كوشەدەگى شامدار وسىمدىكتەر مەن جاندىكتەرگە قالاي اسەر ەتەدى؟
استانا. قازاقپارات - قىتاي عالىمدارى جاساندى جارىقتىڭ وسىمدىكتەردىڭ وسۋىنە ەمەس، قورعانىس قابىلەتىنە كوبىرەك اسەر ەتەتىنىن انىقتادى، دەپ حابارلايدى El.kz ينتەرنەت پورتالى.
ءبىز قالالىق ەكوجۇيەلەردەگى اعاش جاپىراقتارىنىڭ كوبىندە جاندىكتەر زاقىمىنىڭ بەلگىلەرى بولمايتىنىن بايقادىق. بۇل نەلىكتەن دەپ ويلاندىق، - دەيدى زەرتتەۋ اۆتورى، قىتاي عىلىم اكادەمياسىنىڭ دوكتورى شۋان چجان.
بۇل گيپوتەزانى تەكسەرۋ ءۇشىن عالىمدار بەيجىڭدە كەڭ تارالعان ەكى اعاش ءتۇرىن - جاپون سوفوراسى مەن پەنسيلۆانيا شاعانىن زەرتتەدى. بۇل اعاشتار ۇقساس بولعانىمەن، جاپون سوفوراسىنىڭ جاپىراقتارى جۇمساق ءارى ۇساق كەلەدى. زەرتتەۋشىلەر قالاداعى نەگىزگى جارىقتاندىرىلعان جولداردان شامامەن 100 مەتر قاشىقتىقتا ورنالاسقان 30 ورىننان 5,5 مىڭعا جۋىق جاپىراق جيناپ، تالداۋ جۇرگىزدى.
زەرتتەۋ ناتيجەسىندە اعاشتاردىڭ جاپىراقتارى قاتتىراق بولىپ، ولاردىڭ قۇرامىنداعى قورەكتىك زاتتاردىڭ دەڭگەيى وزگەرگەنى انىقتالدى.
بۇل قۇبىلىستىڭ ناقتى مەحانيزمى ءالى تولىق تۇسىندىرىلمەگەن. مۇمكىن، تۇندە جاساندى جارىق اسەر ەتكەن اعاشتار فوتوسينتەز پروتسەسىن ۇزارتىپ، جاپىراقتاردىڭ قۇرىلىمىن نىعايتاتىن قوسىلىستاردىڭ تۇزىلۋىنە كوبىرەك ەنەرگيا جۇمسايتىن شىعار، - دەيدى دوكتور چجان.
جاپون سوفوراسىنىڭ جاپىراقتارىندا فوسفور دەڭگەيى تومەن، ال شاعان اعاشىنىڭ جاپىراقتارىندا ازوت مولشەرى جوعارى بولعان. عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، مۇنداي ايىرماشىلىق جاندىكتەردىڭ تالعامىمەن بايلانىستى بولۋى مۇمكىن: شاعاندار جاندىكتەرگە از ۇناعاندىقتان، ولار قورعانىسقا ەمەس، وسۋگە كوپ رەسۋرس جۇمسايدى. ال جاپون سوفوراسى، كەرىسىنشە، قورعانىسقا باسىمدىق بەرىپ، قورەكتىك زاتتاردىڭ مولشەرىن ازايتادى.
ەكولوگياعا قانداي قاۋىپ بار
جاپىراقتارداعى قورەكتىك زاتتاردىڭ ازايۋى - شوپقورەكتى جاندىكتەردىڭ سانىنىڭ كەمۋىنە اكەلۋى مۇمكىن دەپ ەسەپتەيدى زەرتتەۋشىلەر. ءبىراق جاساندى جارىقتىڭ تابيعاتقا ناقتى اسەرىن تولىق ءتۇسىنۋ ءۇشىن قوسىمشا زەرتتەۋلەر قاجەت.
ءبىزدىڭ زەرتتەۋ ءبىر قالادا جانە ەكى عانا اعاش تۇرىنە جۇرگىزىلدى. بۇل ناتيجەلەردى كەڭىرەك ەكولوگيالىق اۋقىمدا قورىتۋعا ءالى ەرتە. ۋربانيزاتسيانىڭ جاندىكتەر مەن ەكوجۇيەلىك پروتسەستەرگە اسەرىن زەرتتەۋ ءالى باستاۋ كەزەڭىندە تۇر، - دەيدى شۋان چجان.
بۇل زەرتتەۋ جاساندى جارىقتىڭ تەك ادامدارعا ەمەس، قالالىق تابيعاتتىڭ نازىك تەپە-تەڭدىگىنە دە اسەر ەتەتىنىن كورسەتەدى.
