قازاق عىلىمىنىڭ جۇلدىزى
استانا. KAZINFORM - تاۋلار الىستاعان سايىن زاڭعارلانا بەرەدى. تۇلعاعا اينالعان ادامدار دا سولاي بيىك كورىنەدى. اسىرەسە، ءوزىن تانىپ، كورىپ، بىلگەن، شاكىرت بولىپ، ۇستازدىڭ الدىن كورگەن ادام ءۇشىن تىپتەن قىمبات.
ورىس جازۋشىلارى گوگولدىڭ شەكپەنىنەن، قازاق جۋرناليستەرى شەرحان مۇرتازانىڭ شەكپەنىنەن شىقتىق دەپ ايتادى. ال مەن اكادەميك، قازاقتىڭ ءبىرتۋار ۇلى، مىنەزى كەسەك، ءبىلىمى تەرەڭ، ءسوزى ءۋالى، ۋادەسى بەرىك، جۇرەگى ادال، حالقىنا قالتقىسىز قىزمەت ىستەگەن، ۇلتجاندى بىرەگەي تۇلعا - ومىربەك جولداسبەكوۆتىڭ اياۋلى الاقانىنان شىقتىم دەپ ەسەپتەيمىن.
اكادەميك جولداسبەكوۆتىڭ جولى وڭاي جول ەمەس. ول ۇلى اباي بابامىز ايتقان جولىمەن ءجۇردى. «اداسپاي تۋرا ىزدەگەن حاكىمدەر بولماسا، دۇنيە ويران بولار ەدى»، - دەيدى اباي وتىز سەگىزىنشى سوزىندە.
قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دايىندىق بولىمىندە ءبىر جىل وقىپ، قولدانبالى ماتەماتيكا فاكۋلتەتىنە وقۋعا تۇسكەندە ومەكەڭ جالت-جۇلت ەتكەن بۇيرا شاشتارى تولقىنداپ تۇراتىن، مىسى بيىك جىگىت اعاسى ەكەن.
جاستىعىنا قاراماستان، قازاقستان ءبىلىمى مەن عىلىمىنا اتاعى شىعىپ ۇلگەرگەن رەكتوردىڭ بيىك تۇلعاسى ماعان ەرەكشە اسەر ەتتى. ال رەكتورلىق قىزمەت بىزدەر ءۇشىن الاتاۋ سەكىلدى بيىك ءارى سۇستى كورىنەتىن.
ومەكەڭ قاز م ۋ-دىڭ 16 جىل رەكتورى بولدى. تۋا بىتكەن تالانت، بويداعى قۋات، جۇرەكتەگى نامىس وتى مەن كەسەك مىنەز ونى بيىككە دە، داڭققا دا جەتكىزدى.
ونى ارمان العا جەتەلەدى. ومەكەڭ شىمكەنت قالاسىنداعى سپاتايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتى التىن مەدالمەن ءبىتىردى. كوپ وقىدى، كوپ توقىدى. وعان اباي ءىلىمى ەرەكشە اسەر ەتتى. عىلىم ءبىلىم تۋرالى ولەڭدەرىن جاتتاپ ءوستى.
سەنبە جۇرتقا، تۇرسا دا قانشا ماقتاپ،
اۋرە ەتەدى ىشىنە قۋلىق ساقتاپ.
وزىڭە سەن، ءوزىڭدى الىپ شىعار،
ەڭبەگىڭ مەن اقىلىڭ ەكى جاقتاپ...
حاكىم ابايدىڭ وسى ءبىر ولەڭ جولدارى قىردا ءوسىپ، ەندى ماسكەۋ اسىپ بارا جاتقان ومىربەك جولداسبەكوۆكە اماناتتاي كورىنىپ ەدى.
ماسكەۋ ونىڭ ۇستىنە م. لومونوسوۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتكە ءتۇسۋ وڭاي ما؟! ءبىلىمى مەن بىلىگى ارقاسىندا بىردەن مەحانيكا-ماتەماتيكا فاكۋلتەتىنە وقۋعا ءتۇستى. وسى كەزەڭدەردە م. لومونوسوۆ تۋرالى كوپ ماقالا وقىدى. بىلمەككە قۇمارلىق جاس ستۋدەنتتىڭ وي-تولعامىن، بەرىك كوزقاراسىن قالىپتاستىردى.
م. لومونوسوۆتىڭ: «وتە ساق ءارى تانىمپاز گەومەتريامەن جاقىنداس... ءبىراق ناقتى جانە قيۋى قيىن مەحانيكامەن كەڭەس، سول ارقىلى سەزىمتال وپتيكامەن سىرلاس»، - دەگەن ءسوزى وزىنە ارنالعانداي اسەر ەتتى.
بۇل بەيمالىم، تاڭسىق الەم ومىربەك جولداسبەكوۆتى ءارى تاڭعالدىردى ءارى قىزىقتىردى. ساناسىندا گاليلەي، كوپەرنيك سەكىلدى عالىمداردىڭ عىلىمي ەرلىگى مەنمۇندالاپ تۇردى.
ارمان الداماپتى. ۋاقىتىن بوس جىبەرمەي، ماسكەۋدىڭ قىزىل-جاسىل ومىرىنە قىزىقپاي وقىدى، ءبىلىمىن شىڭداۋعا تىرىستى.
ومەكەڭ شىمكەنتتە سپاتايەۆ اتىنداعى مەكتەپتە وقىپ جۇرگەندە مايا باعىزبايەۆا دەگەن قىزبەن تانىس بولادى. ەكى جاستىڭ ءبىر- بىرىنە دەگەن ماحابباتى ويانادى. ونىڭ قيىن تاعدىرى بار ەكەن. اكەسى مۇحامەدالى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ءبولىمىن باسقارادى. ءبىراق 1937 -جىلى رەپرەسسياعا ۇشىرايدى. اناسى سۇلۋحان كارلاگقا جىبەرىلەدى. ال مايا بولسا بالالار ۇيىندە تاربيەلەنەدى. تەك سوعىس اياقتالعاننان كەيىن عانا اناسى مەن قىزى قايتا قاۋىشادى. قۇزىرلى ورگانداردىڭ قاداعالاۋىندا بولادى. بىلىمگە قۇمار مايا باعىزبايەۆا لەنينگراد قالاسىنداعى ۋنيۆەرسيتەتكە وقۋعا تۇسەدى. ومەكەڭ م گ ۋ-دە وقىپ ءجۇرىپ، ۋنيۆەرسيتەتتىڭ رەكتورى ي. پەتروۆسكيگە كىرىپ، كومەك سۇرايدى. وسىلاي مايا باعىزبايەۆانى م گ ۋ-گە اۋىستىرىپ الادى. كەيىن ول قازاق فيلولوگياسىنا ەرەكشە ۇلەس قوسقان عالىم بولدى. فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور اتاندى.
جاتاقحاناداعى ستۋدەنتتىك تويعا رەكتور ي. پەتروۆسكيدىڭ ءوزى كەلىپ، ەكى جاستى قۇتتىقتايدى. مۇمكىن ومەكەڭنىڭ دارحاندىعى مەن كەڭدىگى، جاستارعا قامقور بولاتىن قاسيەتى م گ ۋ رەكتورىنان دارىعان شىعار. ونىڭ ماعان دا ۇستازدىق تانىتىپ، عىلىمعا باۋلىعانى وسىنداي ءومىر كورگەنىنەن بولار دەپ ويلايمىن.
تالاپتى ءارى عىلىمعا قۇمار، قاعىلەز، قازاق جىگىتى، اتاقتى عالىم، ي. ارتوبوليەۆسكيدىڭ كوزىنە ءتۇستى. ۇلى ۇستاز بۇركىت سياقتى. ول قىران بولار بالاپاندى ەرتە بايقايدى، قاناتىن قاتايتادى، ەرتە باپتايدى.
ءومىردىڭ ءوز تاڭداۋى مەن ءوز جولى بار. ومىربەك جولداسبەكوۆ اتاقتى ۋنيۆەرسيتەتتى ۇزدىكتەردىڭ قاتارىندا ءبىتىرىپ، تۋعان جەرى شىمكەنتكە كەلىپ، وسىنداعى قازاق تەحنولوگيا ينستيتۋتىنىڭ ماتەماتيكا جانە مەحانيكا كافەدراسىندا وقىتۋشىلىق قىزمەت اتقارا باستادى.
ءبىر كۇنى ۇستازى، اكادەميك ي. ارتوبوليەۆسكيدەن مىناداي حات كەلەدى: «شاكىرتىم ومىربەك ارىسلان ۇلى، ءوزىڭ وتە جاقسى كورەتىن م. لومونوسوۆتىڭ مىنا ءبىر ءسوزىن قاپەرىڭە سالعىم كەلەدى. «چەست روسسيسكوگو نارودا ترەبۋەت، چتوبى پوكازات سپوسوبنوست ي وستروتۋ ەگو ۆ ناۋكاح». ۇلى ۇستاز ايتپاقشى، ءوز حالقىڭنىڭ عىلىمىنا پايدا اكەلۋدى ويلاساڭ، كەل دە اسپيرانتۋراعا وقۋعا ءتۇس».
بۇل حات ومەكەڭدى قاتتى ويلاندىرادى جانە ناقتى شەشىم قابىلداۋىنا اسەر ەتەدى. ول نار تاۋەكەل دەپ ماسكەۋگە اتتاندى. اسپيرانتۋراعا ءتۇستى. ۇيرەنشىكتى اۋديتوريالار، كىتاپحانالار، زەرتحانالار... وسىلاي، زور ابىرويمەن كانديداتتىك ديسسەرتاتسياسىن قورعادى. كەيىن عىلىم دوكتورى اتاندى. ەلىمىزدەگى مەحنيزمدەر مەن ماشينالار تەورياسى مەكتەبىن سالۋ جولى باستالدى.
اسەم الماتىداعى قازاق پوليتەحنيكالىق ينستيتۋتىندا دوتسەنت، كافەدرا مەڭگەرۋشىسى، پرورەكتور بولدى. 35 جاسىندا مەملەكەتىمىزدە «مەحانيزم، ماشينا جانە اۆتوماتيكا تەورياسىنىڭ مامانى» دەپ اتالاتىن اسپيرانتۋرا اشتى. ءوزى دە عىلىمي- تەحنيكالىق، ينجەنەرلىك عىلىمنىڭ قالىپتاسۋىنا ەرەكشە ۇلەس قوستى. ۇستازدارى، اكادەميكتەر ي. ارتوبوليەۆسكي، ا. يشلينسكيدىڭ عىلىمي مەكتەبىن ودان ءارى جالعاستىردى جانە دامىتتى.
جوعارى دارەجەلى مەحانيزم تەورياسى اياسىندا كوپتەگەن عىلىمي جاڭالىق اشتى. جۇك كوتەرگىش ماشينالار تۋرالى عىلىمي ەڭبەگىن سول زامانداعى يۋگوسلاۆيانىڭ «مەگا-18 نوۆەمبي» فيرماسى، ال ۆش-8 كوتەرگىشىن ا ق ش-تىڭ حوۋپ ينداستريس فيرماسى ساتىپ الدى. سونداي-اق 1960 گرادۋس ىستىقتا بولات قورىتا الاتىن كونۆەرتوردا جۇمىس ىستەۋگە لايىقتالعان مانيپۋلياتور شەتەلدىك پاتەنتكە يە بولدى. بۇل سول كەزەڭدەگى ءىرى عىلىمي جاڭالىق بولاتىن. وسىلاي، قازاق عالىمىنىڭ اتى الەمگە تانىلدى.
حالىقارالىق جانە رەسەي ينجەنەرلىك اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى بوريس گۋسيەۆ ومەكەڭدى «شىعىستىڭ ⅩⅩ عاسىردىڭ باسىنداعى ءال-فارابيى» دەپ باعالاعانى تەگىننەن تەگىن ەمەس قوي.
ومىربەك جولداسبەكوۆتىڭ جارقىن دا جارىق جولى ويداعىداي جالعاستى. س. كيروۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتتىڭ رەكتورى بولىپ بەكىدى. مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتتىڭ داڭقى ءدۇر ەتىپ كوتەرىلدى. شىندىعىن ايتساق، رەكتورلىق قىزمەت ءو. جولداسبەكوۆتى كوتەرگەن جوق قايتا جولداسبەكوۆ رەكتورلىق قىزمەتتىڭ ابىرويىن اسقاقتاتتى. ول ەڭ الدىمەن، كەزىندە اسقار زاكارين كوتەرىپ كەتكەن كاز گ ۋ قالاشىعىن سالۋ جونىندەگى قاۋلىنى تاۋىپ الىپ، ونى ءتورت اي ىشىندە قايتا جاڭعىرتتى. سول 1970 -جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا ۇكىمەتتىڭ قاۋلىسىن شىعارتىپ، كاز گ ۋ قالاشىعى ءۇشىن 70 گەكتار جەر تەلىمىن ءبولدىرىپ الدى. ونىڭ 10 گەكتارى بوتانيكالىق باق پەن «ۆەسنوۆكا» وزەنى اراسىنداعى جەر تەلىمى بولاتىن.
ومىربەك ارىسلان ۇلى ۇلى قۇرىلىستىڭ باسى-قاسىندا ءوزى ءجۇردى. كۇن دەمەي، ءتۇن دەمەي قۇرىلىس بارىسىن قاداعالاپ وتىردى. قۇرىلىسشىلارمەن سويلەسكەندە ولاردى باۋراپ الاتىن، ادەمى قازاقى قالجىڭى ومەكەڭە عانا جاراساتىن. ادامي مىنەزگە تولى وسى ءبىر كەزدەسۋلەر قۇرىلىسشىلاردى كوڭىلدەندىرىپ جىبەرەتىن. ون جىل ىشىندە بىرنەشە جاتاقحانا، بيولوگيا، گەوگرافيا جانە قوعامدىق فاكۋلتەتتەردىڭ عيماراتتارى، 400 پاتەرلىك تۇرعىن ءۇي، بالاباقشا سالىندى. بۇل اكادەميك ءو. جولداسبەكوۆتىڭ داڭقىن شىعارعان، قۋانىشقا بولەگەن سىندارلى جىلدار بولدى.
قاز م ۋ دەسە قاز م ۋ-گە اينالدى. سىرتى قورشالدى. سول كەزدەرى قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى د. قونايەۆ پەن الماتى وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى ك. اۋحاديەۆ سىندى ۇلت قايراتكەرلەرى ستۋدەنتتەر قالاشىعى قۇرىلىسىنىڭ ءساتتى باستالۋىنا جانە اياقتالۋىنا ەرەكشە قامقورلىق جاسادى.
رەكتور ءو. جولداسبەكوۆ قاز م ۋ-دى م. لومونوسوۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ شاعىن كوشىرمەسىنە اينالدىردى دەسەم ارتىق ايتپاسپىن. ويتكەنى ستۋدەنت جاستار ءبىر جەردە وقىپ قانا قويماي، عىلىممەن اينالىسۋعا دا مۇمكىندىك الدى.
ۋنيۆەرسيتەت وقىتۋشىلارىنىڭ ساندىق جانە ساپالىق قۇرامى وزگەرگەنىن زور ماقتانىشپەن ايتا الامىن. 1971 -جىلى ۋنيۆەرسيتەتتە 52 عانا عىلىم دوكتورى مەن 309 عىلىم كانديداتى جۇمىس ىستەسە، 15 -جىلدان سوڭ مۇندا 30 اكادەميك، 200 عىلىم دوكتورى، 700-دەن استام عىلىم كانديداتى جۇمىس ىستەدى. ستۋدەنتتەر سانى دا ءوستى. وسى كەزەڭدە قاز م ۋ ستۋدەنتتەرىنىڭ سانى ۇلىبريتانيانىڭ اتاقتى وكسفورد، كەمبريدج، ا ق ش-تىڭ گارۆارد سىندى ۋنيۆەرسيتەتتەرىمەن پارا-پار دەڭگەيگە كوتەرىلدى.
قاز م ۋ-دە قولدانبالى ماتەماتيكا فاكۋلتەتىنىڭ بەدەلى ارتتى. ومەكەڭ بولاشاق دامۋ عىلىم مەن تەحنيكا سالاسىندا ەكەنىن جاقسى ءبىلدى. وسى كەزەڭدە ءوزىنىڭ ۇلكەن عىلىمي مەكتەبىن قۇردى. ءوزى 24 عىلىم دوكتورى مەن 90 نان استام عىلىم كانديداتىنا جەتەكشى بولدى.
عىلىمداعى جانە قوعامدىق قىزمەتتەگى جوعارى تابىسى ءۇشىن ومەكەڭ ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى بولىپ سايلاندى، مەملەكەتتىك سىيلىقپەن ماراپاتتالدى. ول 400 دەن استام عىلىمي ەڭبەكتىڭ اۆتورى بولدى. 18 مونوگرافيا مەن 30 وقۋ قۇرالىن جازدى. بۇل ومەكەڭنىڭ ەڭبەكقورلىق، ۇيىمداستىرۋشىلىق قاسيەتتەرىن اشا ءتۇستى.
...بىردە ومىربەك ارىسلان ۇلى شۆەتسيا كورولدىگىنەن شاقىرۋ الدى. سوندا بارىپ، ءدارىس وقىدى. ال شۆەتسيا ينجەنەرلىك اكادەمياسىنىڭ قۇرىلعانىنا سول كەزدە 100 جىل بولعان ەكەن. بۇل ۇيىمنىڭ قۇرىلىمدىق، ماقسات-مۇددەلەرىن زەرتتەي كەلىپ، ومەكەڭ الماتىعا تاس ءتۇيىن پىكىرمەن ورالدى.
- قازاقستاننىڭ جەكە ينجەنەرلىك اكادەمياسى - بولاشاق ينجەنەرلىك كادرلاردىڭ التىن ۇياسى بولادى، - دەدى ول. زامان تالابى سوعان الىپ كەلەدى. عىلىم مەن تەحنيكاسى دامىماعان ەلدىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتى دە دامىمايدى. ءقازىر ءبارى اقيقاتقا اينالدى. قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ينجەنەرلىك اكادەمياسى قۇرىلدى. ونىڭ ءبىرىنشى پرەزيدەنتى - اكادەميك ومىربەك جولداسبەكوۆ. ءبىز دانا عالىمنىڭ، دارا عالىمنىڭ ءىزباسارلارىمىز.
1986 -جىلعى ستۋدەنت جاستاردىڭ كوتەرىلىسى ومىربەك ارىسلان ۇلىن دا اينالىپ وتكەن جوق. بۇل وقيعادان التى اي بۇرىن ول قىزمەتىنەن كەتكەن بولاتىن. ءارتۇرلى ايىپ تاعىلدى. بىردە-ءبىرى دالەلدەنبەدى. وكىنىشكە قاراي، جەلتوقسان وقيعاسىن سىلتاۋ ەتىپ، ماسكەۋ ساياساتى ومىربەك ارىسلان ۇلىن قۋدالادى، پارتيادان شىعاردى.
«اققا قۇداي جاق» دەگەندەي، 1990 -جىلى ومىربەك ارىسلان ۇلى XII شاقىرىلعان قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارى كەڭەسىنىڭ دەپۋتاتى بولىپ سايلاندى. مەملەكەتىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگى تۋرالى دەكلاراتسيانى قولداپ، داۋىس بەردى. كەيىن I شاقىرىلعان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى بولىپ سايلاندى. كوميتەت ءتوراعاسى بولدى. مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى رەتىندە ءبىلىم مەن عىلىم سالاسىنىڭ، ادەبيەتى مەن مادەنيەتىنىڭ، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعىنان قورعاۋ باعىتىنداعى زاڭداردىڭ قابىلدانۋىنا ەرەكشە ەڭبەك ءسىڭىردى.
...ومەكەڭ ومىردەن ءوتتى. ءبىراق سانادان وشپەس ءىز قالدىردى. ونىڭ ىزگىلىك جولدارى سايراپ جاتىر. جولداسبەكوۆ جولى جاس، تالانتتى قىز-جىگىتتەرگە ۇلگى بولىپ قالدى.
مەملەكەتىمىزدىڭ باسشىسى ق. توقايەۆ تەحنيكا، ينجەنەر كادرلارىن دايىنداۋدىڭ جاڭا كونتسەپتسياسىن ۇسىندى. شەتەلدىك ايتۋلى تەحنيكالىق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ فيليالدارى اشىلىپ، جۇمىس ىستەي باستادى. سونداي-اق تەحنيكالىق ماماندىقتار بويىنشا قوماقتى گرانتتار ءبولىنىپ جاتىر.
ومەكەڭ دەگەندە قاز ۇ ۋ، قاز ۇ ۋ دەگەندە ومەكەڭ ەسكە تۇسەدى. قازاقتىڭ زاڭعار ۇلى د. قونايەۆ: «قاز م ۋ قالاشىعىن سالۋ ءۇشىن ومىربەك جولداسبەكوۆتەي تەگەۋرىندى، مىقتى رەكتور كەرەك بولدى. ول باياعىنىڭ باتىرلارىنداي قاز م ۋ قالاشىعىن سالۋعا ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولدى. ول قازاق ءبىلىمى مەن عىلىمىنىڭ بولاشاعىن قالىپتاستىردى»، - دەگەنى ەستەن كەتەر مە؟!
قازاقستان رەسپۋبليكاسى مينيسترلەر كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى بايكەن ءاشىموۆ:
- بۇل كۇندەرى الماتى قالاسىنىڭ قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قالاشىعىن سالۋ وسى وقۋ ورنىنىڭ رەكتورى ومىربەك باۋىرىمنىڭ دا ەرەكشە قارىم-قابىلەتىن، ۇيىمداستىرۋشىلىق شەبەرلىگىن جانە ءىستىڭ كوزىن تابا بىلەتىن باسشى رەتىندە تانىلۋىنا ءوز اسەرىن تيگىزدى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە تۇڭعىش رەت ۇلتتىق ينجەنەرلىك اكادەميانىڭ اشىلۋى دا ءىرى عالىم ءو. جولداسبەكوۆ ەسىمىمەن تىعىز بايلىنىستى. بۇل عىلىمىمىزدىڭ دامۋىنا جاڭا زامان تالابىمەن قوسىلعان ۇلەس ەكەنى داۋسىز، - دەگەنىندە قانشاما سەنىم مەن قۇرمەت جاتىر.
- ول وتە كەڭ، پاراساتى مەن ساناسى بيىك، شىعارماشىلىق ادامدارىن قۇرمەتتەيتىن جانە نە نارسە ايتسا دا قۇيىنداتىپ، وت بولىپ لاۋلاپ، جانىپ كەتەتىن، - دەيتىن بەلگىلى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى جەكەن قالي ۇلى.
- ومەكەڭ ەكەۋمىز جوعارى كەڭەستىڭ XII شاقىرىلىمىنىڭ دەپۋتاتى بولدىق. جوعارى كەڭەستىڭ قۇزىرەتى دە، ومەكەڭنىڭ بەدەلى دە وتە جوعارى ەدى. مينيسترلەر ەسىگىنىڭ الدىندا قازداي بولىپ ءتىزىلىپ تۇراتىن. ال مەملەكەتتىڭ تاۋەلسىزدىك تۋرالى دەكلاراتسياسىن قابىلداۋ كەزىندە، «كىمدە- كىم بابالار اڭساعان بۇل دەكلاراتسيانى قولداماسا، ول حالىق سايلاعان دەپۋتات دەپ ەسەپتەمەيمىن»، - دەپ ايتقان بولاتىن. دەكلاراتسيا قابىلدانعاندا ونىڭ كابينەتى توي داستارقان بولىپ كەتكەنى ءالى كوز الدىمدا.
قىتايدىڭ ۇلى ويشىلى كونفۋتسي: «وتكەنگە قاراپ، جاڭالىق جاساي الاتىن ادام ۇستاز دەگەن اتاققا لايىقتى... وزىنەن بۇرىنعىلارعا كورسەتىلگەن قۇرمەت وزىنەن كەيىنگى ۇرپاق ارقاسىندا جاڭعىرادى»، - دەگەن ەكەن.
راسىندا دا، دۇنيەدەن وزعانىنا 25 جىل وتسە دە، ومەكەڭنىڭ ەسىمى شاكىرتتەرىنىڭ ەسىنەن ءالى دە كەتكەن ەمەس. شاكىرتتەرى ماقالالار جازادى، زامانداستارى ەسكە الادى.
قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 90 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا ۇلى ۇستاز جايلى تولعامىمنىڭ ءبىر سىرى وسىندا.
عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگى عىلىم كوميتەتىنىڭ مەحانيكا جانە ماشيناتانۋ ينستيتۋتى اكادەميك ءو. جولداسبەكوۆتىڭ اتىمەن اتالادى. ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ءو. جولداسبەكوۆ اتىنداعى ستۋدەنتتەر سارايىنىڭ الدىنا اتاقتى عالىم اعامىزعا ارناپ ەسكەرتكىش قويدىم. بۇل - اكادەميك ءو. جولداسبەكوۆكە دەگەن قۇرمەتىم مەن ىزگى نيەتىمنەن تۋىنداعان ەدى.
زامانداسى كلاسسيك-جازۋشى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى ءابىش كەكىلبايەۆتىڭ:
- قىراۋ قاباق تالعار مەن نايزاعاي شىڭى - نايزاقارانى اڭعارماۋ قانداي مۇمكىن بولماسا، ⅩⅩ عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىنداعى قازاق زيالىلارىنىڭ اراسىنان ومەكەڭدەي كوكسەڭگىردى جىعا تانىماۋ، تاۋسىلا تاڭ قالماۋ، ايرىقشا باعالاماۋ، قولدان كەلمەيتىن كەۋدەمسوقتىق بولار ەدى. ...تالاي عاسىر ەسەسى كەتىپ، تاۋى شاعىلعان قازاق رۋحانياتىنىڭ تالانتى مەن تاۋ جىعا العان تارلانى ەدى. قازاق رۋحىنىڭ ناعىز گەركۋلەسى ەدى، - دەگەن جۇرەكجاردى ءسوزى ءار قازاقتىڭ ساناسىندا ساقتالىپ قالدى.
...اتاقتى ي. نيۋتون ايتقان ەكەن: «ەگەر مەن بىرەۋلەردەن گورى، الىستاعىنى كورسەم، ول مەنىڭ ۇلى الپاۋىتتاردىڭ يىعىندا تۇرىپ الىستى كورگەنىمنەن». بۇل سوزدەر اكادەميك ءو. جولداسبەكوۆتىڭ ءومىر پرينتسيپتەرىنە وتە سايكەس كەلەدى. ول س س س ر عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميكتەرى ي. ارتوبوليەۆسيكي، ە. ۆەليحوۆ، ل. سەدوۆ، گ. چەرنىي، ا. يشلينسكي، و. بەلوتسەركوۆسكي، ي. وبرازتسوۆ، ح. راحماتۋلين تاعى دا باسقا ۇستازدارىنىڭ عىلىمي مەكتەبى ارقىلى وسىنداي اتاق پەن بيىككە كوتەرىلگەنىن ايتىپ وتىراتىن. «ۇلىق بولساڭ، كىشىك بول» دەگەن وسى شىعار.
جۇلدىزدار بيىكتە جانادى، ارماندى وسىرەدى، جاس ۇرپاقتى بيىككە قول سوزدىرادى.
جاڭا قازاقستاننىڭ تالعامپاز ۇل-قىزدارى ءو. جولداسبەكوۆ سىندى قازاق عىلىمىنىڭ جۇلدىزىنا اينالعان بيىك تۇلعاعا قاراپ، وي دا، بوي دا تۇزەيدى.
باقىتجان جۇماعۇلوۆ،
ۇ ي ا پرەزيدەنتى، عىلىم جانە تەحنيكا سالاسىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى
