كوكتەن كوك قوشقار تۇسكەن كۇن

جىل سايىن مۇسىلمان جۇرتى اسىعا كۇتەتىن قۇربان ايت مەيرامى بيىل 6, 7 جانە 8 - ماۋسىم كۇندەرىنە سايكەس كەلىپ وتىر. ءۇش كۇنگە جالعاساتىن بۇل قاسيەتتى مەيرام - اللا جولىندا قۇرباندىق شالۋ، جاقسىلىق جاساۋ مەن باۋىرمالدىقتى دارىپتەيىن ەڭ ۇلىق كۇندەردىڭ ءبىرى.

ونىڭ باستاۋى ىبىرايىم پايعامبار مەن ۇلى ىسماعۇلدىڭ اللانىڭ سىناعىنا ادالدىقپەن توتەپ بەرگەن وقيعاسىمەن تىعىز بايلانىستى، دەپ جازادى Egemen.kz.

اڭىز بويىنشا، اللا تاعالا پايعامبارعا ايان بەرىپ، جالعىز ۇلىن قۇرباندىققا شالۋدى بۇيىرادى ەكەن. ۇلىنىڭ جانى ءۇشىن ەمەس، جاراتقاننىڭ رازىلىعى ءۇشىن بۇل بۇيرىقتى ورىنداۋعا بەل بۋعان پايعامبار ۇلىن ەرتىپ تاۋعا قاراي بەت العان. جول- جونەكەي شايتان بىرنەشە مارتە ولاردىڭ ويىن بۇزۋعا تىرىسقان.

تاۋدىڭ باسىنا جەتكەندە، پايعامبار كوز جاسىنا ەرىك بەرەدى. ۇلى سابىرمەن جاۋاپ قاتادى:

«اللانىڭ بۇيرىعىنا مەن دە ريزامىن. تەك وتىنەرىم: انام مەنى جوقتاپ جىلاماسىن… باۋىزدار كەزدە مەنىڭ كوزىمە قاراماڭىز…»

ال ىبىرايىم پايعامبار ءۇش رەت پىشاق تارتقانىمەن، وتكىر كەزدىك ۇلىنىڭ تاماعىن كەسپەگەن. سول كەزدە كوكتەن جەبىرەيىل پەرىشتە كوك قوشقار الىپ كەلىپ، اللانىڭ: « ۇلىڭنىڭ ورنىنا وسىنى شال» - دەگەن پارمەنىن جەتكىزەدى دەسەدى. وسى ساتتەن باستاپ، قۇربان ايتتا قۇرباندىق شالۋ مۇسىلماندار ءۇشىن ءۋاجىپ امالعا اينالعان ەكەن.

جالپى، قازاق حالقى قۇربان ايتتى ەجەلدەن ەرەكشە قۇرمەتتەپ كەلگەن. ايتتىڭ تاڭىندا جاماعات مەشىتكە جينالىپ، ايت نامازىن وقيدى. كەيىن اركىم جاعدايىنا قاراي قۇربان شالىپ، مۇقتاجدارعا ەت تاراتادى. قۇربان شالىنعان ەتتىڭ ۇشتەن ءبىرى - جوق- جىتىككە، ۇشتەن ءبىرى - تۋعان- تۋىس، كورشى- قولاڭعا، ال قالعانى - ءوز وتباسىنا قالدىرىلادى.

يمامداردىڭ ايتۋىنشا، قۇرباندىق شالۋدىڭ باستى ءمانى - مالدا ەمەس، نيەتتە. بۇل - اللاعا دەگەن ىقىلاستىڭ، جومارتتىقتىڭ، باۋىرمالدىقتىڭ كورىنىسى. بۇل كۇنى مەشىتتەردە قايىرىمدىلىق اكتسيالارى ءوتىپ، مىڭداعان مۇقتاج ادامعا كومەك كورسەتىلەدى. ءتىپتى الەۋمەتتىك جەلىلەردە دە قۇربان ايت قارساڭىندا جاقسىلىق جاساۋ، مۇقتاجدى قولداۋ جونىندەگى باستامالار جيىلەي ءتۇستى.

قۇربان ايت باسقا ەلدەردە قالاي تويلانادى؟

دۇنيە ءجۇزىنىڭ تۇكپىر- تۇكپىرىندە ميلليونداعان مۇسىلمان بۇل مەيرامدى اتاپ وتەدى. ءبىراق ءار ەلدىڭ سالت- ءداستۇرى، ءومىر سالتى مەن مادەنيەتى قۇربان ايتتى ءوز ەرەكشەلىگىمەن بەينەلەيدى.

ساۋد ارابياسىندا قۇربان ايت - قاجىلىقپەن قاتار كەلگەن قاسيەتتى قۇبىلىس. مەككە مەن ءمادينادا ايت تاڭىندا جينالعان قاجىلاردىڭ تاكبىرى اسپاندى جاڭعىرىقتىرادى. قۇربان شالۋ ءراسىمى ارنايى ۇيىمدار ارقىلى جۇزەگە اسادى، ال قۇربان ەتى مۇقتاج ەلدەرگە جونەلتىلەدى.

ال تۇركيادا بۇل مەيرام «كۋربان بايرامى» دەپ اتالادى جانە بۇل ەلدە ءۇش كۇن تويلانادى. تاڭمەن تالاسا مەشىتتەردە ناماز وقىلىپ، وتباسىلار ءبىر داستارقان باسىنا جينالادى. ەت ۇشكە ءبولىنىپ، ونىڭ ءبىر بولىگى كەدەيلەرگە جانە جاعدايى تومەن وتباسىلارعا تاراتىلىپ بەرىلەدى.

مۇسىلمان الەمىنىڭ ەڭ حالقى كوپ ەلى - يندونەزيادا قۇربان ايت «يد ءال- ادحا» دەپ اتالادى. مۇندا مەشىتتەر ماڭىندا مىڭداعان مال سويىلىپ، ولاردىڭ ەتى ارنايى جۇيە ارقىلى ۇلەستىرىلەدى. جاستاردان قۇرالعان ەرىكتى توپتار سانيتارلىق تازالىق پەن لوگيستيكاعا جاۋاپ بەرىپ، مەرەكەنىڭ تارتىپپەن، جۇيەلى وتۋىنە ۇلەس قوسادى. بۇل ەلدە مەيرامعا وراي ءتورت كۇن دەمالىس بەرەدى. بارلىق جەردە وتشاشۋلار اتىلادى.

قۇربان ايتتىڭ ءار ەلدە وزىندىك سيپاتى بار. ءبىراق ونىڭ تۇپكى ءمانى - جۇرەكتەگى يمان، اللاعا جاقىنداۋ، ادامعا جاناشىر بولۋ. جەر مەن شەكارا بولىنگەنىمەن، قۇربان ايت مۇسىلمان جۇرتىن ءبىر تىلەككە، ءبىر تىلەۋگە جانە ءبىر سەنىمگە توعىستىرادى.

قىرمىزى جۇماعالي قىزى