كەرەي، جانىبەك حاندارمەن وشتەسكەن ءابىلقايىر حان وزبەك پە، قازاق پا؟

وزبەك عالىمدارى اتىشۋلى ءابىلقايىر حان قازاق ەكەنىن ايتادى، ال قازاق تاريحى ونى «كوشپەلى وزبەك حانى» رەتىندە وقىتىپ كەلەدى.

مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى بۇركىتباي اياعان ءابىلقايىر حاننىڭ كىم ەكەنىن ايتتى، - دەپ حابارلايدى Massaget.kz ءتىلشىسى.

«جوشى ۇلىسىنىڭ ءومىرى قىزىق... «سيبان» (شيبان) جوشىنىڭ كىشى ۇلى بولعان. سول زاماندا جوشىنىڭ بالالارى ەرەگەسىپ، ولار بىرنەشە ۇلىسقا تاراپ كەتتى. جوشىنىڭ ۇرپاقتارى قازان حاندىعى، ءسىبىر حاندىعى جانە قازاق حاندىعى سەكىلدى ۇلىستاردىڭ نەگىزىن قالادى. ەڭ قىزىعى، ەسكى كونتسەپتسيا بويىنشا (كوشپەلى وزبەكتەر حانى - ەسك.) ءابىلقايىر حان قازاققا جاۋ رەتىندە جازىلعان. شىن مانىندە، تۇلعانى زەرتتەگەن كەزدە ونىڭ ەشقانداي جاۋ ەمەستىگىنە كوزىمىز جەتەدى. ونىڭ تۋعان جەرى - اتىراۋ، حان بولىپ تۇرعان جەرى - ءسىبىر ايماعى. قازاقتىڭ سولتۇستىك ايماعىنىڭ ءبىراز بولىگى ءسىبىر حاندىعىنا كىرگەن. ونىڭ ۇستىنە قازاقتىڭ ورتا جانە كىشى ءجۇزدىڭ بىرنەشە تايپاسى سول حاندىقتىڭ قۇرامىندا بولعان. ءابىلقايىردىڭ جانىبەكپەن، كەرەيمەن كيكىلجىڭى 1400-جىلدارى سىعاناق اۋماعىنا كەلگەندە باستالدى. جالپى ءابىلقايىر حاننىڭ تۋعان جەرى دە، جەرلەنگەن جەرى دە قازاقستان. ەسكى سوۆەتتىك تۇسىنىك بويىنشا ونى وزبەك دەپ اتايتىنبىز. ال ەڭ قىزىعى، وزبەك عالىمدارى ونى قازاق دەيدى. ونى دەشتى-قىپشاقتان شىققان دەپ ەسەپتەيدى»، - دەيدى تاريحشى.

تاريحشىنىڭ سوزىنشە، وزبەك عالىمدارى ءامىر تەمىر اۋلەتىنە كوڭىل بولەدى، ولار ءتىپتى «شيبان» ۇرپاقتارىن قاراقشى قىلىپ كورسەتكەن. سول سەبەپتى «شيبان» تاريحى - قازاق تاريحى ءۇشىن اجىراماس مۇرا.

ايتا كەتەيىك، بۇگىن استانادا جوشى ۇلىسىنىڭ 800 جىلدىعىنا وراي «قازاق حاندىعى تاريحىنداعى شيباندار (شەيباندار، شايباقتار) اۋلەتى (ءىبىر-ءسىبىر، دەشتى-قىپشاق، ماۋەرەنناحر ايماقتارىندا)» حالىقارالىق زەرتتەۋ توبىنىڭ ۇجىمدىق مونوگرافياسىنىڭ سالتاناتتى تۇساۋكەسەرى ءوتتى.