لۋۆردان بوستونعا دەيىن: تونالعان ايگىلى مۋزەيلەر
استانا. KAZINFORM - ايگىلى لۋۆر مۋزەيىندەگى ۇرلىق بۇكىل فرانسيانى سەلت ەتكىزدى. قىلمىسكەرلەر اينالاسى بىرنەشە مينۋتتىڭ ىشىندە ناپولەون مەن جوزەفينا پاتشايىمعا تيەسىلى بولدى دەلىنەتىن قۇندى زاتتاردى ۇپتەپ كەتكەن.
بۇل كەيىنگى جىلدارداعى ەڭ اتىشۋلى قىلمىستاردىڭ ءبىرى بولىپ وتىر. Kazinform بۇگىنگى ماتەريالدا الەمدە تىركەلگەن ەڭ اتى شۋلى مۋزەي توناۋ وقيعالارىنا شولۋ ۇسىنادى.
«مونا ليزا» قولدى بولعاندا (پاريج، 1911)
ⅩⅩ عاسىردىڭ باسىندا ۆينچەنتسو پەرۋدجا ەسىمدى باۋكەسپە فرانسيا استاناسىنا جايلى ءومىر ىزدەپ بارادى. ول كەزدە دە پاريج ارمانشىل جاستار مەن ءورشىل ماقساتى بار ەۋروپالىقتاردى وزىنە ماگنيشە تارتاتىن. بىلىكتى اعاش شەبەرى رەتىندە تانىلعان پەرۋدجا ۋاقىت وتە كەلە لۋۆرعا تەرەزە مەن اينا ورناتۋعا قاتىسادى. مۋزەيدەگى قاۋىپسىزدىك شارالارى سونشالىق جوعارى دەڭگەيدە ەمەس ەكەنىن بايقاعان قىراعى شەبەر ايگىلى مونا ليزا پورترەتىن ۇرلاۋعا بەل بايلايدى. ول ءۇشىن اۋەلى مۋزەيدەگى سۋرەتتەردىڭ ورنىن الماستىرۋ كەستەسىن مۇقيات زەرتتەيدى. جازدا مۋزەي كۇزەتشىلەرىنىڭ كوبى دەمالىسقا كەتىپ، قاتارى سيرەيتىنىن كورەدى.
كۇزەتشىلەر مۋزەيگە كەلۋشىلەردى قازىرگىدەي ءتىنتىپ تەكسەرمەيتىن دە. ءوستىپ جۇرگەندە مۇراجاي قىزمەتكەرلەرىنىڭ بىرىنەن مونا ليزا پورترەتى ءوزى جۇمىس ىستەپ جۇرگەن زالدىڭ بىرىنە ۋاقىتشا قويىلاتىنىن ەستيدى. ەندى وعان ايگىلى سۋرەتتى كۇدىك تۋدىرماي الىپ شىعۋ عانا قالعان. كۇزەتشىلەر قاتارى سيرەدى-اۋ دەگەن كەزدە سۋرەتتى بەكىتكىشتەن جۇلىپ الىپ، ونى كيىمىنىڭ استىنا جاسىردى. سولايشا ول ايگىلى تۋىندىنى مۋزەيدەن ۇرلاپ شىعادى.
پەرۋدجا كارتينانى يتالياعا قايتارۋ ءۇشىن قوماقتى اقشا ۇسىناتىندار كوپ بولادى دەپ توپشىلاسا كەرەك. جاقسى سىياقىعا ونى يتالياعا قايتارۋعا دايىن ەكەنىن بىلدىرەدى. اقىرى فلورەنتسيا قالاسىنداعى جادىگەر جيناۋشىعا ساتپاق بولىپ جاتقاندا قاماۋعا الىنادى. لۋۆرعا قايتا ورالعان مونا ليزا ەكى جىل كوزدەن تاسا جەردە ساقتالىپ، كەيىن قايتا كەلۋشىلەر كوزايىمىنا اينالادى.
يزابەللا ستيۋارت گاردنەر مۋزەيىندەگى ۇرلىق (بوستون، 1990)
يزابەللا ستيۋارت گاردنەر مۇراجايىنا امەريكالىق ۇرىلار 1990 -جىلعى 18-ناۋرىزدىڭ تۇنىندە ءتۇسىپ، 13 ونەر تۋىندىسىن اكەتەدى.
ولار وزدەرىن كۇزەتشىلەرگە دابىل بويىنشا كەلگەن ساقشىمىز دەپ تانىستىرادى. ىشكە كىرگەن سوڭ ەكى قاراۋىلدى ماتاپ، ءبىر ساعاتتىڭ ىشىندە بىرنەشە ەكسپوناتتى الىپ شىعارادى.
بۇل قىلمىس ءالى اشىلماعان. ۇرىلار دا ۇستالعان جوق، قولدى بولعان جادىگەرلەردىڭ قايدا ەكەنى دە بەلگىسىز. فەدەرالدىق تەرگەۋ بيۋروسى مەن جادىگەر ساۋداسىنىڭ ماماندارى ۇرلانعان زاتتاردىڭ قۇنى جۇزدەگەن ميلليون دوللار دەپ باعالاعان. مۋزەي اكىمشىلىگى جادىگەردىڭ ىزىنەن حابار بەرگەن ادامعا 10 ميلليون دوللار تولەيتىنىن ايتىپ جار سالعانىمەن ناتيجە بولمادى.
رەسەي ونەر اكادەمياسىنداعى ۇرلىق (سانكت-پەتەربۋرگ، 1999)
1999 -جىلدىڭ 5-جەلتوقسانىندا سانكت-پەتەربۋرگتەگى ونەر اكادەمياسىنىڭ كىتاپحاناسىنا جاسىرىنعان ۇرىلار ورتاداعى ەسىكتى بالتامەن بۇزىپ، جادىگەرلەر تۇرعان زالعا وتەدى. دابىل جۇيەسى ىسكە قوسىلسا دا كۇزەت قىزمەتى قاپى قالادى. ءتىپتى دابىلعا ەلەڭدەپ كەلگەن كەزەكشى پوليسەيدى كەرى قايتارادى. رەپين، كرامسكي، حرۋتسكي، مالياۆين، تروپينين سياقتى اتاقتى سۋرەتشىلەردىڭ 16 تۋىندىسىن قولدى ەتكەن باۋكەسپەلەر جۇكتى ەكىنشى قاباتتان ارقانمەن ءتۇسىرىپ، بوي تاسالاپ ۇلگەرەدى. قولدى بولعان جادىگەرلەردىڭ جالپى قۇنى 1,1 ميلليون دوللار ەكەنى حابارلاندى.
كوپ وتپەي قىلمىسكەردىڭ بۇرىن سوتتالعان ولەگ مالتسيەۆ ەسىمدى ادام ەكەنى بەلگىلى بولدى. ونىڭ ايگىلى كارتينالاردى كوللەكسيونەرلەرگە ساتسام دەگەن جوسپارى ورىندالماي، تۋىندىلار اكادەمياعا قايتارىلدى.
پيكاسسو مەن گوگەننىڭ مۇراسى ( روتتەردام، 2012)
2012 -جىلدىڭ 16-قازانىندا روتتەردامداعى كۋنستال مۇراجايىنان پيكاسسو، مونە، گوگەن، ماتيسس، ليۋسيەن فرەيد جانە مەيەر دە حاان سياقتى سۋرەتشىلەردىڭ تۋىندىلارى ۇرلاندى. قىلمىسكەرلەر دابىل جۇيەسىنەن ايلاسىن اسىرعاندىقتان، ويلاعان ءىستى ىڭ-شىڭسىز تىندىرادى. ءبىراق پوليسيا رادۋ دوگارۋ باستاعان شەتەلدىكتەر توبىن ءىزىن سۋىتپاي ۇستادى. سوت كەزىندە رادۋ دوگارۋ وزدەرى تۋىندىلاردىڭ ءتۇپنۇسقا ەكەنىنە كۇمان كەلتىرەتىنىن مالىمدەگەن ەدى. ونداعى ءۋاجى: «مۇنداي قۇندى تۋىندىلاردىڭ ءتۇپنۇسقاسى وسىنشا وسال كۇزەتىلمەۋى كەرەك ەدى» دەگەنگە سايادى.
ۇرىلار قولعا تۇسكەنمەن تۋىندىلاردى قايتارىپ بەرمەگەن. دوگارۋدىڭ اناسى اۋەلى ايعاقتان قۇتىلۋ ءۇشىن بۇكىل جادىگەردى ورتەپ جىبەرگەنىن ايتىپ، كەيىن ول سوزىنەن اينىپ قالادى. حالىق اراسىندا ايگىلى كارتينالار قارا بازاردا ساتىلىپ كەتكەن دەيتىن نۇسقا ءجيى ايتىلادى.
گريۋنەس گيەۆەلبە مۋزەيىندەگى ۇرلىق (درەزدەن، 2019)
2019 -جىلدىڭ 25 -قاراشاسىندا ۇرىلار ەۋروپاداعى ەڭ كونە مۇراجايلاردىڭ ءبىرى سانالاتىن Green Vault مۋزەيىنە جاسىرىن كىرىپ، ساكسون اقسۇيەكتەرىنەن قالعان XVIII عاسىردىڭ زەرگەرلىك بۇيىمدارىن ۇرلايدى. كەلگەن شىعىن 1 ميلليارد ەۋروعا باعالاندى. قىلمىسكەرلەردىڭ ءبىر توبى ۇستالعانىمەن، قۇندى جادىگەرلەر ءىز- ءتۇزسىز كەتتى.
ەسكە سالساق، لۋۆردان ۇرلانعان جادىگەرلەردىڭ قۇنى 88 ميلليون ەۋروعا باعالاندى.
ەسىمجان ناقتىباي
