كۇلىكتىڭ كىسەنى

بيىل جازدا دەمالىسىمدى تۋعان اۋىلدا وتكىزۋدىڭ ءساتى تۇسكەن. بىرەر كۇن اۋناپ-قۋناپ، الىس جولدىڭ سارىعى باسىلعان سوڭ ءوزىم وسكەن ەسكى ۇيگە باردىم. كوزگە ەرەكشە ۇشىراعان نارسە تەمىر كىسەن بولاتىن.

سوڭىمنان كىشى ۇلىم جانسۇگىر جۇگىرىپ كەلدى. ەكى بولمەلى بورەنە اعاشتان سالىنعان توقال تامعا قاراعان ول: «اكە، بۇل نە؟» دەپ سۇرادى. - بۇل - مەن تۋىپ-وسكەن ءۇي. قازىر توشالا ءۇي. اباي ەلىندە مۇنى شوشالا دەپ تە اتايدى.

توردە اجەمنىڭ ەسكى كەبەجەسى تۇر، ۇستىندە قوڭىر «ورىس چەمودان». ءار كەلگەن سايىن اجەمنىڭ قوڭىر ساندىعىن اداقتاپ شىعاتىن ادەتىم- تۇعىن. اۋزىن اشساڭ، وتكەن داۋىردەن سىر شەرتىپ قويا بەرەتىن سيقىرى بار-تىن. كونەنىڭ ءيىسى اڭقيدى. اجەلەردە بولاتىن قالامپىردىڭ ءيىسى ءتارىزدى. ساندىق ىشىندە نە جوق دەيسىڭ، ءبارى بار. اكەمنىڭ اسكەردەن كەلگەندەگى فوتوسۋرەتى ءجۇر، ءالى سۇر شينەلىن شەشپەپتى. ودان باسقا دا تۋىسقانداردىڭ اق-قارا ءتۇستى سۋرەتتەرى كورىنەدى. قازىر كوبى ومىردەن وتكەن، الدە كەيبىرىن ءتىپتى تانىماي دا قالعان شىعارمىز... كىشكەنتاي بالانىڭ قوڭىر دراپتان تىگىلگەن كۇرتەشەسى ءجۇر، مەنىڭ ءتورت-بەس جاستا كيگەن كوك كوبەنتەم دە وسىندا ەكەن. قولدان سىرىپ تىگىلىپتى. پيونەرلەردىڭ قىزىل زاڭگاسى، بەس بۇرىشتى جۇلدىزشا، كەڭەستىك توسبەلگىلەر، مەرەكەلىك مەدالدار، تاعىسىن تاعى كونە بۇيىمدار.

«اكە، سوندا وسى ۇيدە تۇرعانسىزدار ما؟» دەيدى بالا، بۇل كۇندە ول- پۇلدى قويا سالاتىن، قويما بولىپ جاتقان ۇيگە تاڭىرقاپ. «ءيا، اناۋ تەرەزەنىڭ الدىندا مەن جاتار ەدىم. مىناۋ جەردە پەش تۇراتىن. قىزۋىنا تالاي جىلىندىق، ۇستىنە توقاش قارىپ جەيتىن ەدىك»، دەيمىن. «سوندا قايدا وينايتىن ەدىڭىز» دەيدى جازعان. كوزىندە ماعان دەگەن ايانىش بايقالادى. ءوزى ساۋلەتتى استانادا، «ەگەمەن» ءۇيىنىڭ اۋلاسىندا، «جۋرناليستەر» ساياباعىندا سايران سالىپ جۇرگەن بالاعا مۇنداي جۇپىنى ءۇي راسىندا ءبىر قىزىق كورىنەر ەدى.

ءبىر قىزىعى ەكەۋمىزدىڭ دە كوزىمىز تۇسكەن زات - ەت ىلەتىن ارسا اعاشتا تۇرعان تەمىر كىسەن بولدى. ءۇي ءىشى الاكولەڭكە، ەڭسەسى الاسا تارتىپتى. بۇرىنعىدان شوگىپ كەتكەن بە، الدە مەن ءوسىپ كەتكەندىكتەن بە، بىلمەيمىن. ايتەۋىر الگى تەمىر كىسەندى جارىققا كورمەككە سىرتقا الىپ شىقتىق.

بالانىڭ ادەتى «و نە، بۇ نە؟» دەيتىن. بۇل جولى مەن ونى «كىسەن» دەپ قانا ايتتىم دا، ءوزىم دە ويلانىپ تۇرىپ قالدىم. ويتكەنى ونى ءبىزدىڭ بالا كەزىمىزدە ۇلكەندەر ۇيگە قۇلىپ رەتىندە دە پايدالانا بەرەتىن. «قۇلىپ پا، كىسەن بە؟» دەيمىن ىشتەي. وسى كەزدە جانىمىزعا اكەم كەلدى. ول كىسى مۇنىڭ جىلقىعا سالاتىن كىسەن ەكەنىن ەسىمە سالدى.

- بۇرىن، - دەيدى اكەي، - مۇنى ماڭدايعا باسقان جۇيرىك اتتىڭ الدىڭعى ەكى اياعىنا سالىپ قوياتىنىن كورگەنمىن. ويتكەنى مۇنىڭ كىلتى بولادى. ال جاي تيەكپەن بەكىتىلەتىن شىدەر سالىپ، نە ارقانداپ قويسا ۇرى-قارى توقتاتپايدى. سوندىقتان وسىنداي بەرىك كىسەن سالادى. اتتىڭ اياعىن زاقىمداپ كەتپەس ءۇشىن كيىز نە جاقسى يلەنگەن تەرى وراپ قويادى. كىسەندى قازاقتىڭ ۇستالارى قولدان سوعادى. اتتىڭ وڭ اياعىنا سالىناتىن كىسەننىڭ بولشەگىندە كىشكەنتاي شىعىر بولادى، سول شىعىردان كىسەننىڭ شىنجىرىن وتكىزگەندە بولشەك جابىلادى، ال ەكىنشى اياعىنا سالاتىن كىسەننىڭ ەكى ۇشىندا ايقاستىرىپ جابىلاتىن كىلتى بولادى. كىسەن تەك كىلتپەن اشىلىپ، جابىلادى. مۇنى باياعىدا اتام كۇلىك دەگەن جۇيرىك اتىنا سالىپ قوياتىن.

وسى كەزدە ەسىمە ساپ ەتە ءتۇستى، ءدال مۇنداي كىسەندى سەمەيدەگى ولكەتانۋ مۋزەيىنەن دە كورىپ ەدىم. ارتىنان انىقتاپ سۇراسام، راسىندا بۇل جىلقىعا سالىناتىن كىسەن ەكەن. ارينە، مەن جاڭالىق اشىپ وتىرعام جوق، ءبىراق بۇل ءبىرشاما ۇمىت قالىپ بارا جاتقان ابزەلدىڭ ءبىر ءتۇرى ەكەنى دە راس. ايتكەنمەن ۇلكەندەردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ستاليندىك قۋعىن-سۇرگىن كەزىندە رەپرەسسياعا ۇشىراعان بوزداقتاردىڭ اياعىنا ءدال وسىنداي تەمىر كىسەن سالىپ ايداعان ەكەن.. .

اباي وبلىسى

باقىتبەك قادىر

egemen.kz