ۇلتتىق سپورت كۇنى: قازاق حالقىنىڭ ويىن تۇرلەرى

استانا. قازاقپارات - ناۋرىزنامانىڭ ونكۇندىگىنە سايكەس، بۇگىن، 20-ناۋرىز - ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى ناسيحاتتالاتىن كۇن.

ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى - رۋحتى كوتەرەتىن ويىندار. ەجەلدەن كەلە جاتقان سالت-ءداستۇر مەن ويىن تۇرلەرىن ۇلىقتاپ، بولاشاققا ۇلگى ەتكەنىمىز ءجون. بايگە، كوكپار، اۋدارىسپاق، جامبى اتۋ، تەڭگەگە ءىلۋ، قۇسبەگىلىك جانە توعىزقۇمالاق، اسىق اتۋ، ساداق تارتۋ سىندى ءتۇرلى ويىندار بار. بۇل ويىندار اسىرەسە، ناۋرىز مەرەكەسىندە كەڭىنەن ناسيحاتتالادى.

تومەندە بىرنەشە ۇلتتىق ويىن تۋرالى مالىمەت ۇسىنامىز:

تەڭگە ءىلۋ - ەرجىگىت سايىسىنا ۇقساس قازاقتىڭ ۇلتتىق ات سپورتىنا جاتاتىن ەرتەدەن كەلە جاتقان ويىندارىنىڭ ءبىرى. تەڭگە ءىلۋ ويىنى تەگىس جەردە وتكىزىلەدى. جەلىپ كەلە جاتقان اتتىڭ ۇستىنە وتىرىپ جەلىسىن باياۋلاتپاستان تومەنگە تەز ءيىلىپ سول جانە وڭ جاعىنان ورامالمەن ورالعان تەڭگەنى كوتەرىپ، ارتىنا تاستاپ وتىرۋى كەرەك. ءاربىر ءساتسىز تالپىنىستىڭ ارتىنا ايىپتىق ۋاقىت بەلگىلەنەدى. تەڭگەنى كوپ ىلگەن سالت اتتى جەڭىمپاز اتالادى.

اۋدارىسپاق - سپورتتىڭ ۇلتتىق تۇرلەرىنىڭ ىشىندەگى ەڭ ءبىر قىزىقتىسى. ول جارىسقا قاتىناسۋشىدان كۇشتى، سامداعايلىقتى، توزىمدىلىكتى، باتىلدىقتى، تاپقىرلىقتى، ات ۇستىندە ءوزىن جاقسى ۇستاي ءبىلۋدى تالاپ ەتەدى. اۋدارىسپاق، اتقا مىنگەن ەكى جىگىتتىڭ ءبىرىن-ءبىرى اۋدارىپ تاستاپ نە ەردەن جۇلىپ الۋ ءۇشىن شايقاساتىن ويىن.

بايگە - قازاقتىڭ ات سپورتى ىشىندەگى ەل اراسىنا ەڭ كوپ تاراعان ءتۇرى. بايگە ۇزاققا شاباتىن - الامان بايگە جانە جاقىن جەرگە شاباتىن بايگە بولىپ بولىنەدى. بايگەنىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى قىرلى دوڭەسى بار تابيعي كەدەرگىلەر ارقىلى وتكىزىلەتىندىگىندە. بۇل سپورتشىلارعا تالاپتى كۇشەيتە تۇسەدى. اتقا شابۋشى تەك كۇشتى بولىپ قانا قويماي، اتقا جاقسى شابا جانە ءوز اتىنىڭ كۇشىن ءدال باعالاي ءبىلۋى كەرەك.

قازاقشا كۇرەس - قازاقتىڭ ۇلتتىق سپورتىنىڭ تاماشا تۇرلەرىنىڭ ءبىرى. قازاقشا كۇرەستەن جارىس وكتيابر ريەۆوليۋتسياسىنا دەيىن جانە ريەۆوليۋتسيادان كەيىن ءبىراز جىلدار سالماقتىق توپتارعا بولىنبەي وتكىزىلىپ ءجۇردى. بۇل وعان قاتىناسۋشىلاردىڭ اراسىندا تەڭسىزدىك تۋدىردى.

قىز قۋۋ - قازاق حالقىنىڭ وتە كونە ويىندارىنىڭ ءبىرى. ول قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالىقتارىنىڭ اراسىندا كەڭىنەن تاراعان قازاقتىڭ ۇلتتىق ات ويىنى توبىنا جاتادى. قىز قۋۋ سوناۋ ەرتەدەن كەلە جاتقان سپورت ويىنى. ەرتەدە «قىز قاشار»، «قىز قۋالار» دەپ اتالعانى بولماسا، ءبىزدىڭ زامانىمىزعا دەيىن ونشاما وزگەرىسسىز جەتكەن. باعزى زاماندا جارىس جىگىت پەن ونىڭ قالىڭدىعى اراسىندا وتكىزىلگەن. ەگەر جىگىت جارىستا جەڭىلسە، ول وزىنە قويىلاتىن تالاپتى، اقتاي الماعانى ءۇشىن قىزبەن نەكەلەسۋ قۇقىنان ايىرىلعان. بۇل سياقتى ەسكى ادەت الدەقاشان ۇمىت بولدى. قازىرگى قىز قۋۋ ءوزىنىڭ يدەيالىق مازمۇنى جاعىنان وداقتاعى ۇلت رەسپۋبليكالارىنىڭ مادەنيەتىنە ەنگەن حالىقتىق سپورتتاردىڭ قاي-قايسىسىنان بولسا دا كەم تۇسپەيدى.

دەرەككوز: م. تانىكەيەۆ «قازاقتىڭ ۇلت-سپورت ويىندارى» ەڭبەگى،

e-history.kz.