ۇكىمەت كوگىلدىر وتىن ماسەلەسىن قوزعاپ، مادەني مۇرالارىمىزدى ۇلىقتاۋ جايىن قاراستىرماق

استانا. KAZINFORM - بۇگىن ساعات 9:00-دە ۇكىمەتتىڭ كەزەكتى وتىرىسى وتەدى. وندا ۇكىمەت مۇشەلەرى 2 ماسەلەنى تالقىعا سالۋدى كوزدەپ وتىر.

ناقتىراق ايتقاندا، ۇكىمەت وتىرىسىنىڭ كۇن تارتىبىنە مىنا ماسەلەلەر شىعارىلادى:

- گاز سالاسىن دامىتۋ مەن سيفرلاندىرۋ ماسەلەلەرى؛

- يۋنەسكو اياسىندا مادەني مۇرانى ساقتاۋ جانە ىلگەرىلەتۋ شارالارى.

اتالعان ماسەلەلەر بويىنشا ەنەرگەتيكا ءمينيسترى ەرلان اقكەنجەنوۆ پەن مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ايدا بالايەۆا بايانداما جاسايدى.

ەنەرگەتيكا ءمينيسترى بايانداماسىندا 2024 -جىلى وندىرىلگەن گاز كولەمى، 2025 -جىلعا ارنالعان جوسپار جانە گاز قورىن ۇلعايتۋ باعىتىندا اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستارعا توقتالادى. سونىمەن قاتار سيفرلاندىرۋ اياسىندا الەۋمەتتىك وسال توپتارعا ارنالعان گاز ۆاۋچەرلەرىنىڭ پيلوتتىق جوباسىن ەلىمىز بويىنشا كەڭەيتۋ جوسپارى بارىن جەتكىزەدى.

مينيستر ءىرى ينفراقۇرىلىمدىق جوبالار مەن گاز ەسەپتەۋ جۇيەلەرىن سيفرلاندىرۋ بارىسىن دا اتاپ وتەدى. سالادا سيفرلىق شەشىمدەر دە ەنگىزىلىپ جاتىر - گازدى ەسەپكە الۋ جۇيەسى مەن سۇيىتىلعان گازدى اۆتوماتتى ءبولۋ تەتىگى ىسكە قوسىلعان. سونداي-اق گازدى ۇنەمدى پايدالانۋ مەن ەسەپتىلىكتى ارتتىرۋعا باعىتتالعان زاڭنامالىق وزگەرىستەر ۇسىنىلعان.

بۇعان دەيىنگى مالىمەتتەرگە سايكەس، وتكەن جىلى ەلىمىز 59 ميلليارد تەكشە مەتر كوگىلدىر وتىن وندىرگەن ەدى. ال بيىل گاز ءوندىرۋ كولەمىن 62,8 ميلليارد تەكشە مەترگە دەيىن ۇلعايتۋ جوسپارلانعان. وعان تەڭىز، قاراشىعاناق، قاشاعان سياقتى ءىرى كەن ورىندارىنىڭ تۇراقتى جۇمىسى مەن روجكوۆسكوە، اناباي جانە ورىكتاۋ سياقتى جاڭا كەن ورىندارىنىڭ ىسكە قوسىلۋى ىقپال ەتپەك. گازعا سۇرانىستىڭ ارتۋىن قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن قاشاعان مەن جاڭاوزەن قالالارىندا جاڭا گاز وڭدەۋ زاۋىتتارىنىڭ قۇرىلىسى جۇرگىزىلىپ جاتىر. جامبىل وبلىسىندا جاڭا «بارحاننايا» كەن ورنى پايدالانۋعا بەرىلەدى. ەلدى گازداندىرۋ باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ جالعاسىپ جاتىر. 2024 -جىلى قازاقستان حالقىنىڭ 61,8 پايىزى گازعا قول جەتكىزدى. 2025 -جىلى گاز تاراتۋ جەلىسىن ودان ءارى كەڭەيتۋ جوسپارلانعان. ءبىرقاتار ءىرى گاز قۇبىرىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالۋعا جاقىن. 2024 -جىلى اقتوبە، الماتى جانە ماڭعىستاۋ وبلىستارىندا گاز قۇبىرلارىنىڭ جاڭا ۋچاسكەلەرى پايدالانۋعا بەرىلدى.

مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ۇكىمەت وتىرىسىندا ەلىمىزدىڭ تاريحي-مادەني مۇراسىن زامانعا ساي جاڭعىرتۋ جونىندە مەملەكەت باسشىسىنىڭ ۇلتتىق قۇرىلتايدا بەرگەن تاپسىرماسى اياسىندا اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستار تۋرالى باياندايدى. مادەني جانە قۇجاتتىق مۇرانى ساقتاۋ مەن دامىتۋ ماسەلەلەرىنە توقتالادى. سونداي-اق تاريحي ەسكەرتكىشتەردىڭ قازىرگى جاعدايى مەن ونى ساقتاۋ جولىنداعى تۋىنداعان وزەكتى ماسەلەلەردى شەشۋ جولدارى تۋرالى ايتادى.

بۇگىندە دۇنيەجۇزىلىك مۇرا تىزىمىنە قازاقستاننىڭ 6 تابيعي جانە مادەني مۇرا نىسانى كىرەدى: قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسى، تاڭبالى پەتروگليفتەرى، سارىارقا: سولتۇستىك قازاقستاننىڭ دالاسى مەن كولدەرى، جىبەك جولىنىڭ چاننان- تيان-شان ءدالىزىنىڭ توراپتار جەلىسى، باتىس تيان-شان جانە قوڭىرجاي بەلدەۋدەگى تۇران شولدەرى. مۇنان بولەك، دۇنيەجۇزىلىك مۇرا تىزىمىنە ەنگىزۋ ءۇشىن جاڭا ۇسىنىمداردى دايىنداۋ بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزىلىپ جاتقانى بەلگىلى. ونىڭ ىشىندە ماڭعىستاۋ ءوڭىرى مۇراسىنىڭ نىساندارى مەن جىبەك جولىنىڭ فەرعانا - سىرداريا ءدالىزى بار. سونىمەن قاتار يۋنەسكو جانىنداعى ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرانى قورعاۋ جونىندەگى ۇكىمەتارالىق كوميتەت 2014 -جىلعى 26-قاراشادا پاريجدەگى 9-سەسسياسىندا ادامزاتتىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇراسىنىڭ رەپرەزەنتاتيۆتىك تىزىمىنە دومبىرامەن كۇي ورىنداۋ ونەرىن ەنگىزگەن بولاتىن.

2025 -جىلدىڭ 18-ساۋىرىندە يۋنەسكو اتقارۋشى كەڭەسىنىڭ 221-سەسسياسىندا «حاندار شەجىرەسى» قولجازباسى «الەم جادى» حالىقارالىق تىزىمىنە ەنگىزىلدى. «عىلىم ورداسى» كىتاپحاناسىنىڭ قورىنداعى قولجازبانى XVIII عاسىردا بەلگىسىز اۆتور تۇركى شاعاتاي تىلىندە جازعان. قولجازبادا قۇراندا اتالعان پايعامبارلاردىڭ جانە مەملەكەت بيلەۋشىلەرىنىڭ شەجىرەلەرى، ولاردىڭ ءومىرباياندارى، قازاق دالاسىنىڭ، ورتالىق ازيا مەن تاياۋ شىعىستىڭ تاريحي وقيعالارى مەن گەوگرافياسى سيپاتتالادى. «حاندار شەجىرەسى» - قازاقتار جانە كورشىلەس حالىقتاردىڭ تاريحى مەن تىلىنە زەرتتەۋ جۇرگىزەتىن عالىمدار ءۇشىن قۇندى دەرەك كوزى سانالاتىن ماڭىزدى مادەني مۇرا.

وتىرىس بىتكەننەن كەيىن باسپا ءسوز ءماسليحاتى وتكىزىلەدى. وندا ەنەرگەتيكا ءمينيسترى ەرلان اقكەنجەنوۆ پەن مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ايدا بالايەۆا ب ا ق وكىلدەرىنىڭ ساۋالدارىنا جاۋاپ بەرەدى.

ۇكىمەت وتىرىسىنىڭ تىكەلەي تاراتىلىمىن PrimeMinister.kz سايتىنان، YouTube رەسمي ارناسىنان، Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىنەن، سونداي-اق UKIMET Telegram-كانالىنان كورۋگە بولادى.

باسپا ءسوز كونفەرەنسياسىنىڭ تىكەلەي تاراتىلىمى YouTube رەسمي ارناسى مەن Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىنەن كورسەتىلەدى.

ايتا كەتەيىك، وتكەن اپتاداعى ۇكىمەت وتىرىسىندا 2025 -جىلعى سۋ تاسقىنى جاعدايى مەن ورتكە قارسى ماۋسىمعا دايىندىق بويىنشا قابىلدانىپ جاتقان شارالار قارالعان ەدى. سول كەزدە ۇكىمەت باسشىسى ولجاس بەكتەنوۆ سۋ تاسقىنى كەزەڭىندەگى اتقارىلۋى ءتيىس شارالارعا بايلانىستى ءتيىستى ۆەدومستۆولارعا 5 باعىت بويىنشا تاپسىرما بەرىپ، اقمولا وبلىسىنداعى قاۋىپتى كەزەڭدە جاعدايدى باقىلاۋىنان شىعارىپ العان ەكى اۋداننىڭ اكىمىن سىناعان ەدى.

ال ەكىنشى قارالعان ماسەلە بويىنشا ولجاس بەكتەنوۆ توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنە مامىر ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن تابيعي ورتكە قارسى رەسپۋبليكالىق كوماندالىق شتابتىق وقۋ-جاتتىعۋ وتكىزۋدى تاپسىردى. سونىمەن قاتار ول پاۆلودار جانە اباي وبلىسىندا بولعان تابيعي ءورت كەزىندە مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ءىس-قيمىل الگوريتمى ساقتالماعانىن سىنعا الىپ، بۇل كەلەڭسىزدىككە جاۋاپتىلاردى تەز ارادا انىقتاپ، ءتيىستى شارا قولدانۋدى تاپسىردى.

اۆتور

مارلان جيەمباي