قاجىلىققا بارعان مىڭنان اسا ادام اپتاپتان قازا بولدى: مەككەدە بۇعان دەيىن قانشا ادام قايتىس بولعان؟

استانا. KAZINFORM – بىرنەشە كۇن بۇرىن اقپارات قۇرالدارىندا مەككەگە قاجىلىققا بارعان ادامداردىڭ اپتاپ ىستىقتان قايتىس بولعانى تۋرالى حابارلانعان ەدى. بۇگىندە قايتىس بولعانداردىڭ سانى مىڭنان استى.

كەيبىر قاجىلىق كۇندەرى قاسيەتتى مەكەندەگى اۋا تەمپەراتۋرا 50 گرادۋستان جوعارى بولدى، - دەپ حابارلايدى «Ulysmedia.kz».

الدىمەن مەككەگە قاجىلىققا بارا جاتقان 14 ادام قايتىس بولعانى حابارلاندى. يوردانيانىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى مالىمەتىنشە، ساۋد ارابياسىنداعى مۇسىلماندىق قاجىلىق كەزىندە ون ءتورت يوردانيالىق قازا تاۋىپ جانە 17 ادام جوعالىپ كەتكەن.

كەيىنىرەك ىستىقتان قازا بولعاندار سانى 550 دەن استى دەگەن اقپارات تارادى. وسىعان بايلانىستى، ق م د ب وكىلدەرى قازاقستاندىق قاجىلارعا قاتىستى مالىمدەمە جاسادى. باسقارما قازاقستان قاجىلارىنىڭ ءدىن امان ەكەنىن حابارلادى. ميسسياداعى دارىگەرلەر توبىنىڭ جەتەكشىسى ارداق ايتباي ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، مەديتسينالىق ورتالىق كومەگىنە 14-16-ماۋسىم كۇندەرى 703 قاجى جۇگىنگەن. ولاردىڭ قاتارىندا جۇرەك، قانتامىرلارى، جوعارى جانە تومەن تىنىس جانە اسقازان-ىشەك اۋرۋلارى، سونداي-اق باسقا دا (مازول جاراقاتى، اللەرگيا، كونيۋنكتيۆيت، ت. ب.) سىرقات بويىنشا 120 قاجى ەكى نەمەسە بىرنەشە رەت تەكسەرىلگەن.

ب ا ق مالىمەتىنشە، قايتىس بولعانداردىڭ جارتىسىنان كوبى تىركەلمەگەن قاجىلار. قاجىلىق 14-ماۋسىمدا باستالىپ، بەس كۇن بويى ءوتتى. وعان 1,8 ميلليون قاجى قاتىسقان. مۇسىلماندىق پارىزىمدى وتەيمىن دەپ بارعانداردىڭ جاپپاي قىرىلۋى جىل سايىن دەرلىك قايتالانادى. ادامداردىڭ ولىمىنە ىستىق اۋا رايى عانا ەمەس، توبىر اراسىندا قىسىلۋ دا سەبەپ بولادى.

مەككەدە بۇعان دەيىن قانشا ادام قايتىس بولعان؟

ادامداردىڭ ولىمىنە ىستىق اۋا رايى عانا ەمەس، توبىر اراسىندا قىسىلۋ دا سەبەپ بولادى. مىسالى:

1990-جىلى 2-شىلدەدە مەككەدەن مينا القابىنا دەيىنگى جاياۋ جۇرگىنشىلەر توننەلىندە توبىر اراسىندا قىسىلىپ 1426 قاجى قايتىس بولدى؛

1994-جىلى 23-مامىردا شايتاندى تاسپەن ۇرۋ كەزىندە كەم دەگەندە 270 قاجى قازا تاپتى؛

1998-جىلى 9-ساۋىردە دجامرات كوپىرىندە 118 ادام قازا تاۋىپ، 180 ادام جاراقات الدى؛

2001-جىلى 5-ناۋرىزدا شايتاندى تاسپەن ۇرۋ ءراسىمى كەزىندە 35 ادام قايتىس بولدى؛

2003-جىلى 11-اقپاندا جوعارىدا اتالعان ءراسىم كەزىندە 14 قاجى قايتىس بولدى؛

2004-جىلى 1-اقپاندا شايتاندى ۇرىپ-سوعۋ كەزىندە مينا القابىندا 251 ادام قازا تاۋىپ، تاعى 244 ادام جاراقات الدى؛

2006-جىلى 12-قاڭتاردا مينا القابىنداعى قاجىلىقتىڭ سوڭعى كۇنىندە شايتاندى تاسپەن ۇرۋ كەزىندە كوپىرگە تىم كوپ ادام كەلىپ، تاعى دا ادام ءولىمى بولدى. سالدارىنان 346 قاجى قازا تاۋىپ، كەم دەگەندە 289 ادام جاراقات الدى. وسى كەزدە ءراسىمدى ءبىر ۋاقىتتا 2 ميلليونعا جۋىق ادام جاساعان؛

2015-جىلى 24-قىركۇيەكتە مەككەدە مىڭداعان ادام قازا تاپتى. ساۋد ارابياسىنىڭ رەسمي ورگاندارى مەن ءتۇرلى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ولاردىڭ ناقتى سانىن ءارتۇرلى حابارلادى، ءبىراق شامامەن 2400 دەن استام ادام تۋرالى قايتىس بولعان.

رەسمي مالىمەتتەرگە سايكەس، 2006-جىلى جەلتوقساننىڭ باسىندا 243 قاجى قايتىس بولدى. ادامداردا اپتاپ ىستىقتان، قارت جاستا بولعاندىقتان، دەنساۋلىقتىڭ ناشارلاۋى مەن سترەسستىڭ اسەرىنەن جۇرەك ماسەلەسى تۋىنداعان. وسى قاجىلىق اياقتالعاننان كەيىن نيگەريا ۇكىمەتى وسى سەبەپپەن 33 ازاماتىنىڭ قايتىس بولعانىن مالىمدەدى.

قايتىس بولعانداردىڭ ءمايىتىن نە ىستەيدى؟

نەگىزى قايتىس بولعان ادامنىڭ دەنەسىن نە ىستەۋ كەرەگىن مارقۇمنىڭ تۋىستارى شەشەدى. دەگەنمەن كىسىنىڭ جاقىندارى كوبىنەسە ونى مەككەدە جەرلەۋدى شەشەدى. ويتكەنى قاجىلىق كەزىندە قازا تاپقان ادامنىڭ دەنەسىن ەلگە قايتارۋعا ءبىرشاما ۋاقىت كەتەدى (1 ايدان استام)، ال مۇسىلماندىق ادەت-عۇرىپ بويىنشا، قايتىس بولعان ادام مەيلىنشە تەزىرەك جەرلەنۋى ءتيىس.

مەككەدە قايتىس بولعان ادامنىڭ جانى ءجانناتتا بولادى دەگەن ۇعىم قانشالىق راس؟

ق م د ب «شاريعات جانە ءپاتۋا» ءبولىمىنىڭ مامانى ەلبەك تاسبولات ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، قوعامدا «مەككەدە قايتىس بولعان ادامنىڭ جانى ءجانناتتا بولادى» دەگەن پىكىردىڭ قالىپتاسۋىنا ماڭىزدى نەگىز بار.

«مەككەدە قايتىس بولعان ادامنىڭ جانى ءجانناتتا بولادى دەگەن حاديس بار. ءبىراق بۇل «جانىم ءجانناتتا بولسىن» دەپ ءوزىن-ءوزى ءولتىرۋ كەرەك دەگەن ءسوز ەمەس. كىسى اللانىڭ قالاۋىمەن، اجالى كەلىپ قاجىلىق كەزىندە قايتىس بولسا، جانى ءجانناتتا بولادى»، - دەپ ءتۇسىندىردى ول.