ەلدە سيرەك كەزدەسەتىن اڭنىڭ سانى قانشالىقتى ارتتى

استانا. KAZINFORM - كيىك سانى شامامەن 5 ميلليون باسقا جەتتى. بۇل تۋرالى سەناتتىڭ اگرارلىق ماسەلەلەر، تابيعاتتى پايدالانۋ جانە اۋىلدىق اۋماقتاردى دامىتۋ كوميتەتىنىڭ وتىرىسىندا دەپۋتات ءالي بەكتايەۆ ءمالىم ەتتى.

- جانۋارلار دۇنيەسىن ساقتاۋ تابيعات تەپە-تەڭدىگىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ نەگىزگى تەتىگى. ءاربىر جانۋار ءتۇرى ەكوجۇيەنىڭ ءبىر بولشەگى رەتىندە بيولوگيالىق ارتۇرلىلىكتى ساقتاۋعا جانە تابيعي پروتسەستەردىڭ تۇراقتى دامۋىنا ىقپال ەتەدى. جانۋارلارلاردىڭ ازايۋى تەك تابيعاتقا عانا ەمەس، ادامزاتتىڭ دا ءومىر ساپاسىنا تىكەلەي اسەر ەتەدى. سونىمەن قاتار، جانۋارلار دۇنيەسىن ۇتىمدى پايدالانۋ ەلدىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە، ەكونوميكالىق دامۋىنا جانە ەكوتۋريزمنىڭ وركەندەۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى.

قازاقستاندا 2005-2024-جىلدار ارالىعىندا ءبىرقاتار جانۋاردىڭ سانى ايتارلىقتاي ارتتى. مىسالى، توعاي بۇعىسى 350 دەن 1210 عا، قۇلان 1112 دەن 4614 كە، ارقار 8835 تەن 21182 گە، قاراقۇيرىق 12500 دەن 15585 كە دەيىن كوبەيدى. كيىك سانى دا بۇگىندە شامامەن 5 ميلليون باسقا جەتتى. الەمدە كيىك پوپۋلياتسياسىنىڭ %99 قازاقستاندا مەكەندەيدى، - دەدى ءا. بەكتايەۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل يگىلىكتى ساقتاپ قالۋ باعىتىندا قورىقتار مەن ۇلتتىق پاركتەر، زاڭسىز اڭشىلىققا قارسى كۇرەس ماڭىزدى ءرول اتقارادى. وسى باعىتتا بيولوگيالىق الۋان تۇرلىلىكتى ساقتاۋ جونىندەگى حالىقارالىق كەلىسىم بار. وسى كەلىسىم اياسىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا بيوارتۇرلىلىكتى ساقتاۋ كونتسەپتسياسى» ازىرلەنىپ جاتىر. سونداي-اق، ق ر پارلامەنتى دەپۋتاتتارىنىڭ باستاماشىلىعىمەن «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە اڭشىلىق سالاسى جانە جانۋارلار دۇنيەسىن ساقتاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسى ماجىلىسكە ەنگىزىلدى.

- حالىقارالىق تاجىريبەنى ەسكەرە وتىرىپ، جانۋارلار دۇنيەسىن ءتيىمدى باسقارۋ ءۇشىن «ءىس- قيمىل جوسپارىن» زاڭناماعا ەنگىزۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋ قاجەت. باسقارۋ جۇيەسىنە تەك سيرەك كەزدەسەتىن عانا ەمەس، ءبىزدىڭ دالامىز ءۇشىن ەرەكشە ماڭىزى بار قاسقىر، كيىك سياقتى جانۋارلار دا ەنگىزىلۋى ءتيىس. جانۋارلاردى قالپىنا كەلتىرۋ جوبالارىن ىسكە اسىرۋعا كاسىپكەرلەر مەن عالىمداردى تارتۋ بويىنشا ءتيىمدى تەتىكتەردى ازىرلەۋ ماڭىزدى. جاڭا «قىزىل كىتاپ» باسىلىمى مەملەكەتتىك پورتالمەن (tabigat.gov.kz) ينتەگراتسيالانىپ، ونى ازاماتتاردىڭ بارلىعى اشىق كورۋى ءتيىس. سونىمەن بىرگە كيىكتى باسقارۋدىڭ عىلىمي زەرتتەۋلەرگە نەگىزدەلگەن ءتيىمدى جۇيەسىن ازىرلەپ، سانىن ءبىرقالىپتى ۇستاۋ، جايىلىمدارىن رەتتەۋ سياقتى ماسەلەلەردى شەشۋ كەزىندە شارۋالاردىڭ دا مۇددەلەرىن ەسكەرۋ قاجەت. سيرەك كەزدەسەتىن جانۋار تۇرلەرىنىڭ تىرشىلىك ەتۋ ايماقتارى، ميگراتسيالىق جولدارى جانە ەكولوگيالىق قاۋىپتى جەرلەردى بەينەلەيتىن سيفرلىق مونيتورينگ جانە تالداۋ جاسايتىن قۇرالداردى ەنگىزۋ كەرەك، - دەدى سەناتور.

بۇدان بۇرىن حابارلانعانداي، شىلدە ايىنىڭ باسىنان قازاقستاندا كيىكتەردىڭ سانىن رەتتەۋ ماقساتىندا اتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ كەلەدى.