قازاقستان ۋراندى وڭدەۋ تەحنولوگيالارى بار ساناۋلى ەلدەردىڭ ءبىرى
استانا. قازاقپارات - قازاقستاندا ۋران قورى مول. الەمدىك ۋران ءوندىرىسىنىڭ 20 پايىزى وتاندىق زاۋىتتارعا تيەسىلى. بىلتىر ءوندىرىس كولەمى 2 مىڭ تونناعا ارتتى. كەيىنگى جىلدارى ازيادا سۇرانىس ءوسىپ كەلەدى.
ماسەلەن بىلتىر ەكسپورتتىڭ جارتىسى ازيا ەلدەرىنە شىعارلىپتى. جانە اتوم ەلەكتر ستانسيالارى دا كوپتەپ سالىنىپ جاتىر. سوندىقتان الداعى ۋاقىتتا ءوندىرىس كولەمىن ارتتىرۋ مىندەتى تۇر.
جالپى ەلدىڭ ۋران وندىرىسىندەگى جوسپارى قانداي؟ ەلدە ا ە س سالىناتىنى بەلگىلى. سوندىقتان ۋران ءوندىرىپ، ودان وتىن جاساۋ ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىزگە اينالىپ وتىر.
يادرولىق وتىنعا سۇرانىس ءوستى
الەمنىڭ 31 ەلىندە اتوم ەلەكتر ستانسياسى بار. بارلىعى 438 رەاكتور جۇمىس ىستەپ تۇر. سونداي-اق قازىر جاڭادان 72 ەنەرگوبلوك سالىنىپ جاتىر. ال ماگاتە-ءنىڭ بولجامى بويىنشا 2050 -جىلعا قاراي ا ە س- ءتىڭ ماڭىزى ارتادى. ياعني جاھانداعى ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ 14 پايىزىن اتوم ەلەكتر ستانسيالارى ءوندىرۋى مۇمكىن. بۇل ستانسيالاردىڭ بارىنە وتىن كەرەگى بەلگىلى.
قازاقستان قازىر ۋران ءوندىرىسى بويىنشا كوش باستاپ تۇر. ياعني جاھاندىق ءوندىرىستىڭ 20 پايىزى وتاندىق كاسىپورىندارعا تيەسىلى. سۇرانىس جىل ساناپ ارتىپ كەلەدى. 2023 -جىلى 21 مىڭ توننا ۋران ءوندىرىلدى. ال بىلتىر بۇل كورسەتكىش 2 مىڭ تونناعا ۇلعايدى. ياعني 23 مىڭ توننادان استى.
مەيىرجان يۋسۋپوۆ، «قازاتوم ونەركاسىپ» ۇ ا ك» ا ق باسقارما ءتوراعاسى:
- بايىتىلعان ۋران ءونىمىن گەكسوفتوريتتەن ۋران ديوكسيدىنە قايتا وڭدەۋ، كەيىن ودان كەراميكالىق وتىن تابلەتكالارىن الۋدى «قازاتوم ونەركاسىپتىڭ» وسكەمەندەگى ەنشىلەس كاسىپورنى، ياعني ءۇلبى مەتاللۋرگيالىق زاۋىتى جۇزەگە اسىرادى. قازاقستان ۋران ءوندىرۋ جانە باستاپقى وڭدەۋ تەحنولوگيالارى بار الەمدەگى ساناۋلى ەلدەردىڭ ءبىرى. بۇكىل الەمدە وسىنداي ونشاقتى عانا مەملەكەت بار. سونىمەن قاتار قازاقستان - اتوم رەاكتورلارىنا ارنالعان دايىن وتىن وندىرەتىن ورتالىق ازياداعى جالعىز عانا مەملەكەت.
ۋراننىڭ جارتىسى ازيا ەلدەرىنە ەكسپورتتالادى
- بيىل ەلدە 26 مىڭ توننا ۋران ءوندىرۋ جوسپارى بار. قازىر «قازاتوم ونەركاسىپكە» قاراستى 14 كاسىپورىن ۋران وندىرەدى. بارلىعى 27 كەن ورنىن يگەرۋ بويىنشا جۇمىس ءجۇرىپ جاتىر. سونىمەن قاتار بارلاۋ جۇمىستارىنا باسا ءمان بەرىلىپ وتىر. بىلتىر كومپانيا بارلاۋعا 4 ليتسەنزيا الدى.
كومپانيا تۇركىستان وبلىسىنداعى بۋدەنوۆسكوە كەن ورنىنىڭ «سولتۇستىك» ۋچاسكەسىن بارلاۋعا كىرىستى. بولجام بويىنشا بۇل جەردەگى ۋران رەسۋرسى 100 مىڭ توننادان اسادى. ءىس جۇزىندە ودان دا كوپ بولۋى مۇمكىن. مۇنداي كەن ورىندارى ەلدە جەتكىلىكتى. سوندىقتان شەتەلدىك سەرىكتەستەر قازاقستانمەن ۇزاقمەرزىمگە كەلىسىمشارت جاساۋعا تىرىسادى.
مەيىرجان يۋسۋپوۆ، «قازاتوم ونەركاسىپ» ۇ ا ك» اق باسقارما ءتوراعاسى:
- كومپانيامىزدىڭ نەگىزگى كليەنتتەرى، ول اتوم ەنەرگياسىن وندىرەتىن وپەراتورلار. ال ونىمدەردىڭ نەگىزگى ەكسپورتتىق نارىقتارى، ول قىتاي، سولتۇستىك امەريكا جانە ەۋروپا ەلدەرى. ورتا ەسەپپەن ايتقاندا، سوڭعى جىلدارى ءبىز ازيا ەلدەرىنە شامامەن 45-50 پايىزىن، ەۋروپا ەلدەرىنە - 25-30 پايىز اراسىندا، امەريكا ەلدەرىنە 25-30 پايىز اراسىندا ەكسپورتتادىق.
200 توننا يادرولىق وتىن ءوندىرىلدى
باستاپقى وڭدەۋ كەنىشتەردە جۇرگىزىلەدى. سونداي-اق ەلدە دايىن يادرولىق وتىن شىعارىلادى. ياعني شىعىستاعى ءۇلبى مەتاللۋرگيالىق زاۋىتىندا يادرولىق وتىن تابلەتكالارى وندىرىلەدى. بۇل اتوم ەلەكتر ستانسيالارى ءۇشىن وتىن شىعاراتىن ورتالىق ازياداعى جالعىز زاۋىت.
وتىن ءوندىرىسى قىتاي كومپانياسىنىڭ قاتىسۋىمەن جولعا قويىلدى. 2021 -جىلى جۇمىسىن باستاعان زاۋىت بىلتىر وندىرىستىك قۋاتىن ەڭسەردى. ياعني 200 توننا وتىن ءوندىرىپ، تۇتىنۋشىعا جەتكىزدى. بۇل زاۋىت ءونىمى كەلەشەكتە ەلدە سالىناتىن اتوم ەلەكتر ستانسياسىندا دا قولدانىلماق.
مەيىرجان يۋسۋپوۆ، «قازاتوم ونەركاسىپ» ۇ ا ك» ا ق باسقارما ءتوراعاسى:
- 2022 -جىلدىڭ جەلتوقسانىندا قىتايدىڭ اتوم ەلەكتر ستانسيالارىنا ءونىمنىڭ ءبىرىنشى پارتياسىن، ال 2023-2024 -جىلدارى تاعى 9 پارتيانى جەتكىزدى. 2024 -جىلدىڭ سوڭىندا جىلدىق 200 توننا ۋران وڭدەيتىن وندىرىستىك قۋاتقا شىقتىق. زاۋىتىمىز قازاقستانداعى بولاشاق ا ە س ءۇشىن يادرولىق وتىن كومپونەنتتەرىن ءوندىرۋ ءۇشىن قاجەتتى تەحنولوگيالىق مۇمكىندىكتەر مەن كادرلىق قۇزىرەتتەرگە يە.
24.kz
