ەلىمىزدە ادال مەن ارامدى انىقتاپ «حالال» سەرتيفيكاتىن بەرەتىندەر قانشالىقتى سەنىمدى
استانا. قازاقپارات - دۇكەن سورەسىندەگى استىڭ قايسى ادال، قايسى ارام بولۋى مۇمكىن؟ كۇندەلىكتى ءىشىپ-جەمنىڭ قورابىندا «حالال» دەگەن تاڭبا كوبەيدى. ەندى تاعامدى سۇرىپتاپ، ساپاسىن انىقتاپ جاتقان كىمدەر؟
ءبىزدىڭ ەلدە «حالال» سەرتيفيكاتىن ءبىر ەمەس، بىرنەشە ۇيىم بەرەدى ەكەن. ءتىپتى ىشىندە سەرتيفيكاتتاۋمەن اينالىساتىن جەكە كاسىپكەرلەر دە بار. تاباناقى، ماڭداي تەرىمەن كەلگەن اقشاسىنا ادال اس الۋدى ويلاعان اعايىن ەندى ولاردىڭ قايسىنا سەنۋگە ءتيىس؟ ءيا، ادال مەن ارامدى انىقتاپ، پاراقشاسىندا ءپاتۋا بەرەتىندەر كوپ. كوسىلە سويلەپ، كەسىپ ايتقاندا كاسىبي مامانداردان كەم تۇسپەيدى. سوزىنە يلانعاندار ىعىنا جىعىلىپ، حالال دەگەنىن تۇتىنىپ، حارام دەپ تانىعانىنان تىيىلادى. ءبىراق ەشقانداي زەرتحاناسى، كاسىبي مامانى جوق بۇلاردىڭ تاۋار تۇرىنە قاتىستى بەرگەن شەشىمى كۇماندى. ءتىپتى ماماندىقتىڭ دا حارامىن تاۋىپ، حالالىن اقتاپ العان.
ايبەك اتاشيەۆ، ق م د ب «حالال دامۋ» ديرەكتورى:
- تەلەفونى باردىڭ ءبارى اقىل ايتىپ، تەلەفونى باردىڭ ءبارى ءپاتۋا ايتاتىن زامان بولدى. تەلوفونىن الىپ جۇگىرىپ بارادى دا، دۇكەن سورەلەرىندە تۇرعان ءونىمنىڭ سىرتىن سۋرەتكە ءبىر تۇسىرەدى دە، بىلاي ءبىر وقيدى، بىلاي ءبىر وقيدى دا، «مىنانىڭ قۇرامى تازا ەكەن، مىنانىڭ قۇرامى حارام ەكەن، مىنانىڭ قۇرامى ادال ەكەن»، - دەپ جاڭاعى ءپاتۋا ايتىپ كەتتى. ءبىراق ادال، ارام دەپ، حارام، حالال دەپ ءپاتۋا ايتۋ - ول ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك.
ءاۋ باستا اس-سۋدىڭ ادال نە ارام ەكەنىن انىقتاۋ ءدىن قىزمەتكەرلەرىنىڭ قۇزىرىندا ەدى. قازىر قولى جەتكەننىڭ ءبارى حالال مەن حارامنىڭ اراجىگىن ايىرىپ ءجۇر. نارىقتا بىرنەشە تاۋار تاڭباسىن كورىپتە جۇرگەن بولارسىز. تۇتىنعانىن ادالداپ جەگىسى كەلگەن اعايىن قايىسىنا سەنەرىن بىلمەي دال.
ايبەك اتاشيەۆ، ق م د ب «حالال دامۋ» ديرەكتورى:
- حالال سەرتيفيكاتپەن اينالىسۋ بۇل ءدىني باسقارمانىڭ قۇزىرىندا، ءدىني باسقارمانىڭ باقىلاۋىندا بولعان دۇرىس دەپ ءبىز ەسەپتەيمىز.
ەل مۇسىلماندارىنىڭ قارا شاڭىراعى جالپى ەلىمىزدەگى مۇسىلمانداردىڭ، قازاقستان مۇسىلماندارىنىڭ باسقارماسى ءمۇفتيات بولعاننان كەيىن بۇل ماسەلەمەن ءمۇفتياتتىڭ اينالىسۋى - بۇل زاڭدىلىق. ءتىپتى قازاقستان مۇسىلماندار ءدىني باسقارماسىنىڭ اتىن جامىلىپ، ءونىمى مەن قىزمەتىن حالال دەپ جاريالايتىندار دا بار ەكەن. وتكەن جىلدىڭ وزىندە تاۋارىن جالعان تاڭبالاعان 7 كاسىپكەر زاڭ الدىندا جاۋاپ بەرگەن. ال مەملەكەتتىك مەكەمە: «ءبىز تەك شەكارا اساتىن اس ونىمدەرىن عانا سەرتيفيكاتتايمىز»، - دەيدى.
گۇلدانا ءجۇسىپوۆا، «قازستاندارت» حالال سايكەستىكتى راستاۋ جونىندەگى ورگاننىڭ باسشىسى:
- ءبىز ەكسپورتقا ءونىم شىعاراتىن كاسىپكەرلەرگە حالال سەرتيفيكاتىن بەرۋمەن اينالىسامىز. قازىر ءبىزدىڭ تاۋار تاڭباسىمەن ءسۇت، ەت، ۇن، بالىق ونىمدەرى سىرتقى مەملەكەتتەرگە تاسىمالدانىپ وتىر. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز - شەكارالىق شەكتەۋلەردى جەڭىلدەتۋ، وتاندىق كاسىپكەرلەردى قولداۋ.
سونداي-اق سەنىمگە سەلكەۋ تۇسىرگەن ساپاسىز تاۋارلاردى سۇرىپتاۋ ءۇشىن ەلدە «ساپالى ءونىم» جوباسى باستالعان ەكەن. جارناماسى جەر جارىپ، الايدا اتىنا زاتى ساي كەلمەيتىن كەيبىر ونىمدەردى سورەلەردەن ىعىستىرۋدى ماقسات ەتكەن مۇنداعىلار.
باقداۋلەت يبرايموۆ، ق ر ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگى تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ كوميتەتىنىڭ وكىلى:
- قاڭتار ايىندا «ساپالى ءونىم» تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ قوعامدىق قورى تىركەلىپ، ءوزىنىڭ جۇمىسىن باستاپ كەتتى. بۇل قوعامدىق قوردىڭ باستى ماقساتى - وڭىردەگى قوعامدىق بىرلەستىكتەرمەن بىرگە، وتاندىق تاۋار وندىرۋشىلەرمەن بىرگە تىعىز جۇمىس جاساپ، ەلىمىزدەگى سورەلەردەگى ساپاسى تومەن جانە قاۋىپتى ونىمدەردى انىقتاپ، سورەلەردەن الىپ تاستاۋ.
ساراپتاما جاساۋ ماقساتىندا قۇزىرلى ەكسپەرتتىك ورگاندارعا جولدانعان بولاتىن. 119 ءونىمنىڭ 54-ىنەن بەلگىلەۋ بويىنشا قاتەلىكتەر انىقتالدى. «حالال» ءسوزى ءدىني ۇعىم بولعاننان كەيىن بۇقارانىڭ دەنى ءمۇفتياتتىڭ بەرگەن سەرتيفيكاتىنا سەنەدى. قازىر وتاندىق نارىقتا مۇنداي تاۋار تاڭباسىن يەلەنگەن 1500-گە جۋىق كاسىپ يەسى بار. ال قالعان حالال دەپ تانىلعان تاۋارلاردى تۇتىنۋ نە كۇدىكپەن قاراۋ قاراشانىڭ ءوز ەركىندە.
www.24.kz
