لوگوپەدكە قالاي تەگىن بارۋعا بولادى؟ نۇسقاۋلىق
استانا. قازاقپارات - ەگەر بالاڭىزدىڭ ءتىلى كەش شىعىپ جاتسا، ونى لوگوپەدكە تەگىن اپارا الاسىز. ول ءۇشىن الدىمەن پسيحولوگيالىق- مەديتسينالىق- پەداگوگتىك كونسۋلتاتسيادان (پ م پ ك) جولداما الۋىڭىز ءتيىس. پ م پ ك دەگەن نە جانە ول جاققا بالانى نەشە جاستان باستاپ اپارۋعا بولادى؟ بۇل سۇراقتارعا جامبىل اۋدانىنىڭ №4-وبلىستىق پسيحولوگيالىق-مەديتسينالىق- پەداگوگتىك كونسۋلتاتسياسىنىڭ باسشىسى الميرا ايداربەكوۆا جاۋاپ بەردى.
پ م پ ك-عا قانداي بالالار كەلە الادى؟
كەي اتا- انالار پ م پ ك-عا تەك مۇگەدەكتىگى بار بالالار بارا الادى دەپ ويلايدى. الايدا الميرا ايداربەكوۆا ونى جوققا شىعاردى.
«ەرەكشە ءبىلىم بەرۋدى قاجەت ەتەتىن بارلىق بالا پ م پ ك-عا كەلىپ، مەملەكەتتىك قىزمەت الا الادى. مۇگەدەكتىگى بار نەمەسە مۇگەدەكتىك راسىمدەلگەن بالالار عانا پ م پ ك-عا كەلەدى دەگەن قاتە پىكىر. بالا دۇنيەگە كەلگەننەن باستاپ پسيحو-فيزيولوگيالىق دامۋىندا تەجەلۋ بايقالاتىن بولسا، اتا- اناسىنىڭ قالاۋىمەن بىزدەن دياگنوستيكا الا الادى. قۇجاتقا سايكەس ءبىز 0 جاستان 18 جاسقا دەيىنگى بالالاردى قارايمىز، الايدا بىزگە بالالار كوبىنە 3 جاستان باستاپ كەلەدى»، - دەدى پ م پ ك باسشىسى.
كەي جاعدايدا اتا-انالارعا تۇرعىلىقتى مەكەنجايى بويىنشا قارالاتىن ەمحاناداعى نەۆراپوتولوگ بالانى پ م پ ك-عا اپارۋعا كەڭەس بەرەدى. الايدا اتا-انا بالاسىنان قانداي دا ءبىر تەجەلىس بايقاسا، ءوز بەتىنشە قۇجاتتاردى جيناپ، پ م پ ك دياگنوستيكاسىنان ءوتىپ كەلە الادى.
پ م پ ك-دا دياگنوستيكا قالاي وتەدى؟
كوميسسيادا پەداگوگ- پسيحولوگ، دەفەكتولوگ، لوگوپەد، دارىگەر- پسيحياتر، نەۆراپاتولوگ، الەۋمەتتىك پەداگوگ سەكىلدى ماماندار بولادى. ولاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ ءوز ادىستەمەسى بولادى جانە ولار بالاعا تاپسىرمالار بەرەدى.
«پ م پ ك قۇرامىنداعى ارنايى ماماندار بالامەن 45 مينۋت نەمەسە 1 ساعات جۇمىس ىستەيدى. سوڭىندا قورىتىندى جازىلىپ، قاجەتتى مەكەمەگە جولداما بەرىلەدى. ارنايى مامانداردىڭ پسيحولوگيالىق- پەداگوگيكالىق قولداۋى ۇسىنىلادى. قاجەت بولعان جاعدايدا بالا وڭالتۋ ورتالىقتارىنا، ارنايى ينتەرناتتارعا، تۇزەتۋ مەكەمەلەرىنە، مەكتەپتەرگە (ولاردى وقىتۋ باعدارلاماسى ايقىندالادى) جولدانادى»، - دەيدى الميرا ايداربەكوۆا.
پ م پ ك-عا قانداي قۇجاتتار اپارۋ كەرەك؟
قاجەتتى قۇجاتتار ءتىزىمى:
تۋۋ تۋرالى كۋالىكتىڭ كوشىرمەسى؛
اتا-اناسىنىڭ كۋالىگىنىڭ كوشىرمەسى؛
امبۋلاتوريالىق كارتادان دارىگەر- مامانداردىڭ قورىتىندىلارى بار بالانىڭ دامۋ تاريحىنىڭ كوشىرمەسى (027 فورما). سونداي- اق ۋدز، م ر ت، ە ك گ ناتيجەسى بولسا، ولاردى دا اكەلۋگە بولادى؛
دكك قورىتىندىسىنىڭ كوشىرمەسى (026)؛
ەگەر بالا بالاباقشا نەمەسە مەكتەپكە باراتىن بولسا، سول جاقتان مىنەزدەمە اكەلۋ.
كوميسسيا قاجەت دەپ ساناسا، تەگىن لوگوپەدكە جولداما بەرەدى
ەلدى مەكەنى تىعىز ورنالاسقان ايماقتا بالا ءبىر جىل ىشىندە 3 اي تەگىن قىزمەت الا الادى، ال بالا سانى از ايماقتاردا 5 اي تەگىن قىزمەت بەرىلەدى.
«كوميسسيا دياگنوستيكا ناتيجەسىندە بالاعا لوگوپەدپەن جۇمىس كەرەك دەپ شەشسە، پسيحولوگيالىق- پەداگوگتىك تەجەۋ كابينەتىنە (پ پ ت ك) جولداما بەرەدى. بۇل جاقتا لوگوپەد جانە باسقا دا قاجەتتى ماماندار قىزمەتىن 3 اي بويى تەگىن الا الاسىز. لوگوپەدتەن باسقا ماسساج، ل ف ك، پسيحولوگ قىزمەتتەرى ۇسىنىلادى. ساباق 3 اي بويى اپتاسىنا 3 رەتتەن بولادى. ساباقتار جەكە وتەدى جانە 30 مينۋتقا سوزىلادى. ەلدى مەكەننىڭ تىعىزدىعىنا بايلانىستى تەجەۋ كابينەتتەرىندە كەزەك بولادى»، - دەدى مامان.
سونداي-اق كوپشىلىك مەكتەپتە جانە بالاباقشادا لوگوپەد- دەفەكتولوگ ماماندار بارلىق بالاعا ساباق بەرىپ ۇلگەرمەيدى، سوندىقتان ولار ءبىرىنشى كەزەكتە پ م پ ك-دان جولداماسى بار بالالارمەن جۇمىس ىستەيدى.
لوگوپەدتىڭ تەگىن قىزمەتى ءبىر رەت قانا بەرىلە مە؟
لوگوپەدكە 3 اي تەگىن بارىپ، الايدا بالاعا ءالى دە جۇمىس كەرەك دەپ ساناساڭىز، قايتادان پ م پ ك-عا بارا الاسىز.
«ءبىز قورىتىندىنى ادەتتە ءبىر جىلعا بەرەمىز. سەبەبى اتا-انا قورىتىندىمەن پ پ ت ك-عا تىركەلەدى. ول كەزەگىن 3 نەمەسە 5 اي كۇتۋى مۇمكىن. ول كەزەككە بايلانىستى. ودان سوڭ كەزەگى كەلىپ، 3 نەمەسە 5 اي جۇمىس ىستەيدى. وسىلايشا، شامامەن 1 جىل وتەدى. سودان بالا قايتادان پ م پ ك-عا كەلەدى. ەگەر تاعى دا ماماندارمەن جۇمىس قاجەت بولسا، ءبىز قايتادان تۇزەتۋ كابينەتتەرىنە جولداما بەرە الامىز.
ال ەگەر بالادا ديناميكا بايقالىپ، پسيحولوگيالىق-فيزيولوگيالىق جاعدايى قالىپتىعا جەتسە، جاعدايى قالىپتى دەپ قورىتىندى بەرەمىز جانە ونى بازادان الىپ تاستايمىز. ياعني بۇل بالانىڭ بولاشاعىنا ەشقانداي كەدەرگى كەلتىرمەيدى جانە الداعى ۋاقىتتا ەش جەردەن شىقپايدى»، - دەيدى جامبىل اۋدانىنىڭ №4-وبلىستىق پ م پ ك باسشىسى.
الميرا ايداربەكوۆا بالا ءتىلىنىڭ شىققانىن 5-6 جاسقا دەيىن كۇتپەۋگە شاقىردى.
«كەي ادامدار «اتاسى-اپاسى، اكەسى نەمەسە اعاسى كەش سويلەگەن، ەشتەڭە ەتپەيدى، 5-6 جاستا سويلەپ كەتەدى» دەپ جۇرە بەرەدى. الايدا بۇل قاتە. 5-6 جاسقا دەيىن كۇتىپ جۇرە بەرمەڭىزدەر. ەگەر بالا 1 جاستان اسا اتا-اناسىنا قاراپ، قاراپايىم «اتا، اجە، اكە، انا» دەگەن سوزدەردى ايتپاسا، ال 3 جاسقا تاياعاندا سويلەمدەر قۇراي الماسا، دابىل قاعۋ كەرەك»، - دەپ قورىتىندىلادى مامان.
ەسكە سالايىق، لوگوپەد بالالاردىڭ نەلىكتەن ءتىلى كەش شىعىپ جاتقانىن ايتىپ، كوپتى تولعاندىرعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرگەن بولاتىن.