ەلدە حالىقارالىق اقشا اۋدارىمى ازايدى

استانا. قازاقپارات - ءبىزدىڭ ەلدە بيىل سيفرلىق تەڭگە قولدانىسقا ەنەدى. بلوكچەين تەحنولوگياعا نەگىزدەلگەن تولەم ءتۇرى قازىردىڭ وزىندە بەلسەندى سىنالىپ جاتىر.

سيفرلىق تەڭگەمەن 100 جوبا ىسكە اسادى 

ۇكىمەت باسشىسى ولجاس بەكتەنوۆ بيۋدجەت جانە ۇلتتىق قور ەسەبىنەن قارجىلاندىرىلاتىن 100-گە تارتا جوبانى سيفرلىق تەڭگە ارقىلى جۇزەگە اسىرۋدى تاپسىردى. قازىر ساندىق ۆاليۋتانى ەنگىزۋدىڭ سوڭعى كەزەڭى ءجۇرىپ جاتىر. ۇلتتىق بانك ءتوراعاسى تيمۋر سۇلەيمەنوۆ بۇگىنگە دەيىن 257,5 ميلليارد سيفرلىق تەڭگە اينالىمعا شىعارىلعانىن مالىمدەدى.

تولەمنىڭ بۇل ءتۇرى ەكونوميكانىڭ ءتۇرلى باعىتىندا قولدانىلىپ جاتىر. مىسالى، ءىرى تاس جانە تەمىر جول قۇرىلىستارىندا، گازبەن قامتۋ ىسىندە، اگروونەركاسىپ سالاسىن مەملەكەتتىك نەسيەلەۋدە بار. ەڭ باستىسى، سيفرلىق تەڭگە اينالىمى اشىق جۇرەدى. بۇل ارنايى بلوكچەين جۇيە ارقىلى قامتاماسىز ەتىلەدى. ياعني قاراجاتتىڭ ماقساتتى يگەرىلۋىن دەر كەزىندە باقىلاپ وتىرۋعا بولادى. بانك ماسەلەلەرى بويىنشا تاۋەلسىز ساراپشى نۇرجان بياقايەۆ بيۋدجەت قارجىسى دۇرىس پايدالانىلۋى ءۇشىن ءارى سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ الدىن الۋدا سيفرلىق تەڭگەنى ەنگىزۋدىڭ ماڭىزى زور دەيدى.

نۇرجان بياقايەۆ، بانك ماسەلەلەرى جونىندەگى تاۋەلسىز ساراپشى:

- 100 جوبا سيفرلىق تەڭگەمەن قارجىلاندىرىلادى. جالپى وڭتۇستىك كورەيا سياقتى ءىرى مەملەكەتتەردە مۇنداي تاجىريبە ءساتتى ىسكە اسقانىن بىلەمىن. سول سەبەپتى سيفرلىق تەڭگە تولىق قولدانىسقا ەنگەندە وسىنداي جوبالار كوبەيە تۇسەدى دەپ ويلايمىن. ەڭ باستىسى ترانزاكسيا اشىق جۇرگىزىلەدى. بۇل جەمقورلىق تاۋەكەلىن ازايتادى. بيۋدجەتتەن، ۇلتتىق قوردان بولىنگەن اقشا تاڭبالانىپ، ءتيىمدى ءارى ماقساتتى تۇردە قولدانىلۋىنا جول اشىلادى.

ساراپشى: تەڭگەنىڭ لوگيستيكاسى كەڭەيەدى

ءيا، سيفرلىق تەڭگە جىل سوڭىنا دەيىن كەڭ قولدانىسقا ەنەدى. ۇلتتىق بانك بۇل باستامانى وسىدان 4 جىل بۇرىن قولعا العان ەدى. سيفرلىق تەڭگەنى ەنگىزۋدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى 2023 -جىلى ءوتتى. سول تۇستا العاشقى ترانزاكسيا جاسالدى. مۇنداي تولەم الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە قولجەتىمدى. دەمەك تەڭگەنىڭ لوگيستيكاسى كەڭەيەدى.

ماماندار ساندىق ۆاليۋتا شەتەل بانكىنە تۇسكەن بويدا ۇلتتىق جۇيەدەن ءوشىرىلىپ، سول مەملەكەتتىڭ ۆاليۋتاسى رەتىندە پايدالانىلادى دەيدى. ال بلوكچەينگە ەنگىزىلگەن سيفرلىق تەڭگە قاتاڭ باقىلاۋدا بولادى. بۇل كولەڭكەلى ەكونوميكانىڭ جولىن كەسۋگە سەپ. قازاقستان قور بيرجاسى دا سيفرلىق قارجى نارىعىنداعى باستى ويىنشىعا اينالۋعا مۇددەلى. قازىر بۇل ماسەلە پىسىقتالىپ جاتىر.

سيفرلىق تەڭگە قاراپايىم حالىق ءۇشىن دە ءتيىمدى دەيدى ەكونوميست بەكنۇر قيسىقوۆ.

بەكنۇر قيسىقوۆ، ەكونوميست:

- نەگىزى سيفرلىق تەڭگەنىڭ ايىرماشىلىعى جوق، ءبىراق قاراپايىم حالىق قازىر مۇنى تۇسىنبەۋى مۇمكىن. سوندىقتان ولارعا جەتكىزۋ كەرەك. كاسىپكەرلەر كوپتەگەن حالىقارالىق تولەم قۇرالدارىن قولدايدى. ءبىراق ول كوپ بولماۋى مۇمكىن. قاراپايىم حالىققا دا ول ءتيىمدى. بارلىق تولەمدەردى تولەپ جىبەرەسىز.

ەكونوميست الەمنىڭ وننان اسا ەلىندە سيفرلىق ۆاليۋتا قولدانىلاتىنىن ايتادى. ءبىز ءۇشىن ەۋروپانىڭ تاجىريبەسى ءتيىمدى دەگەن پىكىردە.

بەكنۇر قيسىقوۆ، ەكونوميست:

- مەنىڭشە، ەۋروپانىڭ ك ۆ نەگىزى بىزگە جاقىنداۋ. ءبىر جاعىنان امەريكاعا قاراعاندا ەۋروپادا مونەتارلىق باقىلاۋ وتە جوعارى، امەريكادا ءوزىڭىز بىلەسىز، ف ر س بار، ونى جەكە ۇلتتىق بانك دەپ ايتۋعا بولادى. نەگىزى باقىلاۋ وتە جوعارى بولۋ كەرەك دەپ ويلايمىن.

ەلدە حالىقارالىق اقشا اۋدارىمى ازايدى

ەلدە حالىقارالىق اقشا اۋدارىمدارى جۇيەسى ارقىلى جۇرگىزىلگەن اۋدارىمدار كۇرت ازايدى. جارتى جىلدا شەت مەملەكەتتەردەن 105,4 ميلليارد تەڭگە تۇسكەن. بۇل ينفلياتسيانى ەسەپكە الماعاندا ءبىر جىل بۇرىنعى كورسەتكىشتەن %12- عا تومەن. ماماندار نومينالدى تۇردە العاندا، 2014 -جىلدان بەرگى ەڭ تومەنگى دەڭگەيدە ەكەنىن ايتادى.

جىل باسىنان بەرى شەتەلگە جىبەرىلگەن اۋدارىمدار دا ازايدى. باس-اياعى 321,2 ميلليارد تەڭگە اۋدارىلعان. بۇل بىلتىرعىدان %16- عا تومەن. ساراپشىلار ءبىزدىڭ ەكونوميكانىڭ سىرتتان كەلەتىن اقشاعا تاۋەلدى ەكەنىن ايتادى. قازاقستاننان شىققان اقشا كەلگەن اقشادان كوپ بولسا، ول دەفيتسيتكە الىپ كەلەدى. دەگەنمەن جاھانداعى گەوساياسي احۋال حالىقارالىق اۋدارىمعا اسەر ەتىپ جاتقانى راس.

ۇلتتىق بانك دەرەگىنە سۇيەنسەك، قازىر قازاقستاننان رەسەي، وزبەكستان جانە تۇركياعا ءىرى كولەمدەگى اقشا اۋدارىمى جاسالادى. بيىلدىققا رەسەيگە 101 ميلليارد تەڭگە، كورشى وزبەك ەلىنە 95 ميلليارد، ال تۇركياعا 58 ميلليارد تەڭگەدەن اسا قارجى اۋدارىلدى.

ءبىزدىڭ ەلگە كوبىنە رەسەي، ا ق ش جانە وزبەكستاننان جونەلتىلەدى. ماسەلەن، رەسەيدەن 25 ميلليارد تەڭگە ءتۇسىپتى. ا ق ش- تان 15 ميلليارد، ال وزبەكستاننان 10,8 ميلليارد تەڭگە اۋدارىلعان.

حالىقارالىق اقشا اۋدارىمدارى:

قازاقستاننان: رەسەي - ₸101,9 ميلليارد

وزبەكستان - ₸95,4

ميلليارد تۇركيا - ₸58,6 ميلليارد

قازاقستانعا:

رەسەي - ₸25,3 ميلليارد

ا ق ش - ₸15,8 ميلليارد

وزبەكستان - ₸10,8 ميلليارد

24.kz