موڭعوليا استاناسىندا «بۇركىت تويى - 2025» فەستيۆالى ءوتتى
استانا. قازاقپارات - 2025 -جىلدىڭ ناۋرىز ايىنىڭ 8-9-كۇندەرى موڭعوليا استاناسى ۇلان-باتىر قالاسىندا «بۇركىت تويى - 2025» («بۇرگەدين بايار») حالىقارالىق فەستيۆالى ءوتتى، دەپ حابارلايدى Qazaqstan tarihy پورتالى montsame.mn پورتالىنا سىلتەمە جاساپ.
ەل استاناسىنا جاقىن ورنالاسقان «شىڭعىس حان ورداسى» تۋريستىك كەشەنىندە وتكەن شاراعا 22 بۇركىتشى قاتىستى. حالىقارالىق فەستيۆالگە موڭعوليانىڭ بايان-ولگي، ءتوۆ، سەلەنگە، ارحانگاي ايماقتارىنان جانە قازاقستان مەن قىرعىزستاننان بۇركىتشىلەر قاتىستى. «بۇركىت تويى - 2025» فەستيۆالىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا ۇلان-باتىر قالاسى اكىمدىگى الەۋمەتتىك ساياسات باسقارماسىنىڭ باسشىسى ش. انحماا ءسوز الىپ، كوشپەلىلەردىڭ بىرەگەي مادەنيەتى مەن ءداستۇرىن بولاشاق ۇرپاققا جەتكىزۋدە وسى فەستيۆالدىڭ ماڭىزى زور ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار موڭعوليا ۇكىمەتىنىڭ تۋريزمدى دامىتۋعا باعىتتالعان باستامالارى مەن جاڭا جەتىستىكتەرى دە ايتىلدى.
«بۇركىت تويىنىڭ» حالىقارالىق دەڭگەيدە تانىمال بولا باستاعانىن دا تىلگە تيەك ەتتى.
«كوشپەلىلەردىڭ جاۋىنگەرلىك ءداستۇرى، سالت-ساناسى، قايتالانباس ەرەكشە مادەنيەتى مەن تۇرمىسىن كەلەر ۇرپاققا جەتكىزىپ، موڭعوليانى الەمگە تانىتۋ، ۇلتتىق ادەت-عۇرىپ پەن مۇرا ارقىلى شەتەلدىك جانە جەرگىلىكتى تۋريستەردى تارتۋ ماقساتىندا «بۇركىت تويى» فەستيۆالىن 19-رەت وتكىزىپ وتىرمىز. موڭعوليا ۇكىمەتى 2023-2028 -جىلداردى «موڭعولياعا ساپارلاۋ جىلى» دەپ جاريالاپ، اۋقىمدى ءىس-شارالاردى كەزەڭ-كەزەڭىمەن جۇزەگە اسىرۋدىڭ ناتيجەسىندە تاريحىمىزدا بولماعان جەتىستىككە جەتىپ، 805 مىڭنان استام تۋريست قابىلداپ، جاڭا جىلدى تابىستى قارسى الدىق. بۇل يگى ىستە ۇلان-باتىر قالاسى اكىمدىگى، قالالىق مەكەمەلەر مەن تۋريزم سالاسىنداعى كاسىبي جانە جەكە سەكتور ۇيىمدارى بەلسەنە اتسالىسىپ، ۇلكەن ۇلەس قوسىپ جاتقانىنا العىس بىلدىرەمىن. بيىلعى فەستيۆال قازاقستان، قىرعىزستان، بايان- ولگي، ءتوۆ، سەلەنگە ايماقتارىنان كەلگەن بۇركىتشىلەر مەن مادەني مۇرا وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن ەرەكشەلەنەدى.
الداعى ۋاقىتتا «بۇركىت تويى» فەستيۆالى ۇلان-باتىر قالاسىنىڭ ەكونوميكاسىنا عانا ەمەس، مادەني جانە ارنايى قىزىعۋشىلىققا نەگىزدەلگەن تۋريزمدى دامىتۋعا دا ەلەۋلى ۇلەس قوساتىنىنا سەنىمىم زور. سونىمەن قاتار تۋريستەر مەن ساياحاتشىلار اسىعا كۇتەتىن كورنەكتى شاراعا اينالىپ، موڭعوليانىڭ دۇنيە جۇزىنە تانىلۋىنا سەپتىگىن تيگىزە بەرسىن دەپ تىلەيمىن»، - دەدى ش. انحماا.
بۇل ءىس-شارا - قازاقتىڭ بايىرعى قۇسبەگىلىك ونەرىن، كوشپەلىلەردىڭ جاۋىنگەرلىك ءداستۇرىن جانە موڭعولياداعى كوپ ەتنوستى مادەنيەتتى الەمگە پاش ەتەتىن ەرەكشە مەرەكە سانالادى.
«بۇركىت تويى - 2025»
«بۇركىت تويى» - موڭعولياداعى قازاقتاردىڭ اتادان بالاعا مۇرا بولىپ كەلە جاتقان اڭشىلىق ونەرىن، ۇلتتىق ويىندارى مەن تۇرمىس-سالت ءداستۇرىن دارىپتەۋدى كوزدەيتىن اۋقىمدى ءىس-شارا.
بۇركىتپەن اڭ اۋلاۋ ءداستۇرى ورتالىق ازيانىڭ كوشپەندىلەر اراسىندا 6000 جىلدان بەرى تامىرى ۇزىلمەي كەلە جاتقان بەكزات ونەر. ونى ەڭ جاقسى ساقتاعان حالىق - موڭعوليا قازاقتارى. وسىنى ەسكەرە وتىرىپ، تاريحى تەرەڭگە جايىلعان ءداستۇردى ناسيحاتتاپ، شەتەلدىك تۋريستەرگە كورسەتىپ جانە سول تۋريستەردىڭ سۇراۋى بويىنشا موڭعوليادا «بۇركىت تويى» جىلىنا ەكى رەت وتەتىن دەڭگەيگە جەتتى. وتكەن جىلى قازان ايىنىڭ العاشقى اپتاسىندا بايان-ولگيدە وتكەن ەرەكشە توي، ەندى كوكتەم تۋا ۇلانباتىردا جالعاسىن تاپپاقشى. بۇركىتپەن اڭ اۋلاۋ ءداستۇرى 2010 -جىلى يۋنەسكو- نىڭ ادامزاتتىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرالار تىزىمىنە رەسمي تۇردە ەنگىزىلگەن. ورتالىق ازيا كوشپەلىلەرىنىڭ ەجەلگى ءداستۇرى سانالاتىن بۇركىتپەن اڭ اۋلاۋ بۇگىنگى كۇنگە دەيىن موڭعوليانىڭ بايان-ولگي ايماعى مەن وزگە دە ايماقتارىندا ساقتالىپ وتىر.
19-مارتە ۇيىمداستىرىلىپ وتىرعان بۇركىت تويىن موڭعوليانىڭ مادەنيەت، سپورت، تۋريزم جانە جاستار مينيسترلىگى، ۇلان-باتىر قالاسىنىڭ تۋريزم باسقارماسى، موڭعوليانىڭ بۇركىتشىلەر قاۋىمداستىعى، بايان-ولگي ايماعىنىڭ مادەنيەت جانە ونەر باسقارماسى، سونداي-اق «شىڭعىس حان ورداسى» كەشەنى بىرلەسىپ ۇيىمداستىرادى. بۇركىت تويى فەستيۆالى بىرنەشە باعدارلاماعا ءبولىندى. بۇركىتپەن شەرۋ - ۇلتتىق كيىمدەگى، بۇركىت پەن اتتىڭ ابزەلدەرى ەرەكشە بەزەندىرىلگەن قاتىسۋشىلار ساپپەن ءوتىپ، ەڭ ءساندى بۇركىتشى تاڭدالدى.
«جاساندى جەمتىككە» ءتۇسىرۋ سايىسى - بۇركىتشىلەر قۇستاردىڭ شاپشاڭدىعى مەن باپتاۋ شەبەرلىگىن كورسەتتى. كوكپار (تۋلاق تارتىسى) جانە جەردەن تيىن ءىلىپ الۋ - قازاقتىڭ ۇلتتىق ات سپورتىنا نەگىزدەلگەن قىزىقتى باسەكەلەر ءوتتى.
قولونەر كورمەلەرى مەن ساۋدا جارمەڭكەلەرى - جەرگىلىكتى قولونەرشىلەردىڭ بۇيىمدارىن ساتىپ الۋ مۇمكىندىگى ۇسىنىلدى. اڭشى تايگا يتتەرى مەن سۇڭقار، قارشىعا قۇستارىنىڭ شوۋى - موڭعوليانىڭ «قۇسبەگىلىك قاۋىمداستىعى» ۇيىمداستىرعان ارنايى كورسەتىلىمدەر. فەستيۆالگە كەلگەن تۋريستەر مەن قالا قوناقتارى ءۇشىن ۇلتتىق ناقىشتى تەرەڭ سەزىنۋگە ارنالعان قوسىمشا شارالار دا قاراستىرىلدى.
قازاق كيىز ۇيىنە كىرىپ، ۇلتتىق كيىم كيىپ سۋرەتكە ءتۇسۋ، اتپەن جانە تۇيەمەن سەرۋەندەۋ، ساداق اتۋعا قاتىسۋ، التىباقان تەبۋ، 360° كامەرادا ەستەلىك سۋرەتتەرگە ءتۇسۋ دەگەن سياقتى.
تۋريزمدى دامىتۋ جانە ەكونوميكالىق اسەر
«بۇركىت تويى-2025» موڭعوليا تۋريزمىن دامىتۋعا ايرىقشا ۇلەس قوسىپ وتىر. فەستيۆال ۋاقىتىنا قاراي ەلگە شەتەلدىك تۋريستەر عانا ەمەس، ىشكى ساياحاتشىلار دا كوپتەپ اعىلادى. جەرگىلىكتى كاسىپكەرلەرگە (قولونەر بۇيىمدارىن جاسايتىندار، ۇلتتىق تاعام جانە قوناق ءۇي بيزنەسى) تابىس كوزىن ارتتىرادى، مادەنيەت الماسۋ ارقىلى قازاقستان، قىرعىزستان جانە موڭعوليا تۇرعىندارىنىڭ ءوزارا بايلانىسىن كۇشەيتەدى، ۇلتتىق برەندتى حالىقارالىق ارەنادا تانىتادى. ۇلان-باتىر قالاسى اكىمدىگى دە مۇنداي مەرەكەلەردىڭ قالانىڭ الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق دامۋىنا جانە مادەني-رۋحاني بەينەسىنە وڭ ىقپال ەتەتىنىن راستايدى.
«بۇركىت تويى-2025» - موڭعولياداعى كوشپەلىلەر مادەنيەتىنىڭ جارقىن كورىنىسى ءارى تۋريزم مەن ۇلتتىق ءداستۇردىڭ ءتيىمدى ۇشتاسقان ۇلگىسى. شەتەلدىك جانە جەرگىلىكتى قوناقتار بۇل فەستيۆال ارقىلى قازاقتىڭ قۇسبەگىلىك ونەرىن، ۇلتتىق ويىندارى مەن قولونەرىن ءبىر جەردەن تاماشالاپ، موڭعوليانىڭ تابيعاتى مەن كوپ ەتنوستى مادەنيەتىنە زەر سالدى. الداعى جىلدارى «بۇركىت تويى» ءوزىنىڭ اۋقىمىن ودان ءارى كەڭەيتىپ، جاڭا باعدارلامالارمەن تولىقتىرىلماق. وسىلايشا موڭعوليا كوشپەلىلەر وركەنيەتىنىڭ بىرەگەي مۇراسىن الەمدىك دەڭگەيدە تانىمال ەتۋدى ماقسات ەتەدى.
اۆتور: التىنبەك قۇمىرزاق ۇلى
