قازاقستان تاريحىنا ارنالعان جاڭا جەتى تومدىقتا نە قامتىلعان

استانا. KAZINFORM - «قازاقستان تاريحى ەجەلگى داۋىردەن بۇگىنگى كۇنگە دەيىن» اتتى 7 تومدىق اكادەميالىق باسىلىمى ازىرلەنىپ جاتىر. باسىلىمدا ارحەولوگيا، ەتنولوگيا جانە باسقا دا عىلىمداردىڭ سوڭعى دەرەكتەرى، ەل تاريحىنىڭ ءار كەزەڭى قامتىلعان.

باسىلىمدى كىمدەر دايىنداپ جاتىر ؟

عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، جوباعا باستاپقىدا 300 مامان تارتىلعان. كەيىن ولاردىڭ قۇرامى وزگەرگەن. ءبىرقاتار اۆتور تاراپىنان باسىلىم مازمۇنىنىڭ ساپاسىن جاقسارتۋ جونىندە ۇسىنىس بەرىلگەن. زاماناۋي تالاپتارعا ساي كەلمەيتىن كەيبىر تارماقتار توم قۇرىلىمىنان الىنىپ تاستالدى.

قازىر 289 عالىم اكادەميالىق باسىلىمدى دايىنداۋمەن اينالىسىپ جاتىر. ونىڭ ىشىندە قازاقستاننان 227 عالىم، جاپونيا، تۇركيا، ا ق ش، رەسەي، بولگاريا، يتاليا، اۆستراليا، وزبەكستان جانە باسقا ەلدەردەن 62 زەرتتەۋشى بار. جوبانى دايىنداۋعا تەك تاريحشىلار عانا ەمەس، ەتنوگرافتار، ساياساتتانۋشىلار، زاڭگەرلەر، الەۋمەتتانۋشىلار، انتروپولوگتار، گەنەتيكتەر مەن باسقا سالانىڭ ماماندارى تارتىلعان.

سونداي-اق جەتى تومدىق كىتاپتى ازىرلەۋگە قازاقستاننىڭ جەتەكشى عىلىمي- زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى قاتىسىپ وتىر. ش. ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى، ءا. ح. مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتى، جوشى ۇلىسىن زەرتتەۋ ينستيتۋتى، ر. ب. سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى شىعىس تانۋ ينستيتۋتى، مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتى.

جەتى تومدىق كىتاپتا نە قامتىلعان ؟

اكادەميالىق باسىلىمنىڭ ءار تومىندا قازاقستان تاريحىنداعى ماڭىزدى كەزەڭ قامتىلىپ وتىر.

* I توم - قازاقستاننىڭ ەجەلگى تاريحى - ءا. ح. مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتى دايىنداعان.

• II توم - تۇركى داۋىرىندەگى قازاقستان (VI- XII عاسىرلار) - ش. ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى ازىرلەگەن.

• Ⅲتوم - جوشى ۇلىسىنىڭ (التىن وردا) تاريحى - جوشى ۇلىسىن زەرتتەۋ ينستيتۋتى دايىنداعان.

* IV توم - قازاق حاندىعىنىڭ تاريحى (XV- XVIII عاسىردىڭ باسى) - ر. ب. سۇلەيمەنوۆ اتىنداعى شىعىس تانۋ ينستيتۋتى جاساعان.

• V توم - جاڭا زامان - ش. ش. ۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى ازىرلەگەن.

• VI توم - كەڭەستىك كەزەڭدەگى قازاقستان (1917- 1991 -جىلدار) - ش. ش. ۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى ازىرلەگەن.

• VII توم - تاۋەلسىز قازاقستان تاريحى - مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتى دايىنداعان.

- باسىلىمدا سوڭعى تاريحي- ەتنولوگيالىق زەرتتەۋلەر مەن ارحەولوگيالىق قازبالار بارىسىندا الىنعان جاڭارتىلعان مالىمەتتەر قامتىلادى. العاش رەت عىلىمي اينالىمعا وتاندىق جانە شەتەلدىك مۇراعاتتاردان بۇرىن قول جەتپەگەن قۇجاتتار ەنگىزىلدى. زاماناۋي ادىستەمەلىك تاسىلدەر قولدانىلدى. قازىرگى زامانعى عىلىمي تەندەنتسيالاردى ەسكەرە وتىرىپ، قازاقستان تاريحى جاھاندىق كونتەكستە كەڭىرەك قاراستىرىلدى، - دەپ اتاپ ءوتتى عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگى.

مەكتەپ باعدارلاماسىندا جاڭا «قازاقستان تاريحى» ءپانى بولا ما؟

حابارلانعانداي، جەتى تومدىق كىتاپ مەكتەپتەگى ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنا باستاپقى قالپىندا ەنگىزىلمەيدى. مۇنىڭ مىناداي سەبەبى بار.

- بۇل باسىلىم اكادەميالىق باعىتتا جانە قازاقستان تاريحى بويىنشا قوسىمشا دەرەككوز رەتىندە ۇسىنىلادى. سونىڭ نەگىزىندە وقۋ- اعارتۋ مينيسترلىگى اكادەميالىق باسىلىمنىڭ مازمۇنىن وقۋشىلاردىڭ جاس جانە پسيحولوگيالىق- فيزيولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرىپ، ءبىلىم بەرۋ ستاندارتتارى مەن وقۋ ۇدەرىسىنىڭ تالاپتارىنا بەيىمدەۋدى جوسپارلاپ وتىر، - دەلىنگەن ۆەدومستۆونىڭ جاۋابىندا.

جەتى تومدىق كىتاپ قاشان شىعادى ؟

قازىر اتالعان باسىلىم عىلىمي جانە ادەبي رەتسەنزيالاۋ ساتىسىنان وتكىزىلىپ جاتىر. بارلىق تەحنيكالىق جۇمىستار (جوبالاۋ، يلليۋستراتسيالاۋ، عىلىمي- انىقتامالىق اپپاراتتار جانە ت. ب.) اياقتالعاننان كەيىن باسۋعا جىبەرىلەدى. باسپا دانالارى قازاقستاننىڭ بارلىق وبلىستىق كىتاپحانالارىنا جىبەرىلەتىنى حابارلانىپ وتىر.

ەسكە سالا كەتەلىك، بۇدان بۇرىن وقۋ- اعارتۋ مينيسترلىگى جاڭا ستاندارتقا سايكەس قازاقستان مەكتەپتەرىنە «الەم ادەبيەتى» ءپانى ەنگىزىلە مە دەگەن ساۋالعا جاۋاپ بەرگەن ەدى.