مەرۋەرت ماحمۇتوۆا: ۇلتتىق بانك ەرتەڭ بازالىق مولشەرلەمەنى قايتا كوتەرەدى

استانا. KAZINFORM - ەكونوميست، Public Policy Research Center ديرەكتورى مەرۋەرت ماحمۇتوۆادان ۆاليۋتا نارىعىنداعى تەڭگە باعامىنىڭ قۇبىلۋى تۋرالى پىكىرىن سۇراعانبىز. ساراپشى ەرتەڭ ۇلتتىق بانك بازالىق مولشەرلەمەنى قايتا كوتەرەدى دەپ وتىر.

Kazinform: ۇلتتىق بانكتىڭ بۇگىن ينتەرۆەنتسيا قولدانۋىن قالاي باعالايسىز؟ تەڭگە باعامى تاعى قۇلدىراسا، تاعى ينتەرۆەنتسيا جاساۋ كەرەك پە؟

م. ماحمۇتوۆا: ۇزاق مەرزىم بويى ينتەرۆەنتسيا قولدانۋ مۇمكىن ەمەس. سەبەبى ونىڭ شىعىنى كوپ جانە ينتەرۆەنتسيانىڭ اسەرى دە سونشالىق ۇزاق بولمايدى. ماعان قازاقستاننىڭ ۆاليۋتا نارىعىنداعى دوللارعا دەگەن قازىرگى سۇرانىس الىپ- ساتارلىق سۇرانىس سياقتى كورىنەدى. سەبەبى ءبىر دوللاردىڭ قۇنى 520 تەڭگەگە دەيىن بارىپ قايتتى. ينتەرۆەنتسيا تاسىلىمەن وسى الىپ- ساتارلىق سۇرانىستى باسەڭسىتۋگە مۇمكىندىك بولدى. ينتەرۆەنتسيا ءتاسىلى وسىلاي قىسقا مەرزىمدە اسەر ەتۋ ءۇشىن قولدانىلادى.

Kazinform: كەيبىر ساراپشىلار رۋبل باعامىنىڭ السىرەۋى رەسەيدەگى ينفلياتسيانى قازاقستانعا «ەكسپورتتايتىنىن» بولجاپ جاتىر. ونىڭ الدىن الۋ ءۇشىن قازاقستانعا نە ىستەۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيسىز؟

م. ماحمۇتوۆا: نەگىزى رەسەي فەدەراتسياسى ءوز ەكونوميكاسىنداعى قيىندىقتاردى ەسكەرىپ، ىشكى نارىعىن قۇتقارۋ ءۇشىن بىزگە قارسى پروتەكتسيونيستىك ساياسات قولدانىپ كەلەدى. ال بىزدە ىشكى نارىقتى قۇلدىراتپاۋ ءۇشىن وزىمىزدە وندىرىلەتىن تاۋارلاردىڭ رەسەيدەن يمپورتىن شەكتەيتىن تاريفتىك ساياسات جوق. ويتكەنى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ مۇشەسىمىز. مىسالى، «روس سەلحوزنادزور» كەرەك بولعان كەزدە ءتۇرلى فاكتوردى سىلتاۋراتىپ، ءبىزدىڭ ونىمدەرگە شەكتەۋ قويىپ جاتادى. سوندىقتان ءبىز دە تاريفتىك ەمەس قۇرالداردى پايدالانۋىمىز كەرەك.

ارينە، تەڭگەنىڭ رۋبلگە قاتىستى باعامى تۇراقتانىپ جاتسا، ءبىزدىڭ نارىقتى رەسەي تاۋارلارى باسىپ الادى. ونسىز دا ۇلەسى از بولىپ تۇرعان جوق.

Kazinform: ۇلتتىق بانكتىڭ ەندىگى قادامى قانداي بولۋى مۇمكىن. اقشا- نەسيە ساياساتىنداعى «ارسەنالىنان» قانداي قۇرالدى قولدانا الادى؟

م. ماحمۇتوۆا: نەگىزگى تەڭگەنىڭ قۇنسىزدانۋىنا تەك ۇلتتىق بانك قانا جاۋاپتى بولماۋ كەرەك. ويتكەنى بيۋدجەت ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى ۇكىمەت تارتادى، جانە ۇلتتىق قوردىڭ ترانسفەرتتەرى تۋرالى شەشىمدى ۇكىمەت قابىلدايدى. سوندىقتان ءبىر جاعىنان ۇلتتىق بانك ينفلياتسيانى شەكتەۋىنە جاۋاپتى بولعانىمەن، ۇلتتىق قوردىڭ شىعىندارىن قايتا-قايتا بيۋدجەتكە ارنالعان ترانسفەرت الۋ ارقىلى ۇلعايتىپ جاتقان ۇكىمەتتىڭ شەشىمدەرى.

كەيىنگى ەكى ايدا بازالىق مولشەرلەمە 14,25 پايىز دەڭگەيىندە بولىپ كەلدى. مەنىڭشە، ۇلتتىق بانك ەرتەڭ ستاۆكانى كوتەرەدى. سەبەبى ينفلياتسيانىڭ وسۋىنە جاعداي تۋىنداپ تۇر. اقشا- نەسيە ساياساتىنىڭ تىلىمەن ايتقاندا، ينفلياتسيالىق كۇتۋ بار. تەڭگە قۇنسىزدانعاندا بار يمپورت وسەدى، ينفلياتسيانىڭ وسۋىنە جول اشادى.

ەسكە سالايىق، ەرتەڭ - ۇلتتىق بانك بازالىق مولشەرلەمە تۋرالى كەزەكتى شەشىمىن جاريالايتىن كۇن.

قازاقستان قارجىگەرلەر قاۋىمداستىعىنىڭ بولجامى دا مەرۋەرت ماحمۇتوۆانىڭ پايىمىمەن ۇندەس. ءبىراق ولار «تەڭگە باعامىنىڭ جىل باسىنان بەرى %10,1- عا السىرەۋى بازالىق مولشەرلەمەنى تومەندەتۋ تىزبەگىن قايتا جانداندىرۋ ماسەلەسىن كۇن تارتىبىنەن شىعارىپ تاستادى» دەگەن جۇمساق مالىمدەمە جاساپ وتىر.

اۆتور

ەسىمجان ناقتىباي