ەلىمىزدە اتا-انا قۇقىعىنان قانداي جاعدايدا ايىرىلۋى مۇمكىن؟
استانا. قازاقپارات - ەگەر اتا-انا بالالارىنا قامقورلىق جاساماسا، ءتىپتى كەيدە ىشكىلىككە سالىنۋ، زورلىق-زومبىلىق كورسەتۋ سەكىلدى تەرىس ارەكەت جاساسا، ولار اتا-انا قۇقىعىنان ايىرىلادى. ەلىمىزدىڭ زاڭناماسى بويىنشا اتا-انانى قۇقىعىنان نە ءۇشىن ايىرادى؟ اتا-انا قۇقىعىن كىم، قالاي قايتارىپ الا الادى؟
اتا-انا قۇقىعىنان نە ءۇشىن ايىرىلادى؟
ەگەر اتا-انا ءوز مىندەتتەرىن ورىنداۋدان جالتارسا، سونىڭ ىشىندە اليمەنت تولەۋدەن قاساقانا جالتارسا؛
ءوز بالاسىن پەرزەنتحانادان، جەتىم بالالارعا ارنالعان ۇيىمداردان، اتا-اناسىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان بالالار جاتاتىن جانە وزگە دە ۇيىمداردان دالەلسىز سەبەپتەرمەن الۋدان باس تارتسا؛
اتا-انا قۇقىقتارىن تەرىس پايدالانسا؛
بالاعا قاتىگەزدىكپەن قاراسا، ونىڭ ىشىندە وعان فيزيكالىق نەمەسە پسيحيكالىق زورلىق-زومبىلىق جاساسا، ونىڭ جىنىستىق قول سۇعىلماۋشىلىعىنا قاستاندىق جاساسا؛
قۇمار ويىنداردى، ءباس تىگۋدى، سپيرتتىك ىشىمدىكتەردى نەمەسە ەسىرتكى قۇرالدارىن، پسيحوتروپتىق زاتتاردى جانە (نەمەسە) ولاردىڭ انالوگتارىن تەرىس پايدالانسا؛
ءوز بالاسىنىڭ، جۇبايىنىڭ نە وتباسىنىڭ باسقا مۇشەلەرىنىڭ ومىرىنە نەمەسە دەنساۋلىعىنا قارسى قاساقانا قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىق جاساسا.
اتا-انا قۇقىعىنان قالاي ايىرىلادى؟
اتا-انانى قۇقىعىنان ايىرۋ - بالانىڭ اتا-اناسىنىڭ ءبىرىنىڭ نەمەسە باسقا زاڭدى وكىلدەرىنىڭ، كامەلەتكە تولماعان بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ جونىندەگى مىندەتتەر جۇكتەلگەن ورگانداردىڭ نەمەسە ۇيىمداردىڭ ءوتىنىشى بويىنشا، سونداي- اق پروكۋروردىڭ تالاپ- ارىزى بويىنشا سوت تارتىبىمەن جۇرگىزىلەدى.
تالاپ-ارىزعا قوسا بەرىلۋى ءتيىس قاجەتتى قۇجاتتار:
بالانىڭ تۋۋ تۋرالى كۋالىگى (اكە بولۋدى انىقتاۋ تۋرالى كۋالىك)؛
نەكە قيۋ نەمەسە بۇزۋ تۋرالى كۋالىك؛
مەملەكەتتىك باج تولەنگەنى تۋرالى تۇبىرتەك (0,5 ا ە ك)؛
اتا-انانىڭ ورىنسىز مىنەز-قۇلقىن كورسەتەتىن دالەلدەر:
اليمەنت ءوندىرىپ الۋ تۋرالى سوت شەشىمى؛
اليمەنت بويىنشا بەرەشەكتىڭ مولشەرى تۋرالى سوت ورىنداۋشىسىنىڭ انىقتاماسى؛
الكوگوليزم نەمەسە ناشاقورلىق بويىنشا ەسەپتە بولعانى تۋرالى انىقتامالار؛
اليمەنت تولەۋدەن جالتارعانى، بالاعا قاتىگەزدىك كورسەتكەنى، زورلىق-زومبىلىق كورسەتكەنى جانە ت. ب. ءۇشىن اكىمشىلىك نەمەسە قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ تۋرالى قۇجاتتار.؛
قورعانشىلىق جانە قامقورشىلىق ورگاندارىنىڭ قورىتىندىلارى.
اتا-انانى قۇقىعىنان ايىرۋ تۋرالى ىستەر پروكۋروردىڭ جانە قورعانشىلىق نەمەسە قامقورشىلىق جونىندەگى فۋنكتسيالاردى جۇزەگە اسىراتىن ورگاننىڭ قاتىسۋىمەن قارالادى.
ءىستى قاراۋ كەزىندە سوت اتا-انا قۇقىعىنان ايىرىلعان اتا-انادان بالاعا اليمەنت ءوندىرىپ الۋ تۋرالى ماسەلەنى شەشەدى.
ەگەر سوت اتا-انا قۇقىعىنان ايىرۋ تۋرالى ءىستى قاراۋ كەزىندە اتا-اناسىنىڭ ءىس-ارەكەتىندە قىلمىستىق جازالاناتىن ءىس-ارەكەتتىڭ بەلگىلەرىن تاپسا، ول ونى جەكە قاۋلىمەن پروكۋروردىڭ نازارىنا جەتكىزۋگە مىندەتتى.
سوت اتا-انانى قۇقىعىنان ايىرۋ تۋرالى سوت شەشىمى زاڭدى كۇشىنە ەنگەن كۇننەن باستاپ 3 كۇن ىشىندە شەشىمنەن ءۇزىندى كوشىرمەنى بالانىڭ تۋعان جەرى بويىنشا تىركەۋشى ورگانعا جانە بالانىڭ تۇراتىن جەرى بويىنشا قورعانشىلىق نەمەسە قامقورشىلىق جونىندەگى فۋنكتسيالاردى جۇزەگە اسىراتىن ورگانعا جىبەرۋگە مىندەتتى.
اتا-انا قۇقىعىنان ايىرىلۋدىڭ سالدارى قانداي؟
اتا-انا قۇقىعىنان ايىرىلعان كەزدەن باستاپ، بالالارى بار ازاماتتار ءۇشىن بەلگىلەنگەن جەڭىلدىكتەر مەن مەملەكەتتىك جاردەماقى سەكىلدى بالاعا قاتىستى بارلىق قۇقىقتان ايىرىلادى.
ءبىراق اتا-انانىڭ قۇقىعىنان ايرىلعانى، ونى ءوز بالاسىن اسىراۋ مىندەتىنەن بوساتپايدى.
قۇقىعىنان ايىرىلعان اتا-انا مەن بالانىڭ ودان ءارى بىرگە تۇرۋى تۋرالى ماسەلە سوت تارتىبىمەن شەشىلەدى.
اتا-اناسى اتا-انا قۇقىعىنان ايىرىلعان بالا تۇرعىن ۇيگە مەنشىك قۇقىعىن نەمەسە تۇرعىن ءۇيدى پايدالانۋ قۇقىعىن، سونداي-اق اتا-اناسىمەن جانە باسقا تۋىستارىمەن تۋىستىق دەرەگىنە نەگىزدەلگەن مۇلىكتىك قۇقىقتاردى، سونىڭ ىشىندە مۇرا الۋ قۇقىعىن ساقتايدى.
بالانى باسقا اتا-اناعا بەرۋ مۇمكىن بولماعان كەزدە نەمەسە اتا-اناسىنىڭ ەكەۋىنىڭ دە اتا-انا قۇقىقتارىنان ايىرىلعان جاعدايدا بالا قورعانشىلىق نەمەسە قامقورشىلىق جونىندەگى فۋنكتسيالاردى جۇزەگە اسىراتىن ورگاننىڭ قامقورلىعىنا بەرىلەدى.
اتا-انا قۇقىعىنان ايىرىلعان اتا-انالاردىڭ ءوتىنىشى بويىنشا قورعانشىلىق نەمەسە قامقورشىلىق جونىندەگى فۋنكتسيالاردى جۇزەگە اسىراتىن ورگان، ەگەر بۇل بالاعا تەرىس اسەر ەتپەسە، بالامەن كەزدەسۋگە رۇقسات بەرەدى.
اتا-انا قۇقىعىن قالاي قايتارا الادى؟
اتا-انا قۇقىعىن قايتا قايتارۋعا بولادى. ول ءۇشىن اتا-انا مىنەز- قۇلقىن، ءومىر سالتىن جانە بالا تاربيەسىنە دەگەن كوزقاراسىن وزگەرتۋى قاجەت. اتا-انا قۇقىعىن قايتارۋ ءۇشىن اتا-انانىڭ ءوتىنىشى بويىنشا سوت تارتىبىمەن جۇزەگە اسىرىلادى. اتا-انا قۇقىعىن قالپىنا كەلتىرۋ تۋرالى ىستەر اتا-انانىڭ، قورعانشى جانە قامقورشى ورگاننىڭ قاتىسۋىمەن قارالادى.
ەگەر اتا-انانىڭ قۇقىعىن قايتارۋ بالانىڭ مۇددەسىنە قايشى كەلسە، سوت بالانىڭ پىكىرىن ەسكەرىپ، اتا-انا قۇقىعىن قالپىنا كەلتىرۋ تۋرالى تالاپ-ارىزدى قاناعاتتاندىرۋدان باس تارتۋعا قۇقىلى.
10 جاسقا تولعان بالاعا قاتىستى اتا-انا قۇقىعىن قالپىنا كەلتىرۋ ونىڭ كەلىسىمىمەن عانا مۇمكىن بولادى.
ەگەر بالا اسىراپ الىنسا جانە بالا اسىراپ الۋ توقتاتىلماسا، اتا-انا قۇقىعىن قالپىنا كەلتىرۋگە جول بەرىلمەيدى.