قارجى پيراميداسىنىڭ قۇرىعىنا تۇسپەۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك

 قارجى پيراميداسىنىڭ قۇرىعىنا تۇسپەۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ تۇرعىنداردىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ باعىتىندا قانداي ءىس-شارالاردى قولعا الۋعا بولادى؟ مىنە، وسى ماسەلەلەر ب ق و بويىنشا ەكونوميكالىق تەرگەپ-تەكسەرۋ دەپارتامەنتىندە قوعام قايراتكەرى، جازۋشى جان اقجانوۆپەن وتكىزىلگەن كەزدەسۋدە تالقىلاندى، دەپ حابارلايدى Kazinform. 

Қаржы пирамидасы
Фото: Фото: автордың жеке қорынан

ج. اقجانوۆتىڭ ايتۋىنشا، قارجى پيراميدالارىنىڭ بەلگىلەرىن ءبىلىپ قويۋ ازدىق ەتەدى.

ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، تۇتاستاي العاندا، قارجى پيراميداسىنىڭ نە ەكەنىن ءتۇسىنۋ كەرەك. قارجى پيراميداسىنا سالىناتىن قارجى كولەمى وراسان زور. بۇل جونىنەن ونىمەن باسقا قىلمىس شەندەسە المايدى.

«قارجى پيراميداسىنا قارسى تۇرۋ ءۇشىن جاڭا ءادىس- تاسىلدەرگە دەن قويۋ قاجەت. مىسالى، ۋنيۆەرسيتەتتەردە ستۋدەنتتەر اراسىندا پىكىرتالاستار جۇرگىزىپ، كوپ نارسەگە كوز جەتكىزۋگە بولادى. بۇعان جاستاردى، قوعامدى كوبىرەك تارتساق، سوعۇرلىم ءتيىمدى بولماق. تاعى ءبىر ايتا كەتەتىن جايت، بەينەروليكتەر ءالى دە از. قىزىقتى روليكتەردى كوپتەگەن ۇيىم، مەكەمەلەردە، ادامدار جينالاتىن ورىنداردا كورسەتۋگە بولادى. سونداي- اق تۇرعىندار اراسىندا ساۋالناما جۇرگىزىپ، ولاردىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىعى قانشالىقتى ەكەندىگىن ءبىلۋ ماڭىزدى. مەن وسىمەن ون ءبىرىنشى وڭىردە بولىپ، كەزدەسۋ وتكىزىپ ءجۇرمىن. ءار ايماق قارجىلىق ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋ باعىتىندا وقىتۋ روليكتەرىن ءتۇسىرىپ، قولدانسا، ناتيجەسى بولادى. سونىمەن قاتار اكىمدىك تاراپىنان ازداعان قارجى ءبولىنىپ، پاراقشالارىنا كوپ ادام جازىلعان بەلگىلى بلوگەرلەردى دە بۇل جۇمىسقا تارتقان ءتيىمدى. قارجى پيراميداسىنا تەك قارجى سالسا، ول قاتىسۋشى بولىپ ەسەپتەلەدى. ال قارجى پيراميداسىنا باسقا ادامداردى ۇگىتتەسە، وندا قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلادى. مىنە، وسىنىڭ دا اراجىگىن ايىرۋ كەرەك»، دەدى ج. اقجانوۆ.

ب ق و قوعامدىق دامۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى سەرىك بيسەمبايەۆ كۇن تارتىبىندەگى ماسەلە بويىنشا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا ماقالالار جاريالانىپ، بەينەروليكتەر تۇسىرىلەتىنىن، وبلىس پروكۋراتۋراسى جانىندا جۇمىس توبىنىڭ قىزمەت اتقاراتىنىن جەتكىزدى.

وسى ورايدا قارجى پيراميداسىنا قارسى تۇرۋ ءۇشىن كىتاپشا، جادىنامالار شىعارۋ، بىرلەسكەن جۇمىس جۇرگىزۋ باعىتىندا دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ جانە باسقا باسقارمالاردىڭ ءىس- قيمىلىن ۇيلەستىرىپ وتىرۋ كەرەكتىگى ايتىلدى.

«ءبىز مەكەمە- ۇيىمداردا كەزدەسۋلەر، ءتۇرلى ءىس-شارالاردى بىرگە وتكىزىپ، جۇمىستى شيراتا تۇسۋگە مۇددەلىمىز. ويتكەنى قارجى پيراميداسىنا اقشا سالۋشىلار وتە كوپ. وبلىس بويىنشا بيىلدىڭ وزىندە سالىمشىلاردىڭ سانى 600 دەن استى. تۇسىنىك جۇمىستارىنىڭ جۇرگىزىلىپ جاتقانىنا قاراماستان، قارجى پيراميداسىنىڭ قۇرىعىنا ءتۇسىپ جاتقاندار تىيىلار ەمەس. ءتىپتى ءىستى بولىپ جاتقاندارى دا بار، مىسالى، ءۇش ايەل بەس جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى. الدانعانداردىڭ كوپشىلىگى - 30-40 جاستاعى ايەلدەر. بالا كۇتىمىمەن وتىرعان ايەلدەر پايدا تابامىن دەپ وپىق جەپ جاتادى. سونىمەن قاتار ءىرى كولەمدە نەسيە الىپ، تاقىرعا وتىرىپ قالعان ەر ادامدار دا بار»، دەدى ب ق و بويىنشا ەكونوميكالىق تەرگەپ-تەكسەرۋ دەپارتامەنتى ۇيىمداستىرۋ- باقىلاۋ باسقارماسىنىڭ جەتەكشىسى اناستاسيا بولگرابسكايا.

باسقوسۋدا قازاقستان حالقى ب ق و اسسامبلەياسىنىڭ وكىلى، جاستار بەلسەندىسى زالينا اليەۆا مەكتەپتەر مەن جوعارى وقۋ ورىندارىندا قارجىلىق ساۋاتتىلىقتىڭ نەگىزدەرىن وقىتۋ جونىندە ۇسىنىس ءبىلدىردى. ويتكەنى قارجى پيراميداسى ءوز الدىنا، ستۋدەنت جاستار اراسىندا شاعىن نەسيەلەر الىپ، ونى وتەي الماي، تۇيىققا تىرەلەتىندەر وتە كوپ. ءتىپتى جالاقى الۋدىڭ رەتىن بىلمەيتىندەر از ەمەس.

بۇعان ب ق و بويىنشا ەكونوميكالىق تەرگەپ- تەكسەرۋ دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى نۇربول راحمەتوۆ جاۋاپ بەردى.

«بۇل ۇسىنىس وتە ورىندى. قازىرگى تاڭدا وسى باعىتتا ءبىزدىڭ اگەنتتىك وقۋ-اعارتۋ، ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىكتەرىمەن بىرگە جۇمىستار جاساپ جاتىر. اتاپ ايتقاندا، 10-11-سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىعىن كوتەرۋ ءۇشىن مەكتەپتەردە اپتاسىنا ءبىر رەت ساباق بەرۋ ويلاستىرىلۋدا. سول سەكىلدى وسىنداي ءپاندى بارلىق كوللەدجدەر مەن جوعارى وقۋ ورىندارىندا ەنگىزۋ كوزدەلۋدە. ءبىز جالپى قارجى پيراميداسىنا قاتىستى ىستەردى تەكسەرىپ، تەرگەپ، سوتقا جىبەرەمىز. كىنالىلەرگە قاتىستى ۇكىم شىعادى. ءبىراق سالىمشىلار اقشالارىن قايتارا المايدى. جىل باسىنان بەرى 4 قارجى پيراميداسىنان 600 سالىمشى 700 ميلليونداي تەڭگە زارداپ شەككەن. سالىمشىلاردىڭ 80 پايىزى - ايەلدەر. تۇپتەپ كەلگەندە، ءار سالىمشىنىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىعىن كوتەرۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. ول ءۇشىن جەرگىلىكتى اكىمدىكتەرمەن بىرلەسە وتىرىپ، دەپارتامەنتتەن ارنايى قىزمەتكەر ءبولىپ، كەستە بويىنشا قالا عانا ەمەس، اۋدانداردا جۇيەلى تۇردە كەزدەسۋلەر وتكىزۋگە بولادى»، دەدى ءوز سوزىندە ن. راحمەتوۆ.

سوڭعى جاڭالىقتار