىكسىز ساقتاپ كەلەدى.

العاشقى قازاق اقپارات اگەنتتىگى 1920-جىلى ورىنبور قالاسىندا روستانىڭ ورىنبور-تورعاي بولىمشەسى نەگىزىندە اشىلعان ەدى. 1925-جىلى اگەنتتىكتىڭ اتى قازروست بولىپ وزگەردى. ال 1937-جىلى «قازتاگ» دەگەن اتپەن قازاق ك س ر مينيسترلەر كەڭەسىنىڭ قاراۋىنا بەرىلدى. الپىس جىلدان كەيىن 1997-جىلعى 10-قىركۇيەكتە «قازاق اقپارات اگەنتتىگى (قاز ا ا) » رەسپۋبليكالىق قازىنالىق كاسىپورنى قۇرىلدى. 2014-جىلدىڭ قاڭتارىندا «قازاقپارات» ەلدەگى العاشقى حالىقارالىق اقپارات اگەنتتىگى (ح ا ا) مارتەبەسىنە يە بولدى. اگەنتتىك 2022-جىلى ق ر پرەزيدەنتىنىڭ تەلەراديوكەشەنىنىڭ قۇرامىنا قوسىلدى.

Kazinform جاڭالىقتارى قازاق، ورىس، اعىلشىن، قىتاي، وزبەك تىلدەرىندە تاراتىلادى. سونىمەن قاتار، شەتەلدەگى قانداستارىمىز ءۇشىن جاڭالىقتار لاتىن گرافيكاسىندا جانە توتە جازۋمەن بەرىلەدى.

اگەنتتىك كەڭسەسى استانادا ورنالاسقان جانە ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرىندە مەنشىكتى تىلشىلەرى جۇمىس ىستەيدى. رەسەي، قىتاي، تۇركيا، ەۋروپا، ازەربايجان، وزبەكستان، قىرعىزستان جانە يوردانيادا مەنشىكتى تىلشىلەرى بار. بۇل ەلىمىزدە جانە الەمدە بولىپ جاتقان جاڭالىقتاردى جەدەل ءارى شىنايى تاراتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

بۇگىندە Kazinform اگەنتتىگىنىڭ ءبىرقاتار ەلدە 33 اقپاراتتىق سەرىكتەسى بار.

قازاقستان كونستيتۋتسياسىنا - 30 جىل

وسىدان 30 جىل بۇرىن، 1995-جىلى 30-تامىزدا كونستيتۋتسيالىق رەفەرەندۋم ءوتتى جانە سونىڭ ناتيجەسىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جاڭا كونستيتۋتسياسى قابىلداندى. جالپى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ءتول اتا زاڭىنىڭ تاريحى 1993-جىلدان باستالادى. ال قازىرگى قولدانىستاعى ەكىنشى كونستيتۋتسيا جوباسى زاڭ سالاسىنداعى ءىرى تۇلعالاردىڭ، عالىمدار مەن ساياساتكەرلەردىڭ قاتىسۋىمەن 1995-جىلى 30-تامىزدا قابىلدانعان ەدى.

كۇنى بۇگىنگە دەيىن كونستيتۋتسياعا 1998، 2007، 2011، 2017، 2019 جانە 2022-جىلدارى وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. اتا زاڭىمىزعا سوڭعى وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار 2022-جىلى 5-ماۋسىمدا وتكەن جالپىۇلتتىق رەفەرەندۋم ارقىلى قابىلداندى. ناتيجەسىندە كونستيتۋتسيانىڭ 33-بابىنا بىرنەشە ونداعان وزگەرىس ەنگىزىلدى.

كونستيتۋتسياعا ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار: سۋپەرپرەزيدەنتتىك باسقارۋ ۇلگىسىنەن پرەزيدەنتتىك رەسپۋبليكاعا تۇبەگەيلى كوشۋ؛ ءبىرقاتار بيلىك وكىلەتتىگىن قايتا ءبولۋ؛ پارلامەنتتىڭ ءرولىن كۇشەيتىپ، مارتەبەسىن ارتتىرۋ؛ ەلدى باسقارۋ ىسىنە حالىقتىڭ قاتىسۋ مۇمكىندىگىن كەڭەيتۋ جانە ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ تاسىلدەرىن جەتىلدىرۋ ۇدەرىستەرىنە قۇقىقتىق نەگىز قالىپتاستىرۋعا ارنالعان.

«ءبىز كونستيتۋتسيامىزدا جەر جانە ونىڭ قويناۋى، سۋ كوزدەرى، وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار دۇنيەسى، باسقا دا تابيعي رەسۋرستار حالىققا تيەسىلى ەكەنىن ناقتى كورسەتتىك. وسى نورمانىڭ ارقاسىندا «ۇلتتىق قور - بالالارعا» اتتى اۋقىمدى باعدارلامانى قولعا الدىق. ۇلتتىڭ ۇلىلىعى ءاربىر وتباسىنىڭ، ءاربىر ازاماتتىڭ ءال-اۋقاتىنان كورىنەدى. سوندىقتان ەل ەكونوميكاسى، ەڭ الدىمەن، حالىقتىڭ مۇددەسى مەن يگىلىگى ءۇشىن جۇمىس ىستەۋى قاجەت»، - دەگەن ەدى مەملەكەت باسشىسى.

ۇلى جەڭىسكە 80 جىل

2025-جىلى ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستاعى (1941- 1945) جەڭىسكە 80 جىل تولادى. وسىعان بايلانىستى ت م د ەلدەرىندە 2025-جىل «جەڭىستىڭ 80 جىلدىعى جانە ناتسيزمگە قارسى كۇرەستەگى بىرلىك جىلى» دەپ جاريالاندى.

سۇراپىل سوعىس 1941-جىلدىڭ 22-ماۋسىمىندا باستالىپ، 5 جىلعا، ياعني 1418 كۇنگە سوزىلدى. قاندى قىرعىن بۇرىنعى كەڭەس وداعىنىڭ 27 ميلليونعا جۋىق ادامىن جالمادى. ال قازاق جەرىنەن مايدانعا اتتانعان 1 ميلليون 200 مىڭ جاۋىنگەردىڭ 600 مىڭى قايتا ورالمادى. ەلىمىزدەن اتتانعان 500 دەن استام جاۋىنگەر كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاندى. بۇل اتاقتى 1965-جىلى گەنەرال سابىر راحىموۆ، ال 1990-جىلى باۋىرجان مومىش ۇلى الدى. ەكى مارتە كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىن تالعات بيگەلدينوۆ، لەونيد بەدا، يۆان پاۆلوۆ، سەرگەي لۋگانسكي، ال شىمكەنتتە ورنالاسقان چۋگۋيەۆ اسكەري اۆياتسيا ۋچيليشەسى تۇلەگى ي. كوجەدۋب ءۇش مارتە كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىن يەلەندى. شىعىستان شىققان قوس جۇلدىز پۋلەمەتشى مانشۇك مامەتوۆا مەن مەرگەن ءاليا مولداعۇلوۆالار دا وسى جوعارى اتاققا لايىقتى دەپ تانىلدى.

قازاقستاننىڭ تابيعي بايلىعى سول كەزدەگى قىزىل ارميانى اسكەري تەحنيكامەن جاراقتاندىرۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاردى. قازاقستان اسكەري ءوندىرىس ءۇشىن قاجەت مىس، قورعاسىن، مەتال، ۆيسمۋت، موليبدەن، پوليمەتال كەندەرىن وندىرۋدە جەتەكشى ورىندا بولدى. مارگانەتس، ۆولفرام، نيكەل ءوندىرۋ جولعا قويىلدى. قازاقستاننىڭ قورعانىس زاۋىتتارى قارۋ-جاراق پەن وق-ءدارى جاساۋدىڭ جاڭا ۇلگىلەرىن يگەردى. قاراعاندى كەنشىلەرى ونەركاسىپ پەن كولىكتى كومىرمەن قامتاماسىز ەتسە، ورال-ەمبى مۇنايلى اۋداندارى سۇيىق وتىن شىعارۋدى ارتتىردى. قازاقستاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى مايدان مەن تىلدى ازىق-تۇلىكپەن، ونەركاسىپتى شيكىزاتپەن جابدىقتادى.

بيىل ر ف پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا كەزەكتى مەملەكەتتىك ساپارىندا قاسىم-جومارت توقايەۆتى 9-مامىردا ماسكەۋدە وتەتىن اۋقىمدى ءىس-شاراعا شاقىردى. قازاقستان پرەزيدەنتى جەڭىستىڭ 80 جىلدىعىن تويلاۋدىڭ بىرلەسكەن ءىس-شارالار جوسپارى بەكىتۋدى ۇسىندى.

ال مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەرلان قاريننىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا بۇل مەرەيتويعا ارنالعان ءىس-شارالار 2025-جىلدىڭ قاڭتارىنان باستالادى.

سونداي-اق، جەڭىستىڭ 80 جىلدىعى قارساڭىندا قازاقستاندا اسكەري «ايبىن» وردەندەرىنىڭ دارەجەلەرىنە ساعادات نۇرماعامبەتوۆ، باۋىرجان مومىش ۇلى، راقىمجان قوشقاربايەۆ سىندى ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ اڭىزعا اينالعان باتىرلارىنىڭ ەسىمدەرى بەرىلدى.

بايقوڭىر ايلاعىنا 70 جىل

بيىل الەمدەگى تۇڭعىش جانە ەڭ ءىرى عارىش ايلاعى بايقوڭىردىڭ اشىلعانىنا 70 جىل تولادى. «بايقوڭىر» عارىش ايلاعى 1955-جىلى 12-اقپاندا قىزىلوردا وبلىسىندا عىلىمي-زەرتتەۋ سىناق پوليگونى رەتىندە قۇرىلدى جانە 1957-جىلى پايدالانۋعا بەرىلدى. سول جىلدىڭ 4-قازانىندا وسى جەردەن جەردىڭ تۇڭعىش جاساندى سەرىگى ۇشىرىلىپ، 1961-جىلى 12-ساۋىردە عارىشقا تۇڭعىش ادام - يۋري گاگارين ۇشتى. بۇل كۇن تەك پوستكەڭەستىك رەسپۋبليكالار ءۇشىن عانا ەمەس، بۇكىل الەم ءۇشىن ماڭىزدى. ادامزات عارىشتى ارمانداپ قانا قويماي، عىلىمي- تەحنيكالىق پروگرەسكە، جۇلدىزدار مەن بەيمالىم الەمگە قادام باستى.

بايقوڭىر عارىش كەڭىستىگىن يگەرۋدە كوپتەگەن جاڭاشىل باستامالاردىڭ ستارتتىق ورنىنا اينالدى. وسى جەردەن كۇننىڭ، ايدىڭ، شولپاننىڭ العاشقى جاساندى سەرىكتەرى، «ۆوستوك»، «ۆوسحود»، «سويۋز»، «پروگرەسس» عارىش كەمەلەرى، «ساليۋت»، «مير» وربيتالىق ستانتسيالارى جانە حالىقارالىق عارىش ستانتسياسىنىڭ مودۋلدەرى جىبەرىلدى. 1991-جىلى قازاقستان تاۋەلسىزدىك العان سوڭ بايقوڭىر عارىش ايلاعىنىڭ مارتەبەسى تۋرالى ماسەلەلەر كوتەرىلدى. 1994-جىلى عارىش ايلاعىن رەسەيگە جالعا بەرۋ تۋرالى كەلىسىم جاسالدى. بۇل كەلىسىمگە سايكەس، رەسەي بايقوڭىردى 2050-جىلعا دەيىن پايدالانۋعا قۇقىلى. بۇگىندە بايقوڭىر عارىش ايلاعى حالىقارالىق عارىشتىق باعدارلامالاردىڭ ماڭىزدى ورتالىعى بولىپ قالا بەرەدى.

قازاقستانداعى عارىش زەرتتەۋلەرى قازاقتان شىققان تۇڭعىش عارىشكەر توقتار اۋباكىروۆتىڭ ۇشۋىمەن تىكەلەي بايلانىستى. ول 1991-جىلى 2-قازاندا بايقوڭىردان «سويۋز ت م-13» كەمەسىمەن عارىشقا اتتاندى. عارىش كەمەسى جەر توڭىرەگىندەگى «مير» وربيتالىق كەشەنىمەن ءتۇيىستى جانە ت. اۋباكىروۆ وزگە عارىشكەرلەرمەن بىرگە بيوتەحنولوگيا، مەتاللۋرگيا، مەديتسينا سالالارى جانە ارال ايماعى بويىنشا عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدى. ەكىنشى عارىشكەر تالعات مۇسابايەۆ عارىشقا ءۇش رەت ۇشتى. سونىمەن بىرگە، 2015-جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا قازاق ەلىنىڭ ءۇشىنشى ازاماتى ايدىن ايىمبەتوۆ عارىشقا ۇشتى. ول قازاقستان اتىنان حالىقارالىق ەكيپاج قۇرامىندا عارىشتى باعىندىرعان تۇڭعىش عارىشكەر- ۇشقىش.

قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنا - 30 جىل

1-ناۋرىزدا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ قۇرىلعانىنا 30 جىل تولادى جانە العىس ايتۋ كۇنى اتاپ وتىلەدى. بۇل ۇيىم 1995-جىلى ەلىمىزدەگى ەتنوسارالىق كەلىسىم مەن تاتۋلىقتى ساقتاۋ مەن نىعايتۋ ماقساتىندا قۇرىلعان ەدى.

العاشىندا ونىڭ مارتەبەسى پرەزيدەنت جانىنداعى كونسۋلتاتيۆتى-كەڭەسشى ورگان بولىپ بەكىتىلدى. دەگەنمەن، اسسامبلەيا اتالعان مارتەبەدەن دە مىقتى قۇقىقتىق نەگىزى مەن قوعامدىق-ساياسي مارتەبەسى بار كونستيتۋتسيالىق ورگانعا دەيىن ءوستى. مەملەكەت باسشىسى اسسامبلەيا ۇسىنعان پارلامەنت سەناتىنىڭ 5 دەپۋتاتىن تاعايىندايدى. ەل اۋماعىندا مىڭنان استام ەتنومادەني بىرلەستىكتەر، انالار كەڭەسى جانە اقساقالدار كەڭەسى جۇمىس ىستەيدى.

ودان بولەك، پرەزيدەنت تاپسىرماسىمەن قۇرىلعان «اسسامبلەيا جاستارى» بىرلەستىگى مەن مەدياتسيا كەڭەسى بەلسەندى جۇمىس ىستەيدى. وڭىرلەردە اشىلعان دوستىق ۇيلەرى دە ەتنومادەني بىرلەستىكتەردىڭ عانا ەمەس، جەرگىلىكتى قاۋىمداستىقتىڭ، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار مەن جاستاردىڭ ورتاسىنا اينالدى. ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرلەرىندە ق ح ا جۋرناليستەر كلۋبى جانە ەتنيكالىق ب ا ق جۇمىس ىستەيدى.

اقپارات جانە مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ مالىمدەۋىنشە، اسسامبلەيانىڭ 30 جىلدىعىن مەرەكەلەۋ اياسىندا ەلىمىزدە جانە شەتەلدە ءتۇرلى فورماتتاعى 150 دەن استام ءىس-شارا ۇيىمداستىرۋ جانە كەمىندە 1,5 ميلليون ادامدى قامتۋ جوسپارلانىپ وتىر.

حالىقارالىق ءىس-شارالار

قازاقستان 2025-جىلى جاپونيانىڭ وساكا قالاسىندا وتەتىن EXPO كورمەسىنە قاتىسادى. كورمەنىڭ جالپى اۋدانى - شامامەن 155 گەكتار جانە وساكاداعى يۋمەشيما جاساندى ارالىندا وتەدى. «ءبىزدىڭ ءومىرىمىز ءۇشىن بولاشاق قوعامىن قۇرۋ» تاقىرىبىنداعى كورمەدە قازاقستان پاۆيلونى «ءومىردى قۇتقارۋ» كلاستەرىندە ورنالاسادى.

قازاقستان پاۆيلونى يتاليا، نيدەرلاند، سينگاپۋر جانە بولگاريا پاۆيلوندارىمەن كورشى بولادى. جالپى كورمە 13-ءساۋىر مەن 13-قازان ارالىعىندا وتەدى دەپ جوسپارلانعان. ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ بولجامىنشا، كورمەگە الەمنىڭ 150 ەلىنەن 28 ميلليوننان استام ادام كەلەدى.

2025-جىلى قازاقستاندا «ورتالىق ازيا - قىتاي» سامميتى ۇيىمداستىرىلادى. بۇل شەشىم 2023-جىلعى مامىردا سيان قالاسىندا وتكەن العاشقى «ورتالىق ازيا - قىتاي» سامميتىندە قابىلداندى.

ال قىتايدا كەلەر جىلى شاڭحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ ءسامميتى وتكىزىلەدى. بيىل استانادا وتكەن ش ى ۇ- عا مۇشە مەملەكەتتەر باسشىلارى كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى 2024-2025-جىلدارى ش ى ۇ- عا ءتوراعالىق ەتەتىنى جاريالاندى جانە قىتايدىڭ تسينداو قالاسى ش ى ۇ مادەني استاناسى بولىپ جاريالاندى.

سونداي-اق، 2025-جىلى الەمدىك كىتاپحانالار جانە اقپارات كونگرەسى استانادا وتەدى. بۇل شەشىمدى حالىقارالىق كىتاپحانا قاۋىمداستىقتارى مەن مەكەمەلەرى فەدەراتسياسى (IFLA) قابىلداعان. WLIC كونگرەسىنىڭ ورتالىق ازيا اۋماعىندا العاش رەت وتكىزىلۋى ءوڭىردىڭ حالىقارالىق كىتاپحانا ارەناسىنداعى دەڭگەيى مەن MICE تۋريزمنىڭ ءوسىپ كەلە جاتقانىن كورسەتەدى.

تۇلعالار مەرەيتويى

2025-جىلى قازاقستاندا ءبىرقاتار ۇلى تۇلعالاردىڭ مەرەيتويلارى كەڭىنەن اتاپ وتىلەدى. ەڭ الدىمەن قازاقتىڭ باس اقىنى، اعارتۋشى، اعارتۋشى، فيلوسوف اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ تۋعانىنا 180 جىل تولادى. 2020-جىلدىڭ 4-تامىزىندا ۇكىمەتتىڭ ارنايى قاۋلىسىمەن «قازاقستانداعى مەرەكەلىك كۇندەردىڭ تىزبەسى «اباي كۇنى – 10-تامىز» دەگەن تارماقپەن تولىقتىرىلعان بولاتىن. بۇل كۇنى اباي شىعارماشىلىعى مەن مۇراسىن ناسيحاتتايتىن ءتۇرلى مادەني جانە عىلىمي ءىس-شارالار وتەدى.

ودان بولەك، قازاقتان شىققان عالىم، تاريحشى، ەتنوگراف، فولكلوريست، اعارتۋشى شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ (1835-1865) تۋعانىنا 190 جىل تولماق. بيىل پرەزيدەنت جەتىسۋ وبلىسىندا جۇمىس ساپارىندا ارنايى شوقان ۋاليحانوۆتىڭ بەيىتىنە زيارات ەتتى.

2025-جىلى 25-قاراشادا قازاق اقىنى، جازۋشىسى، «الاش» ۇلتتىق-ازاتتىق قوزعالىسىنىڭ مۇشەسى ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆتىڭ (1885-1935) تۋعانىنا 140 جىل تولادى.

سونىمەن بىرگە، كومپوزيتور، ديريجەر، دومبىراشى نۇرعيسا تلەنديەۆ (1925-1998) پەن بالالار جازۋشىسى، اقىن جانە سەناريست بەردىبەك سوقپاقبايەۆتىڭ (1924-1991) 100 جىلدىق مەرەيتويلارى وتەدى.

ۆالس كورولى، قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك گيمنىنىڭ ءانىن جازعان ءشامشى قالداياقوۆتىڭ (1930-1992) تۋعانىنا 95 جىل تولادى. بيىل سۋرەتشى- گرافيك، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ونەر قايراتكەرى ەۆگەني سيدوركين (1930-1982) مەن جازۋشى ءانۋار ءالىمجانوۆتىڭ (1930-1993) دا 95 جىلدىق مەرەيتويلارى.

كورنەكتى اقىن تۇمانباي مولداعالييەۆتىڭ (1935-2011) تۋعانىنا 90 جىل تولادى. ول دا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ العاشقى ءانۇرانىنىڭ اۆتورلارىنىڭ ءبىرى بولدى.

ال اقپان ايىندا ۇلتتىق باسپا ءسوز كۇنىمەن قاتار قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى مۇحتار ماعاۋين (1940) 85 جاسقا تولادى.