نۇرعيسا تىلەنديەۆتىڭ 100 جىلدىعى يۋنەسكو كولەمىندە اتالىپ ءوتتى
قازاقتىڭ ءبىرتۋار پەرزەنتى نۇرعيسا تىلەنديەۆتىڭ 100 جىلدىق مەرەيتويى پاريجدە اتالىپ ءوتتى. kz. بۇل ماڭىزدى داتا يۋنەسكو- نىڭ ايتۋلى كۇنتىزبەلەر تىزىمىنە ەنىپ، حالىقارالىق دەڭگەيدە ۇلىقتالدى.
ءتۇرلى مادەنيەتتەر توعىسقان پاريجدىڭ كوپ ۇلتتى ورتاسى قازاق كومپوزيتورىنىڭ شىعارماشىلىعىن قالاي قابىلدادى؟
ايدانا ايتبەك قىزى، ءتىلشى:
- نۇرعيسا تىلەنديەۆتىڭ اتاقتى كۇيى - اتا تولعاۋى. جىر الىبى جامبىلعا ارنالعان بۇل تۋىندى وتىرار سازى وركەسترىنىڭ ءار كونسەرتىنىڭ شىمىلدىعىنا اينالعان. ورىنداۋشىلار يۋنەسكو- نىڭ باس پاتەرىندە دە وسى داستۇردەن جاڭىلمادى. كومپوزيتوردىڭ 100 جىلدىق مەرەيتويى ءپاريجدىڭ قاق تورىندە اتالىپ ءوتتى. سالتاناتتى شارادا ءسوز سويلەگەن ق ر مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ايدا بالايەۆا نۇرعيسا تىلەنديەۆتىڭ ەسىمى تەك ۇلتتىق ماقتانىش قانا ەمەس، بۇكىلالەمدىك مادەني مۇرانىڭ اجىراماس بولىگى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. كونسەرتكە كەلگەن مارتەبەلى مەيماندارىنىڭ اراسىندا حالىقارالىق ديپلوماتتار مەن شىعارماشىلىق زيالى قاۋىم وكىلدەرى بار.
ەرنەستو وتتونە، يۋنەسكو باس ديرەكتورىنىڭ مادەنيەت جونىندەگى ورىنباسارى:
- مەنى قازاق كونسەرتتەرىندەگى كلاسسيكالىق جانردىڭ ۇلتتىق اسپاپتارمەن ۇشتاسۋى قىزىقتىرادى. ونىڭ ۇيلەسىمىنەن قايتالانباس ءۇن شىعاتىنداي. سوندىقتان ءبىز وسىنداي كونسەرتتەردى تاعاتسىزدانا كۇتەمىز.
قازاقتىڭ ايگىلى كۇيشى- كومپوزيتورى، ديريجەر، داۋلەسكەر دومبىراشى، ك س ر و حالىق ءارتيسى، قازاقستاننىڭ «حالىق قاھارمانى» نۇرعيسا تىلەنديەۆتەن ءتۇرلى جانردى قامتيتىن 500 دەن استام تۋىندى مۇرا بولىپ قالدى. ونىڭ ىشىندە كۇي، پوەما، رومانستار، وپەرا ءتىپتى بالەتكە ارنالعان شىعارمالار بار. «سارىجايلاۋ»، «اققۋ»، «ماحامبەت»، «كۇي شاشۋ»، «قۇستار ءانى» بۇل ءار قازاققا ەتەنە تانىس شوقتىعى بيىك شىعارمالار. ونى ءوز ناقىشىنا كەلتىرىپ كومپوزيتوردىڭ قىزى ءدىنزۋحرا تلەنديەۆانىڭ ديريجەرلىك ەتۋىمەن، اكادەميالىق فولكلورلىق- ەتنوگرافيالىق «وتىرار سازى» وركەسترى ورىنداپ، جيىلعان جۇرتتىڭ قۇلاق قۇرىشىن قاندىردى.
ءدىنزۋحرا تىلەنديەۆا، «وتىرار سازى» وركەسترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى جانە باس ديريجەرى:
- بۇگىن شىنىندا دا، 100 جىلدىق مەرەيتويدىڭ سالتاناتتى قورىتىندى ساتتەرىنىڭ ءبىرى. بۇل شارانىڭ فرانتسياداعى يۋنەسكو شتاب- پاتەرىندە وتۋىنە ءبىز وتە قۋانىشتىمىز. بۇل - وتباسى ءۇشىن دە، «وتىرار سازى» وركەسترى ءۇشىن دە، قازاقستان ءۇشىن دە ۇلكەن مارتەبە، زور قۋانىش. مەنىڭ ويىمشا، ءبىز قازاق مۋزىكاسىنىڭ، قازاق دالاسىنىڭ رۋحاني قۋاتىن جەتكىزە الدىق.
وركەسترمەن بىرگە قازاق ەستراداسىنىڭ جارىق جۇلدىزدارى سۆەتلانا ايتبايەۆا، الىشەر كاريموۆ، زارينا التىنبايەۆا، اباي قويشىبايەۆ تاعى دا باسقا انشىلەر ونەر كورسەتتى. مەرەكەلىك كەشكە ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى قاتىسىپ، مىڭنان استام كورەرمەن جينالدى.
فرانسۋاز، كونسەرت كورەرمەنى:
- بۇگىن مەن مۇرا مەن مۋزىكانىڭ ۇيلەسىمىن سەزىندىم. مۋزىكا ەسكى ەمەس، قايتا وتە زاماناۋي بولىپ شىقتى. بۇل شىنىمەن ادەمى قويىلىم بولدى ءارى جان- تەبىرەنتەرلىك اسەر قالدىردى.
توما، كونسەرت قوناعى:
- ەڭ الدىمەن بۇل - قازاقستانعا ساياحاتقا شاقىرۋ. اتموسفەرا ەرەكشە بولدى. بۇعان بارلىعى كەلىسەدى دەپ ويلايمىن. قازاقستان مادەنيەتىمەن بەيتانىس ادام رەتىندە ايتىپ وتىرمىن، بۇل تاماشا كەش بولدى. وركەستر ءتۇرلى اسپاپتاردىڭ - ءداستۇرلى قازاق پەن كلاسسيكالىق اسپاپتاردىڭ ۇيلەسىمىمەن ەرەكشەلەندى.
كاتەرينا، كونسەرت كورەرمەنى:
- ماعان قاتتى ۇنادى، ەرەكشە اسەر الدىم. قانشاما ادام، قۇدىرەتتى مۋزىكا، ساحناداعى ەكراندا كورسەتىلگەن تابيعاتتىڭ عاجايىپ كورىنىستەرى دە ءبارى تامساندىردى. ناعىز قازاق ەلىنىڭ تابيعاتى دەپ ءبىلدىم.
قازاق مۋزىكاسىنىڭ باي مۇراسىن نۇرعيسا تىلەنديەۆتىڭ ءار شىعارماسىنان كورۋگە بولادى. ءبىرتۋار تالانتتىڭ ءومىر جولى مەن ارتىنا قالدىرعان مۇراسى قازاقتىڭ عانا ەمەس الەمدىك مادەنيەتتىڭ جاۋھارىنا اينالعان.
اۆتورى: ايدانا ايتبەك قىزى
https://24.kz
