كۇلاش بايسەيىتوۆا، ءابىلحان قاستەيەۆ، شارا جيەنقۇلوۆا وقىعان مەكتەپكە - 100 جىل
الماتى. KAZINFORM - وتكەن عاسىردىڭ باسىندا نەگىزى قالانعان شوقان ءۋاليحانوۆ اتىنداعى № 12-مامانداندىرىلعان گيمنازياعا بيىل 100 جىل تولادى. ءبىلىمنىڭ كيەلى قارا شاڭىراعى كەزىندە قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرەتىن جالعىز وقۋ ورنى بولعان. ءبىر عاسىردا مەكتەپتىڭ قول جەتكىزگەن جەتىستىكتەرى مول. Kazinform اگەنتتىگىنىڭ فوتو ءتىلشىسى وقۋ ورنىندا بولىپ، قازاقستاننىڭ كورنەكتى تۇلعالارى ءبىلىم العان گيمنازيانىڭ قازىرگى كەلبەتىن كورسەتتى.
الماتىداعى №12-گيمنازيا 1924 -جىلى كۇزدە كوممۋنالدىق مەكتەپ بولىپ اشىلدى. اۋەلى باستاۋىش، ودان كەيىن «جەتى جىلدىق» كەيىن «توعىز جىلدىق» مەكتەپكە اينالدى. گيمنازيا كەڭەس زامانىندا قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرەتىن بىردەن-ءبىر وقۋ ورنى ەدى. مۇندا مەكتەپ- ينتەرناتى دا بولدى. وندا اۋىل بالالارى جاتىپ وقىدى.
1924 -جىلدان 1975 -جىلعا دەيىن مەكتەپتىڭ تۇراقتى مەكەن- جايى بولماعاندىقتان توعىز رەت ورىن اۋىستىردى. تەك 1975 -جىلى بوگەنباي باتىر مەن قونايەۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىنداعى عيماراتتا ورنىقتى. ءبىر ايتا كەتەرلىگى، 1967-1970 -جىلدار ارالىعىندا گيمنازيا وقۋشىلار سانىنىڭ ازايۋىنا بايلانىستى جابىلىپ، 1970 -جىلى قايتا اشىلدى.
ءبىلىم شاڭىراعىن 15 جىل باسقارىپ، گيمنازياعا ەلەۋلى وزگەرىستەر ەنگىزىپ، وقۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋگە ىقپال ەتكەن سوتسياليستىك ەڭبەك ەرى رافيقا بەكەن قىزى نۇرتازينانىڭ ءرولى ەرەكشە.
ر. ب. نۇرتازينا قازاق بالالارىنا ورىس ءتىلىن وقىتۋدىڭ جاڭا ءادىس- تاسىلدەرىن جاساپ، ەنگىزدى. ر. ب. نۇرتازينا كيشينەۆ، تاشكەنت، ماسكەۋ، بەرلين، پراگا، بۋداپەشت جانە باسقا دا قالالار مەن ەلدەردە وتكەن ورىس ءتىلى مۇعالىمدەرىنىڭ حالىقارالىق قاۋىمداستىعىنىڭ سەزدەرى مەن كونفەرەنسيالارىندا، بۇكىلوداقتىق جانە رەسپۋبليكالىق كونفەرەنتسيالار مەن سەمينارلاردا باياندامالار جاسادى. قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە جاريالانعان 150-دەن استام ماقالالار الماتى، ماسكەۋ، سانكت- پەتەربۋرگ، بىشكەك، بەرلين، بۋداپەشت، پراگا قالالارىندا عىلىمي-ادىستەمەلىك جۋرنالداردا جارىق كوردى. ونىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن دامىتۋعا قوسقان ۇلەسى ەلىمىزدە دە، شەتەلدە دە جوعارى باعالاندى.
1994 -جىلى مەكتەپكە قازاقتىڭ تۇڭعىش اعارتۋشى عالىمى شوقان شىڭعىس ۇلى ءۋاليحانوۆتىڭ اتى بەرىلدى. ال، 1996 -جىلى «اعىلشىن ءتىلىن تەرەڭدەتىپ وقىتاتىن مەكتەپ» مارتەبەسىنە يە بولدى. 2004 -جىلى گيمنازيا «كوپسالالى گيمنازيا» دەپ اتالا باستادى. 2014 -جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ ارنايى بۇيرىعىمەن وعان مامانداندىرىلعان دارىندى بالالارعا ارنالعان گيمنازيا مارتەبەسى بەرىلدى.
100 جىلدىق تاريحى بار قاراشاڭىراقتا ەلگە ەلەۋلى ۇلەس قوسقان تۇلعالار ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداعان. سونىڭ ىشىندە كۇمىس كومەي ءانشى كۇلاش بايسەيىتوۆا، سۋرەتشى ءابىلحان قاستەيەۆ، شارا جيەنقۇلوۆا، نۇرعيسا تىلەنديەۆ، سىدىق مۇحامەدجانوۆ، اسەت بەيسەۋوۆ. مانسۇر ساعاتوۆ، مەملەكەت قايراتكەرلەرى اسقار قۇلىبايەۆ، ەركەشباي دەربيسوۆ، اكادەميكتەر ورىنبەك جاۋتىكوۆ، بولات جۇبانوۆ، شورا سارىبايەۆ جانە تاعى باسقا قوعام قايراتكەرلەرى مەن مەملەكەت مايتالماندارى بار.
مەكتەپتىڭ بىتىرۋشىلەرى اراسىنان 20-دان استام اكادەميك، 300-گە تارتا عىلىم دوكتورى شىقتى.
«بۇل مەكتەپتىڭ قالىپتاسۋىنا جانە قازاق ءتىلدى ءبىلىم ورنى بولۋىنا احمەت بايتۇرسىنوۆ، ساكەن سەيفۋللين، بەيىمبەت مايلين، تەمىربەك جۇرگەنوۆ، ءسابيت مۇقانوۆ سياقتى بۇكىل قازاق زيالىلارى اتسالىستى. سوندىقتان دا بولار گيمنازيا ءوز تۇلەكتەرىمەن تانىمال. مۇندا ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن كورنەكتى تۇلعالارى ءبىلىم العان»، - دەيدى قازاقستان تاريحى ءپانىنىڭ مۇعالىمى ءامينا تورتايەۆا.
قازىر №12-مامانداندىرىلعان گيمنازيا 1800-گە جۋىق بالا ءبىلىم الاتىن الماتى قالاسىنداعى الدىڭعى قاتارلى مەكتەپتەردىڭ ءبىرى. وقۋ ورنىندا 127 وقىتۋشى جۇمىس ىستەيدى، ونىڭ 33 شەبەر - وقىتۋشى، 33 ساراپشى، 30 ماگيستر، 3 - PhD دوكتورى، 1 عىلىم كانديداتى. جاقىندا گيمنازيادا شەبەرلەر كەڭەسى قۇرىلىپ، ونىڭ مۇشەلەرى وليمپياداعا دايىندالىپ، عىلىمي جوبالارمەن اينالىساتىن وقۋشىلارمەن جۇمىس ىستەيتىن بولادى. 2022-2024 -جىلدار ارالىعىندا وقۋشىلار 200-گە جۋىق حالىقارالىق جانە رەسپۋبليكالىق پاندىك وليمپيادالاردىڭ جەڭىمپازدارى مەن جۇلدەگەرلەرى اتانىپ، عىلىمي جۇمىستارىن ءساتتى قورعادى.
2012 -جىلى مەكتەپ عيماراتى جاڭارتىلىپ، زاماناۋي وقۋ كابينەتتەرمەن تولىقتى. مۇندا ۇزدىك تۇلەكتەر مەن ونەر جانە عىلىم قايراتكەرلەرىنە ارنالعان مۋزەي جۇمىس ىستەيدى. وندا 11 مىڭنان استام جادىگەر بار.
گيمنازيا ديرەكتورى قۋانىش جۇمابەك ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، مۇعالىمدەر ۇنەمى تاجىريبە الماسىپ، ءوزىن-ءوزى دامىتۋمەن بەلسەندى تۇردە اينالىسادى.
« ۇستازدار ۇنەمى دامىپ، جاڭا ءبىلىم الىپ، زامان كوشىنە ىلەسۋ كەرەك. الەم تەز وزگەرىپ جاتىر. ءبىز دامىعان ەلدەردەن قالماۋىمىز قاجەت. مەملەكەت باسشىسى ايتقانداي، ۇستازدار - ۇلتتىڭ زياتكەرلىك قۋاتى. ولار ءبىلىمدى ۇرپاق تاربيەلەۋ ارقىلى ەلىمىزدىڭ وركەندەۋىنە جول اشادى. راسىندا سولاي، مۇعالىم - بولاشاق قوعامدى قالىپتاستىرۋداعى باستى تۇلعا. سوندىقتان ءبىز كوبىرەك جۇمىس ىستەپ، ناقتى جاعدايلارعا بەيىمدەلۋىمىز كەرەك»، - دەپ ەسەپتەيدى ول.
اۆتور
الما مۇقانوۆا
