قازاقستان پرەزيدەنتى مەن ق ح ر ءتوراعاسى نەنى تالقىلايدى - قىتاي ەلشىسىمەن سۇحبات

استانا. KAZINFORM - قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتوراعاسى شي جينپيڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلەدى. وسى ورايدا، اگەنتتىك ءتىلشىسى قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى جاڭ شياۋمەن سۇحبات قۇردى.

- ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭنىڭ قازاقستانعا وسى جولعى مەملەكەتتىك ساپارى بارىسىندا قانداي نەگىزگى ماسەلەلەر تالقىلانادى؟

- ق ر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆتىڭ شاقىرۋىمەن ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭ 2-4-شىلدەدە قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلەدى، سونداي- اق شاڭحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا مۇشە مەملەكەتتەر باسشىلارى كەڭەسىنىڭ 24- وتىرىسىنا قاتىسادى. ساپار بارىسىندا قازاقستان مەن قىتاي كوشباسشىلارى ەكىجاقتى قارىم-قاتىناس، ءتۇرلى سالاداعى ىنتىماقتاستىق، حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ماسەلەلەر بويىنشا پىكىر الماسادى، سونداي-اق ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستى دامىتۋدىڭ جاڭا ستراتەگيالىق جوسپارلارى مەن كەلىسىمدەرىن ازىرلەيدى، بۇل قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى ماڭگىلىك جان-جاقتى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى ساپالى دامىتۋعا قۋاتتى سەرپىن بەرمەك.

ءبىرىنشى - ءوزارا ساياسي سەنىمدى تەرەڭدەتۋ. ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ساپارى ەكى ەل قارىم- قاتىناسىنىڭ قىتايدىڭ سىرتقى ساياساتىنداعى ەرەكشە جانە ماڭىزدى ورنىن تولىق كورسەتەدى. قوس ەلدىڭ كوشباسشىسى اراداعى ءداستۇرلى دوستىقتى جالعاستىرىپ، ءوزارا ساياسي سەنىمدى تەرەڭدەتىپ، ءبىر- ءبىرىن قولدايتىن، ۇرپاقتان- ۇرپاققا جالعاساتىن ورتاق بولاشاعى بار قوعامداستىقتىڭ قۇرىلۋىنا جاعداي جاسايدى.

ەكىنشى - پراكتيكالىق ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ. قازىر قىتاي قازاقستاننىڭ ەڭ ءىرى ساۋدا سەرىكتەسىنە اينالدى. بيىلعى قاڭتار- مامىردا تاراپتار اراسىنداعى ساۋدا كولەمى 17,62 ميلليارد ا ق ش دوللارىنا جەتىپ، وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 18 پايىزعا ءوستى. اۆتوموبيل شىعارۋ، ترانسشەكارالىق ەلەكتروندى كوممەرتسيا جانە جاڭا ەنەرگەتيكانى دامىتۋ سياقتى جاڭا سالالاردا كەلەشەگى زور ىنتىماقتاستىق جۇزەگە اسا باستادى. ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭنىڭ مەملەكەتتىك ساپارى ەكى ەل اراسىنداعى دامۋ ستراتەگيالارىنىڭ سايكەستىگىن تەرەڭدەتىپ، قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى «ءبىر بەلدەۋ - ءبىر جول» قۇرىلىسىنىڭ جوعارى ساپالى بىرلەسكەن قۇرىلىسىنا وڭ ىقپال ەتەدى.

ءۇشىنشى - مادەني- گۋمانيتارلىق بايلانىستى ارتتىرۋ. سوڭعى جىلدارى ەكى ەل اراسىنداعى گۋمانيتارلىق جانە مادەني قاتىناس ودان ءارى تەرەڭدەي ءتۇستى. ەكى ەل ءوزارا ۆيزالىق جەڭىلدىك ساياساتىن جۇزەگە اسىردى. قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى ءوزارا ۆيزاسىز رەجيم تۋرالى كەلىسىم كۇشىنە ەندى. قىتايدىڭ «لۋ بان شەبەرحاناسى» قازاقستاندا قولدانىسقا ەندى، ال بەيجىڭدە قىتايداعى قازاقستان ءتۋريزمى جىلىنىڭ اشىلۋ سالتاناتى ءساتتى ءوتتى. ەكى ەل اراسىنداعى گۋمانيتارلىق جانە مادەني ىنتىماقتاستىقتىڭ ىلگەرىلەۋى بارعان سايىن كەڭەيىپ، دوستىق ىرگەتاسى نىعايىپ كەلەدى. مەملەكەتتىك ساپار قىتاي مەن قازاقستان مادەني بايلانىسى مەن ىنتىماقتاستىعىن ودان ءارى تەرەڭدەتىپ، ەكى حالىق اراسىندا جاڭا كوپىر سالادى.

ءتورتىنشى - حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ. قىتاي مەن قازاقستان بۇكىل ادامزاتتىڭ ورتاق قۇندىلىقتارىن بەلسەندى تۇردە ىلگەرىلەتە وتىرىپ، ادامزاتتىڭ ورتاق بولاشاعى بار قوعامداستىق تۇجىرىمداماسىن ۇنەمى جۇزەگە اسىرىپ، جاھاندىق دامۋ باستاماسىن، جاھاندىق قاۋىپسىزدىك باستاماسىن جانە جاھاندىق وركەنيەت باستاماسىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن كۇش بىرىكتىرەدى. سونىمەن بىرگە ەكى ەل دە ءبىرجاقتىلىق پەن گەگەمونيزمگە ءۇزىلدى- كەسىلدى قارسى بولدى. وسى ساپار بارىسىندا ەل باسشىلارى حالىقارالىق جانە ايماقتىق جاعدايلار بويىنشا جان- جاقتى پىكىر الماسىپ، ەكى ەلدىڭ حالىقارالىق ىستەردەگى ۇيلەستىرۋ مەن ىنتىماقتاستىعىن جانداندىرىپ، ادىلەتتى جانە دۇرىس جاھاندىق باسقارۋ جۇيەسىن قۇرۋعا «قىتاي مەن قازاقستاننىڭ قوسقان ۇلەسىن» بۇدان دا ارتتىراتىن بولادى.

ءتوراعا شي جينپيڭ قازاقستانعا ساپارى بارىسىندا استانادا وتەتىن ش ى ۇ سامميتىنە دە قاتىسادى. قىتاي ش ى ۇ- عا مۇشە باسقا مەملەكەتتەرمەن بىرگە ۇيىمنىڭ ودان ءارى دامۋى، حالىقارالىق جاعدايعا قوسىمشا تۇراقتىلىق پەن وڭ سەرپىن قوسۋ جولىندا ىنتىماقتاستىقتى، ءوزارا سەنىم مەن كوپ قىرلى بايلانىستى نىعايتۋعا، ش ى ۇ- نىڭ ءبىرىڭعاي تاعدىرى قوعامداستىعى قالىپتاسۋىن، ايماقتاعى قاۋىپسىزدىكتى، تۇراقتىلىقتى، دامۋدى جانە جاندانۋدى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن «ش ى ۇ كۇش- قۋاتىن» ارتتىرۋعا كۇش-جىگەر جۇمساۋعا دايىن.

- قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى ءوزارا ۆيزادان بوساتۋ تۋرالى كەلىسىم كۇشىنە ەنگەننەن كەيىن ەكى ەل اراسىنداعى ادامداردىڭ قاتىناسى ىڭعايلى بولىپ، ەكونوميكالىق جانە ساۋدا الىس-بەرىسى ارتا ءتۇستى. بۇعان ءسىزدىڭ پىكىرىڭىز قانداي؟

- قازاقستان مەن قىتاي -تاتۋ كورشى جانە دوستاس ەلدەر. اراداعى دوستىق قارىم- قاتىناستىڭ تاريحى تەرەڭدە جاتىر. ەجەلگى جىبەك جولى داۋىرىندە قىتاي ورتالىق ازيامەن، ونىڭ ىشىندە قازاقستانمەن تىعىز بايلانىس ورناتقان. مىڭداعان جىلدا ەكى جاق ءبىر-بىرىنەن ساباق الىپ، ءبىر-بىرىمەن ارالاسىپ، ادامزات تاريحىنىڭ دامۋ جولىندا ەسكەرۋسىز قالمايتىن ماڭىزدى تاراۋ جازعان دەۋگە بولادى.

ەكى ەل اراسىندا ديپلوماتيالىق قارىم- قاتىناس ورناعاننان بەرى تاتۋ كورشىلىك پەن دوستىق قارىم- قاتىناس ۇزدىكسىز تەرەڭدەي ءتۇستى. مادەني- گۋمانيتارلىق قارىم- قاتىناسقا ىقپال ەتەتىن ءبىرقاتار جاڭالىق ەنگىزىلدى. ءبىلىم، عىلىم جانە تەحنولوگيا، مادەنيەت، تۋريزم، جاستار جانە باسقا دا سالالارداعى الماسۋلار مەن ىنتىماقتاستىقتار ۇدايى نىعايتىلىپ كەلەدى. ەكى ەل اراسىنداعى ۆيزاسىز ساياساتتىڭ جۇزەگە اسۋى ادامداردىڭ بارىس- كەلىسىنە زور ىقپال ەتىپ، ىسكەرلىك بايلانىس پەن ءتۋريزمدى دامىتۋ مۇمكىندىگىن مولايتتى. قازاقستان قىتايدىڭ شيان قالاسىندا باس كونسۋلدىعىن ءساتتى اشتى، ال قىتاي اقتوبەدە باس كونسۋلدىق قۇرعالى جاتىر. بۇل ەكى ەل اراسىنداعى ءوزارا بايلانىستى جاقسارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. قىتاي مەن قازاقستاننىڭ ءىرى قالالارى اراسىندا ۇنەمى جاڭا باعىتتار اشىلىپ، شەكارالىق پورتتار ينفراقۇرىلىم مەن ەرەجەلەر، ستاندارتتار بويىنشا ءبىر- بىرىمەن بايلانىسىپ، زاماناۋي جانە ءتيىمدى باعىتتاردى قولعا الدى.

جولاۋشىلار قوزعالىسىنىڭ ارتۋى قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى ەكونوميكالىق بايلانىس پەن ساۋدانىڭ دامۋىنا كۇشتى سەرپىن بەردى.

بىرىنشىدەن، بۇل كاسىپورىندار اراسىنداعى بايلانىستى نىعايتىپ، ولاردىڭ ومىرشەڭدىگىن ارتتىرادى. ەكى ەل كاسىپورىندارىنىڭ سانى كۇننەن- كۇنگە ارتىپ، تاجىريبە الماسۋ، ىسكەرلىك كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋ، كەلىسىمگە قول قويۋ، جۇك تاسىمالداۋ جانە باسقا دا سالالاردا تىكەلەي بايلانىس ورناتىپ، ىنتىماقتاستىقتى نىعايتىپ، دامۋعا جاڭا سەرپىن بەرەدى.

ەكىنشىسى - جۇمىس ورىندارىن كوبەيتىپ، ەكى ەلدىڭ حالقىنىڭ تۇرمىسىنا پايداسىن تيگىزۋ. قىتاي-قازاقستان ىنتىماقتاستىعى جوبالارى كوپتەگەن جۇمىس ورىنىن اشتى، ەكونوميكالىق ءوسىمدى ارتتىردى.

ءۇشىنشىسى - ساۋدا- ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى ىلگەرىلەتۋ. وتكەن جىلى ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدا كولەمى 41 ميلليارد ا ق ش دوللارىنا جەتىپ، قىتاي قازاقستاننىڭ ەڭ ءىرى ساۋدا سەرىكتەسىنە اينالدى. قازىرگى الەمدىك ەكونوميكالىق قۇلدىراۋ جاعدايىندا قىتاي مەن قازاقستاننىڭ ساۋدا-ەكونوميكالىق قارىم-قاتىناسىنىڭ قارقىندى دامۋى ەكى ەلدىڭ سالاۋاتتى جانە تۇراقتى دامۋىنا جول اشتى.

ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ قازاقستانعا ساپارى ارقىلى ەكى ەل ساياساتتاعى ءوزارا ۇيلەستىرۋدى كۇشەيتىپ، حالىققا پايدالى جوبالاردى كوبىرەك ەنگىزىپ، مادەني- گۋمانيتارلىق بايلانىستى دامىتا تۇسەدى.

- قىتايلىق ينۆەستورلار قازاقستاندا نەگىزىنەن قانداي بيزنەس سالالارىمەن اينالىسادى؟ ەكى ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ قاي باعىتتارىنىڭ بولاشاعى زور؟

- كورشىلەس ەلدەر رەتىندە قازاقستان مەن قىتايدىڭ ءبىر- ءبىرىن تولىقتىراتىن كۇشتى ەكونوميكالىق بايلانىسى مەن ىنتىماقتاستىعىنىڭ كەلەشەگى زور. سوڭعى جىلدارى تاراپتار ءوزارا كەڭەسۋ، بىرلەسكەن ۇلەس جانە ورتاق پايدا قاعيداتتارىن ۇستانۋ ارقىلى «ءبىر بەلدەۋ - ءبىر جول» باستاماسى العاش ۇسىنىلعان ورىن رەتىندە قازاقستاننىڭ ەرەكشە مارتەبەسى مەن ماڭىزدى ءرولىن ارتتىرىپ، ەكى ەل اراسىنداعى ەنەرگەتيكا، پايدالى قازبالار، مۇناي-گاز، حيميا ونەركاسىبى، ينفراقۇرىلىم سياقتى ءداستۇرلى سالالارداعى كەڭ اۋقىمدى ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋدى جالعاستىرىپ كەلەدى. قازاقستان مەن قىتاي جاڭا ەنەرگەتيكا، جاساندى ينتەللەكت، سيفرلىق ەكونوميكا جانە زاماناۋي اۋىل شارۋاشىلىعى سياقتى دامىپ كەلە جاتقان سالالارداعى الەۋەتىن بارىنشا ارتتىرىپ كەلەدى. پراكتيكالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ جەمىستى ناتيجەلەرى ەكى ەلدىڭ ەكونوميكالىق دامۋى مەن حالقىنىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋعا جاڭا سەرپىن بەرىپ قانا قويعان جوق، سونىمەن قاتار جاھاندىق ونەركاسىپ تىزبەگى مەن جەتكىزۋ تىزبەگىنىڭ تۇراقتىلىعى مەن تەگىستىگىن ساقتاۋعا «قىتاي- قازاقستان ۇلەستەرىن» قوستى.

30-ساۋىردەگى مالىمەت بويىنشا، بيىل شىڭجاڭ مەن قازاقستاننىڭ قورعاس جانە الاشانكوۋ پورتتارى ارقىلى وتەتىن قىتاي- ەۋروپا جۇك پويىزدارىنىڭ سانى 5000 نان استى. قىتاي قازاقستانداعى ەڭ ءىرى ينۆەستورلاردىڭ بەستىگىنە كىرەدى. «ءبىر بەلدەۋ - ءبىر جول» بىرلەسكەن جوباسى اياسىندا شىمكەنت مۇناي وڭدەۋ زاۋىتى، اقمولا جەل ەلەكتر قۋاتى جوباسى جانە سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى پاركى سياقتى ءبىرقاتار دەمونستراتسيالىق جوبا جۇزەگە استى. وسىلايشا الەمدىك دەڭگەيدە «ءبىر بەلدەۋ - ءبىر جول» ىنتىماقتاستىعى ۇلگىسىن كورسەتتى.

الداعى ۋاقىتتا قىتاي مەن قازاقستان ەكى ەل باسشىلارىنىڭ باعىتىمەن ستراتەگيالىق سايكەستىكتى نىعايتىپ، ساياساتتى ۇيلەستىرۋدى جۇزەگە اسىرادى.

بىرىنشىدەن، يننوۆاتسياعا جول سالىنادى. يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيا ارقىلى «بەلدەۋ جانە جول» باستاماسىنىڭ نەگىزىن قۇرۋدى ۇستانۋ، Big Data، جاساندى ينتەللەكت جانە سيفرلىق ەكونوميكا سالالارىندا ايتارلىقتاي جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىپ، بولاشاققا باعدارلانعان جانە جاڭا داۋىرگە بەيىمدەلگەن ينتەللەكتۋالدى سيفرلىق ىنتىماقتاستىقتى قۇرۋ.

ەكىنشىسى - جاسىل جولدى ناسيحاتتاۋ. ەكى جاق «ءبىر بەلدەۋ - ءبىر جول» باستاماسىنىڭ تۇراقتى دامۋىنا ىقپال ەتىپ، جاسىل ەنەرگەتيكا، جاسىل ينفراقۇرىلىم، جاسىل ينۆەستيتسيا، جاسىل قارجى جانە باسقا سالالارداعى ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتەدى.

ءۇشىنشىسى - بايلانىسقا جول سالۋ. ينفراقۇرىلىم مەن ەرەجەلەر قۇرىلىسىن ودان ءارى كۇشەيتۋ جانە قوس تاراپتىڭ ينفراقۇرىلىمدىق قۇرىلىستى جوسپارلاۋدى ءوزارا تۇيىستىرۋىنە ىقپال ەتۋ. قىتاي- ەۋروپا جۇك پويىزدارىنىڭ زور الەۋەتىن اشۋ جانە حالىقارالىق تەمىرجول قاتىناسىن وڭتايلاندىرۋ ارقىلى ءبىز جاھاندىق ونەركاسىپتىك جانە جەتكىزۋ تىزبەگىنىڭ تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە كوبىرەك ۇلەس قوسامىز.

ءتورتىنشى - حالىققا پايدا اكەلەتىن جول جاساۋ. ءبىلىم بەرۋ، مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى، كەدەيشىلىكتى جويۋ جانە باسقا سالالارداعى ىنتىماقتاستىقتى كۇشەيتىپ، ەكى ەلدىڭ حالقىنا مۇمكىندىگىنشە كوبىرەك جۇمىسپەن قامتۋ جانە كاسىپكەرلىك مۇمكىندىكتەر بەرىپ، دامۋدىڭ يگىلىگىن كورسەتۋ.

قىتاي قازاقستانمەن بىرگە ەكىجاقتى قارىم- قاتىناستاردىڭ تاعى ءبىر «التىن ونجىلدىعىن» باستاۋعا كۇش سالادى.

- قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى باۋىرلاس قالا ىنتىماقتاستىعى قالاي دامىپ جاتىر؟

- باۋىرلاس قالا ىنتىماقتاستىعى - قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى مادەني بايلانىس پەن ىنتىماقتاستىقتىڭ ماڭىزدى بولىگى. قىتايدىڭ شىڭجاڭداعى ءۇرىمجى مەن قازاقستاننىڭ الماتى قالاسى 1993 -جىلى 17-قاراشادا ەكى ەل اراسىنداعى باۋىرلاس قالالاردىڭ العاشقى جۇبى بولدى. قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى قارىم- قاتىناستىڭ دامۋىنا جاڭا سەرپىن بەرىپ، حالىقتار اراسىنداعى ءوزارا تۇسىنىستىك پەن دوستىقتى نىعايتۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارىپ، قالا رەسۋرستارىن ءبولىسۋ مەن ۇتىسقا يە ىنتىماقتاستىقتى جۇزەگە اسىردى.

وسى ۋاقىتقا دەيىن ەكى ەل 26 جۇپ باۋىرلاس پروۆينتسيالار مەن قالالار قۇردى، ونىڭ ىشىندە ەكى جاقتىڭ استانالارى - بەيجىڭ مەن استانا دا بار. 2006 -جىلى رەسمي تۇردە دوستىق قارىم- قاتىناس ورناتقاننان بەرى ەكى استانا ءارتۇرلى سالاداعى ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتە وتىرىپ، ەكى جاققا دا ناقتى پايدا اكەلدى. تاراپتار ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويدى. ءبىر- ءبىرىن ماڭىزدى ءىس- شارالارعا قاتىسۋعا شاقىردى. تىكەلەي رەيستەردى اشىپ، ينفراقۇرىلىمدىق قۇرىلىس، قالا قۇرىلىسىن جوسپارلاۋ، ونەركاسىپ سالاسىندا ءوزارا ارەكەتتەستى. ەكى ەلدىڭ باۋىرلاس قالالارى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ «استانالىق ۇلگىسىن» كورسەتە الدى.

ەكىنشىدەن، قىتايدىڭ شىڭجاڭى قازاقستاننىڭ دوستاس قالالارىمەن ەڭ كورنەكتى ىنتىماقتاستىق ورناتقان. جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ نەگىزگى ايماعى رەتىندە شىڭجاڭ قىتاي مەن قازاقستان ىنتىماقتاستىعىندا الدىڭعى قاتاردا جانە قازاقستانمەن باۋىرلاس قالا ىنتىماقتاستىعىندا تاماشا جەتىستىكتەرگە جەتتى. قىتايدىڭ شىڭجاڭى مەن قازاقستان توعىز جۇپ قالامەن باۋىرلاس قالا قاتىناسىن بەكىتتى. 2023 -جىلى شىڭجاڭ-ۇيعىر اۆتونوميالىق اۋدانى پارتيا كوميتەتىنىڭ حاتشىسى ما شيڭرۋيدىڭ قازاقستانعا ساپارى بارىسىندا شىڭجاڭ مەن الماتى وبلىسى، شىعىس قازاقستان، اباي جانە جەتىسۋ وبلىسى مەن باۋىرلاس قالا قاتىناسىن ورناتىپ، كەلىسىمگە قول قويدى. اتاپ ايتقاندا، جەتىسۋ وبلىسىمەن «قىتاي- قازاقستان قورعاس حالىقارالىق شەكارالىق ىنتىماقتاستىق ورتالىعىنىڭ جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋدى ۇيلەستىرۋ تەتىگى تۋرالى مەموراندۋم» جاسالدى.

ۇشىنشىدەن، قىتاي مەن قازاقستاننىڭ باۋىرلاس قالا ىنتىماقتاستىعى - ەكى ەل اراسىنداعى قارىم- قاتىناستىڭ جوعارى دەڭگەيدە دامۋىنىڭ كورىنىسى. سوڭعى جىلدارى وسى ىنتىماقتاستىقتىڭ قارقىندى جانە سالاۋاتتى دامۋىنا قىتاي مەن قازاقستاننىڭ تۇراقتى جان- جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك ورناتۋ جانە ەكى جاقتىڭ «ءبىر بەلدەۋ - ءبىر جول» باستاماسىن بىرلەسىپ قۇرۋعا دەگەن ىزگى نيەتى، سونداي- اق تاتۋ كورشىلىك پەن دوستىق قارىم- قاتىناستى مۇرا ەتىپ قالدىرۋعا، ءتۇرلى سالاداعى ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋگە دەگەن نىق تاباندىلىعىن كورسەتەدى.

- 2024 -جىل قىتايدا «قازاقستاننىڭ تۋريستىك جىلى» بولىپ جاريالاندى. وسى كەزەڭدە قانشا قىتاي ازاماتى قازاقستانعا ساياحاتتاي الدى؟ قازاقستاننىڭ قاي ايماقتارى مەن كورىكتى جەرلەرى قىتايلىقتار ءۇشىن ەڭ تارتىمدى؟

- تۋريستىك ىنتىماقتاستىق - قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى مادەني- گۋمانيتارلىق بايلانىستىڭ ماڭىزدى بولىگى جانە ەكى حالىق اراسىنداعى ءوزارا تۇسىنىستىك پەن دوستىقتى ارتتىرۋدا، بايلانىستاردى ىلگەرىلەتۋدەگى كوپىر جانە دانەكەر رەتىندە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. سونىمەن قاتار، بۇل ەكى ەلدىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنا دا وراسان زور ۇلەس قوستى.

كەيىنگى جىلدارى ەكى ەل باسشىلارىنىڭ نازاردا ۇستاۋى مەن تۋريزم ۆەدومستۆولارىنىڭ بىرلەسكەن كۇش- جىگەرى جانە تىعىز ىنتىماقتاستىعى ارقاسىندا تاراپتار تۋريزم سالاسىندا جەمىستى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدى. وتكەن جىلدىڭ قاراشا ايىندا قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى ءوزارا ۆيزادان بوساتۋ تۋرالى كەلىسىم رەسمي تۇردە كۇشىنە ەنىپ، ساياحاتتى ىڭعايلى ەتتى.

بيىلعا ناۋرىز ايىندا قىتايدا «قازاقستاننىڭ تۋريستىك جىلى» ءساتتى باستالدى جانە قازاقستان قىتايلىق تۋريستەر ءۇشىن دامىپ كەلە جاتقان تانىمال شەتەلدىك تۋريستىك باعىتقا اينالا باستادى.

وتكەن جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا قىتاي جىبەك جولى تۋريستىك قالالار اليانسىن قۇرۋ تۋرالى باستاما كوتەردى. كوپ ۇزاماي قازاقستاننىڭ ءۇش قالاسى، سونىڭ ىشىندە قونايەۆ، شىمكەنت جانە تۇركىستان وداق مۇشەلەرىنىڭ العاشقى پارتياسى بولدى.

ق ر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ بيىلعى اقپان ايىنداعى مالىمەتى بويىنشا، قىتاي مەن قازاقستان ءوزارا ۆيزانى الىپ تاستاعالى بەرى قازاقستانعا كەلگەن قىتايلىق تۋريستەر سانى 12 ەسەگە ارتقان. قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ وكىلى وتكەن جىلدىڭ 10-قاراشاسىنان بيىلعى ناۋرىز ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن قىتايدان قازاقستانعا كەلگەن تۋريستەر سانى 126 مىڭعا جەتكەنىن مالىمدەدى.

قىتايلىق برونداۋ ۆەب- سايتتارىنداعى دەرەكتەر بيىلعى ناۋرىزدان باستاپ قىتايدان قازاقستانعا اۋە بيلەتتەرىن برونداۋ سانى الدىڭعى جىلمەن سالىستىرعاندا ءۇش ەسەدەن استام وسكەنىن كورسەتەدى.

ۇزدىكسىز جولاۋشىلار اعىنى لوگيستيكانى، كاپيتال جانە اقپارات لەگىن اكەلدى. بۇل قوناقۇيلەردىڭ، قوعامدىق تاماقتانۋ ورىندارىنىڭ، جولاۋشىلار تاسىمالىنىڭ، ينفراقۇرىلىمنىڭ جانە باسقا دا بايلانىستى سالالاردىڭ دامۋى مەن وركەندەۋىنە ءتيىمدى ىقپال ەتتى. كوپتەگەن جۇمىسپەن قامتۋ مۇمكىندىكتەرىن قۇردى جانە جەرگىلىكتى ەكونوميكانى دامىتىپ كەلەدى.

جەر كولەمى جونىنەن دۇنيە جۇزىندەگى توعىزىنشى مەملەكەت رەتىندە قازاقستان تاماشا تابيعي لاندشافتتارعا، ءتۇرلى- ءتۇستى حالىقتىق مادەنيەتكە جانە باي تۋريستىك رەسۋرستارعا يە. قازىرگى تاڭدا قىتايلىق تۋريستەر قازاقستاندى تۋريستىك باعىت رەتىندە تاڭداپ، استانا قىتايلىق تۋريستەر ءۇشىن «بارۋعا مىندەتتى ورىنعا» اينالدى. سونىمەن قاتار، الماتى، شىمكەنت، اقتاۋ جانە باسقا دا جەرلەر قىتايلىق تۋريستەر اراسىندا تانىمال. «بايتەرەك» ساياسىنداعى استانا ادامدارعا جاڭا قالانىڭ قالاي بوي كوتەرىپ، قالاي دامىپ جاتقانىن كورۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. قىتايدىڭ «حالىق مۋزىكانتى» اتىمەن اتالعان شيان شينحاي كوشەسى - قىتاي مەن قازاقستان حالىقتارى اراسىنداعى ماڭگىلىك دوستىقتىڭ نىشانى. سونداي- اق بىرەگەي تابيعي پەيزاجى بار شارىن مەملەكەتتىك ۇلتتىق تابيعي پاركى قىتايلىق تۋريستەر اراسىندا وتە تانىمال.

بۇل قادام جاڭا داۋىرگە اياق باسقان ەكى ەل اراسىنداعى مىڭداعان جىل بويى جالعاسىپ كەلە جاتقان جىبەك جولى دوستىعىنا جاڭا سەرپىن بەرەرى ءسوزسىز.

قىتايدىڭ بايتاق جەرى، باي رەسۋرسى، ادەمى تاۋلارى مەن وزەندەرى، عاسىرلارعا ۇلاسقان تاريحى مەن تاماشا مادەنيەتى بار. سونىمەن قاتار، تۋريزم ينفراقۇرىلىمى جاقسى دامىعان ءارى ىڭعايلى. ءبىز قازاقستاندىق دوستارىمىزدى قىتايداعى تۋىستارى مەن جاقىندارىنا قوناققا بارۋعا شاقىرامىز جانە وسى ارقىلى ەلىمىزدى ءوز كوزدەرىمەن كورۋىنە قۋانىشتى بولامىز.

اۆتور

گۇلنۇر عازيز قىزى