كورەيانىڭ ءسىز بىلمەيتىن سىرلارى

استانا. قازاقپارات - 1. بۇل ەلدى «سوپىلار كورولدىگى» جانە «تاڭعى تىنىشتىق جەرى» دەپ تە اتايدى.

اڭىزعا جۇگىنسەك، مەملەكەتتى ايۋ-انا مەن ءتاڭىردىڭ ۇلى تانگۋن ب.ە. دەيىن 2333 - جىلى قۇرعان ەكەن.

2. كورەيادا ءۇيدى مەنشىككە الۋ مۇمكىن ەمەس دەۋگە بولادى، سوندىقتان دا حالىقتىڭ كوپشىلىگى پاتەر جالداپ تۇرادى.

3. پرەزيدەنتتەن باسقا جوعارى اقى تولەنەتىن ماماندىقتار ۇستاز، دارىگەر جانە زاڭگەر ماماندىقتارى بولىپ سانالادى.

4. قىلمىس دەڭگەيى بويىنشا كورەيا - الەمدەگى ەڭ قاۋىپسىز ەلدەردىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى. مۇندا ناركومانيا مۇلدەم جوق دەۋگە بولادى (ەسىرتكىگە قاتاڭ تيىم سالىنعان). قالتاعا قول سالۋ نەمەسە ادام توناۋ وتە سيرەك كەزدەسەتىن جاعدايلار، ال اۆتوموبيلدى ايداپ الىپ كەتۋ قازىرگى دەيىن سەنساسيا سانالادى. ال قوعامنىڭ رۋحاني يماندىلىعىنىڭ كۇشتىلىگى سونشالىق، بۇل ەلدە ورەسكەل ارسىزدىق نەمەسە دورەكىلىكتى كەزدەستىرۋ مۇمكىن ەمەس.

5. ەلدىڭ اۋماعى تۇبەكتە جانە 3000 استام ارالداردا ورنالاسقان.

6. وڭتۇستىك كورەيا اۋماعىندا مانچجانگۋل ۇڭگىرى ورنالاسقان، ول الەمدەگى ەڭ ۇزىن لاۆالى توننەل بولىپ سانالادى - ونىڭ جالپى ۇزىندىعى 13،4 شاقىرىمدى قۇرايدى.

7. چەچجۋدو ارالىنداعى چونبان سارقىراماسى تىكەلەي تەڭىزگە قۇيىلاتىن (ونىڭ بيىكتىگى - 23 م) ازياداعى جالعىز قۇلاما سۋ. كوريو ديناستياسىن چحو يۋن-يۋ بيلەگەن كەزدە، اتاپ ايتقاندا 1234 - جىلى الەمدەگى العاشقى باسپا ستانوگى ويلاپ تابىلدى.

8. 2000  جىل بۇرىن كورەيا جەرىنە بۋدديزممەن بىرگە قىتايدان شاي كەلدى. ەسكى نانىم سەنىم بويىنشا شايدىڭ اڭقىعان ءيىسى جەتى قابات اسپانداعى قۇدايلارعا دا جەتەدى ەكەن.

9. كارىس مۋزىكاسىنىڭ ەرەكشەلىگى ونىڭ ورىندالۋ مانەرى. سەبەبى ورىندالۋ بارىسىندا كومپوزيسيالار اراسىندا قۇبىلتۋ ءادىسى (يمپروۆيسازيا) قولدانىلسا دا، ەش ءۇزىلىس جاسالىنبايدى.

كورەيلىكتەر، كورە سارام («كورە ەلىنىڭ ادامدارى»)، چوسون سارام («چوسون ەلىنىڭ ادامدارى»)، حانگۋك سارام («حانگۋك ەلىنىڭ ادامدارى»). قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراتىن كورەيلىكتەر وزدەرىن كورە سارام دەپ اتايدى.

مادەنيەتى- كورەيلەر نەگىزىنەن اۋىل شارۋاشىلىق كاسىبىمەن اينالىسادى. سول سەبەپتى بۇل حالىق وتىرىقشىلىق جاعدايدا ءومىر ءسۇردى. تەڭىز جاعالاۋىن مەكەندەۋشىلەر بالىق اۋلاۋ ىسىمەن شۇعىلدانسا، تاۋلى جەردەگى تۇرعىندار اڭشىلىق پەن جابايى (شيپالىق) شوپتەردى جيناۋدى كاسىپ ەتتى.

كورەيلەردىڭ ۇلتتىق تۇرعىن ۇيلەرى دە ەرەكشە. كوبىنەسە ءبىر قاباتتى جانە ءبىر-بىرىنە جالعاستىرىلا سالىنا بەرەدى. اتاپ ايتارلىق جايت، ولار «جىلى ەدەن جۇيەسىن» (وندول) پايدالانادى. ەدەنىڭ استىڭعى جاعىنان ءتۇتىن جۇرەتىن بىرنەشە جول جاسالىنىپ، سول ارقىلى جاعىلعان وتتان جىلۋ تارتىلادى ەدەنگە ساباننان توقىلعان مايلى قالىڭ قاعاز توسەلىپ، ساباننان توقىلعان بۇيىم جابىلادى.

كورەيلەر تۇرعىن ءۇيىن وتە تازا ۇستايدى. اياق كيىمدەرىن ۇيگە كىرە بەرىستە، تابالدىرىق جانىندا شەشەدى. كورەيلەر جىلىتىلعان ەدەن ۇستىندە وتىرىپ تاماق ىشەدى، ءۇي شارۋاسىن تىندىرادى، ۇيىقتايدى. ۇيىقتايتىن بولمەدە ماقتا سالىپ سىرىعان جۇقا كورپە، كەستە نەمەسە شىلتەرى بار جاستىقتى پايدالانادى.

كەيىن ولاردى ساندىقتىڭ ۇستىنە جيناپ قويادى. بولمەدە كيىم ىلەتىن جانە ىدىس-اياق قويىلاتىن شكاف، گازەت جۋرنالعا ارنالعان الاسا ۇلدىرىك تۇرادى. بۇل حالىقتىڭ ومىرىندە ساباننان نەمەسە ناپساننان جاسالعان (بيىكتىپ 30350 س م) تاماق ىشەتىن ۇستەلدىڭ ءار ۇيدە بولۋى مىندەتتى سانالعان.

ۇلتتىق ادەت-عۇرىپتارى مەن ءداستۇرلەرى

كورەيلىكتەر بالالاردىڭ ءومىرىنىڭ باستالۋىن، ونىڭ ءبىر جاسقا تولۋ جاسىن ەسەپتەيدى. وسى كەزدەن باستاپ قانا بالا تولىققاندى ادام بولىپ ەسەپتەلەدى. بالالاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ ءبىر جاسقا تولۋىن مىندەتتى تۇردە اتاپ ءوتۋ كەرەك، ەگەر اتاپ وتىلمەسە، وندا ەرجەتكەندە بالانىڭ ۇيلەنۋ تويىن، مەرەيتويىن جانە ت.ب. تويلارىن اتاپ وتۋگە بولمايدى. سوندىقتان دا اتا-انالار بالالارىنىڭ ءبىر جاسىن اتاپ وتۋگە تىرىسادى.

قازىرگى كورەيلىكتەر دە ولاردىڭ اتا-بابالارى سياقتى نەكەگە تۇرۋعا ەرەكشە ءمان بەرەدى. بۇل ادامنىڭ ومىرىندەگى باستى وقيعانىڭ ءبىرى جانە سالتاناتتى تۇردە وتكىزىلىپ، وعان بارلىق رۋلاستارىنىڭ نازارى اۋدارىلادى. نەكە الدىندا قۇدا ءتۇسۋ ءراسىمى وتەدى. كۇيەۋ جىگىت رۋلاستارىنىڭ ىشىندەگى ۇلكەندەرى - اكەسى، ۇلكەن اعاسى، كەيبىر جاعدايدا عانا كۇيەۋ جىگىتتىڭ اناسى قۇدا بولا الادى.

قالىڭدىقتىڭ اتا-اناسىنىڭ كەلىسىمىن، ەكى جاق چەنچي - نەكەلەستىرۋ ءراسىمىن وتكىزۋگە كەلىسەدى، نەكەلەسۋدى تولىعىمەن كۇيەۋ جىگىت قارجىلاندىرادى، ءبىراق ول قالىڭدىقتىڭ ۇيىندە وتەدى. چەنچي راسىمىنە كۇيەۋ جىگىت پەن قالىڭدىقتىڭ جاقىن تۋىستارى مەن دوستارى شاقىرىلادى.

قالىڭدىقتىڭ تۋىستارىنا ەرلى-زايىپتىلار اراسىنداعى ادالدىقتىڭ بەلگىسى رەتىندە - قاز، كۇرىشتىڭ جەلىمدى سورتىنان جاسالعان ەرەكشە نان - چالپىپەگي، سونىمەن قاتار اق كۇرىش شەلپەكتەر - تيمپەني ۇسىنۋ مىندەتتى بولىپ ەسەپتەلەدى.