Kazinform تاسپالاعان تاريحي سۋرەتتەر
استانا. KAZINFORM - عاسىردان استام ۋاقىت بويى ساياسات، ەكونوميكا، ءبىلىم، دەنساۋلىق، سپورت، مادەنيەت جانە قوعام تىنىس-تىرشىلىگى تۋرالى سەنىمدى ءارى جەدەل اقپارات كوزى رەتىندە مۇلتىكسىز قىزمەت كورسەتىپ كەلە جاتقان Kazinform ارحيۆىندە ونەركاسىپ، قۇرىلىس، اۋىل شارۋاشىلىعى سىندى سالالاردى تاڭبالايتىن سۋرەتتەر لەگى دە مول. سولاردىڭ ءبىر پاراسىن اگەنتتىكتىڭ 105 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي وقىرمان نازارىنا ۇسىنباقپىز.
قازاقپارات 105 جىلدىق مەرەيتويى اياسىندا 1929-جىلدان باستالاتىن بىرەگەي فوتوارحيۆىن قالپىنا كەلتىرگەن ەدى. بىرەگەي كوللەكتسياداعى ءبىرىنشى سۋرەت 1929-جىلى تۇسىرىلگەن. فوتودا - تۇركسىب. تۇركسىبتى تۇراقتى پايدالانۋ 1931-جىلعى 1-قاڭتاردا باستالدى. تەحنيكالىق تۇرعىدان قاراعاندا، بۇل ماگيسترال ەلدەگى نەگىزگى جەلىلەردەن السىزدەۋ بولدى، سەبەبى ونى جەدەل قارقىنمەن جانە جەڭىلدەتىلگەن تالاپتارمەن سالدى. الايدا، بولاشاقتا قۋاتىن ارتتىرۋ مۇمكىندىگى قاراستىرىلعان.
باستاپقى جىلدارى قۋاتتى لوكوموتيۆتەر جەتىسپەدى. نەگىزگى جۇكتەردى ن پ جانە و ۆ سەريالى پاروۆوزدار كوتەردى. ال، 1938-جىلدان باستاپ زاماناۋي سوك سەريالى لوكوموتيۆتەرمەن الماستىرىلدى. بۇل جاڭاشىلدىق جۇك تاسىمالىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىردى.
سوعىس باستالعان كەزدە تۇركسىب قازاقستاننىڭ قورعانىس مىندەتتەرىن ورىنداۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاردى. 1941-جىلعى 24-ماۋسىمدا ەلدەگى بارلىق تەمىر جولدار اسكەري جۇمىس رەجيمىنە اۋىستىرىلدى. ءبىرىنشى كەزەكتە اسكەري ەشەلوندارعا جانە قورعانىس ونەركاسىبىنە ارنالعان جۇكتەرگە باسىمدىق بەرىلدى. جولاۋشىلار تاسىمالى كۇرت قىسقارتىلدى. ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىكە سوعىس كەزىندە تۇركسىب تەمىرجولى تىلدىڭ سەنىمدى تىرەگىنە اينالدى. تەمىرجولشىلار تەك پويىز جۇرگىزۋمەن شەكتەلمەي، قاجەتتى بولشەكتەر مەن قۇرالداردى وزدەرى جاساپ، جۇزدەگەن ءتۇرلى بۇيىم ءوندىرىسىن يگەردى.
قيىن-قىستاۋ كەزەڭدە تەمىرجولشىلاردىڭ مۇنداي جانقيار ەڭبەگى - مايدان مەن تىل اراسىنداعى ۇزدىكسىز بايلانىستىڭ نەگىزى بولدى. سوعىس جىلدارى تۇركسىب تەمىرجولى بويىندا 240 قا جۋىق جاڭا نىسان سالىندى. ولاردىڭ قاتارىندا الماتىداعى ەلەكتر زاۋىتى مەن ۆاگون جوندەۋ كاسىپورنى دا بار.
ۇلكەن ساياسات سالاسىنان دا سيرەك كادرلار تابىلدى. ونىڭ ىشىندە جاس ساددام حۋسەيننىڭ قازاقستاندىق ديپلوماتپەن تۇسكەن سۋرەتى بار.
دىنمۇحامەد قونايەۆقا قاتىستى جەكە كوللەكتسيا جيناقتالعان. وندا ول جۇمىس ساتىندە عانا ەمەس، وتباسىندا دا بەينەلەنگەن.
سيرەك تاريحي فوتوسۋرەتتەر اراسىندا 1956-جىلى تۇركىستانداعى قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىندە جۇرگىزىلگەن رەستاۆراتسيا كەزىندەگى بۇرىن-سوڭدى جاريالانباعان كادرلار تابىلدى.
سۋرەتتەردە سوعىسقا دەيىنگى كەزەڭنىڭ، اتاپ ايتقاندا 1937-1941-جىلدار ارالىعىنداعى جاعدايلار بەينەلەنگەن. سۋرەتتەردە شەبەرلەردىڭ قىش قالاپ جاتقانى، ايەل جۇمىسشىلاردىڭ ساز يلەۋ پروتسەسىنە قاتىسقانى انىق كورىنەدى.
قازتاگ-تا جاريالانعان اقپاراتتىق ماتەريالدار مەن فوتولاردىڭ ءبىرازى قوعامدا وقىرمان مادەنيەتىن ىلگەرىلەتۋگە، جاڭا بىلىمگە ۇمتىلۋعا، جۇمىسشى ادام مارتەبەسىن كوتەرۋگە ارنالدى. ماسەلەن، 1952-جىلدىڭ 4-قاڭتارىنداعى جازبادا پەتروپاۆلداعى كىتاپ دۇكەنىنىڭ جازىلىم باسىلىمدارى بولىمىندە ساتىپ الۋشىلاردىڭ ۇنەمى كوپ بولاتىندىعى اتاپ كورسەتىلگەن. سونىمەن قاتار جازىلۋشىلارعا جاڭا كىتاپ بەرىپ جاتقان ساتۋشى ف. سالاۋتدينوۆانىڭ (سول جاقتا) سۋرەتى قوسا ۇسىنىلعان.
مۇراعات دەرەكتەرىنەن 1953-جىلى جامبىل وبلىسىنىڭ سۆەردلوۆ اۋدانىنا قاراستى «ترۋد پاحاريا» كەڭشارىندا سۋ سورۋ ءۇشىن جەل قوزعالتقىشىنىڭ ورناتىلعانى تۋرالى اقپارات اگەنتتىك تاسپاسى ارقىلى بۇكىل رەسپۋبليكاعا تاراعانى جايلى جازبا تابىلدى.
1954-جىلى ناۋرىزدا قازاقستاندا، سىبىردە جانە باسقا وڭىرلەردە «استىق ءوندىرىسىن ودان ءارى ۇلعايتۋ، تىڭ جانە تىڭايعان جەرلەردى يگەرۋ تۋرالى» شەشىم قابىلداندى. ەگەر 1953-جىلى رەسپۋبليكامىزدىڭ ۇلەسىنە بۇرىنعى ك س ر و- نىڭ ءبيداي ەگىس القاپتارىنىڭ 11,3 پايىزى تيەسىلى بولسا، ال 1960-جىلعا قاراي بۇل كورسەتكىش 30 پايىزعا جەتتى. 1956-جىلى قازاقستان العاشقى ميلليارد پۇت (1 پۇت 16,3 كەلىگە تەڭ) استىق تاپسىردى.
سول كەزدەگى قازاقستاندىق ب ا ق- تىڭ تاقىرىپتارى دا بۇل جايىندا سىر بەرەدى: «ءبىز ميلليونداعان گەكتار تىڭ جەردى يگەرىپ، استىق ءوندىرىسىن ارتتىرامىز!»، «تىڭ جەرلەردى گۇلدەنگەن القاپتارعا اينالدىرايىق!»، «جاڭا جەرلەردى يگەرۋ - ءبىزدىڭ جاۋىنگەرلىك مىندەتىمىز».
قازاقستان ومىرىندە تىڭ جەرلەردەن بولەك تاعى بىرنەشە تانىمال اۋىل شارۋاشىلىعى جوباسى بولدى. سولاردىڭ ءبىرى - جۇگەرى ءوسىرۋ.
«جۇگەرى قازاقستاندىق القاپتاردىڭ پاتشايىمى بولۋعا ءتيىس» دەگەن ورتاق اتاۋمەن جۇگەرى ەگۋگە كىرىسكەن شىعىس قازاقستان وبلىسى اۋىل شارۋاشىلىعى ەڭبەككەرلەرى تۋرالى اقپارات اگەنتتىگىنىڭ سۋرەتى جاريالاندى.
1955-جىلى اقپاندا كەڭەس وداعى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى اراسىنداعى دوستىق، وداقتاستىق جانە ءوزارا كومەك تۋرالى كەلىسىمنىڭ بەس جىلدىعىنا وراي كوپتەگەن ماقالا مەن جازبا جارىق كوردى. اگەنتتىكتىڭ فوتوجىلناماسىندا كەڭەستىك مامانداردىڭ قاتىسۋىمەن سالىنعان قىتايداعى العاشقى اۆتوموبيل زاۋىتىنىڭ قۇرىلىسى تۋرالى قىزىقتى فاكت جازىلعان. سۋرەتتەردى اگەنتتىك پەن قىتايدىڭ شينحۋا اقپارات اگەنتتىگى ۇسىندى. بۇل ەكى جەتەكشى اقپاراتتىق سەرىكتەستىڭ دوستىعى سول ۋاقىتتا قالانعانىن كورسەتەدى.
1929-جىلدان باستالاتىن بىرەگەي فوتوارحيۆتە 1951-جىلى تۇسىرىلگەن تۇيەشىنىڭ سۋرەتى دە بار. سۋرەت 1951-جىلى قازتاگ-تا جاريالانعان. ب ق و مەملەكەتتىك ارحيۆىنەن اتالمىش كولحوز بەن زاۋرەش ەرعاليەۆا تۋرالى دەرەكتەر تابىلمادى. دەگەنمەن 88-تۇيە زاۋىتىنىڭ 1938 جانە 1942-جىلعى ەسەپتەرى ساقتالعان. سوعىس ءجۇرىپ جاتقان 1942-جىلى زاۋىتتا اسىل تۇقىمدى تۇيە جوسپارى 100,5 پايىزعا ورىندالىپ، 3410 باس بولعان. سونىڭ ىشىندە 784 ءى 51-جىلقى زاۋىتىنا بەرىلىپ، 2626 سى قالعان. 1943-جىلعى 1-قاڭتارعا 2641 باس بولعان. اسىل تۇقىمدى ءتول جوسپارى 96,7 پايىزعا ورىندالىپ، 493 ءتىڭ ورنىنا 477 بوتا الىنعان. بۇدان بولەك، 190 جۇمىس تۇيەسى ەسەپكە ىلىككەن.
ءاربىر الماتىلىققا تانىس مەدەۋ مۇز ايدىنىنىڭ اتاۋى جەتىسۋ گۋبەرنياسىنا قاراستى ۆەرنىي ۋەزىنىڭ كىشى الماتى بولىسى 3-اۋىلىنىڭ بولىسى مەدەۋ پۇسىرمان ۇلىنىڭ قۇرمەتىنە قويىلعان.
1964-جىلى قازاق ك س ر مينيسترلەر كەڭەسى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى قايىم سىماقوۆ باسقارعان كوميسسيا كىشى الماتى شاتقالىندا جاساندى بوگەت سالۋدى ۇسىندى. 1966-جىلدىڭ قازان ايىندا بوگەتتىڭ ىرگەتاسىن قالاۋ ءۇشىن العاشقى جاساندى جارىلىس بولدى. ەكىنشى جارىلىس 1967-جىلدىڭ ساۋىرىندە جاسالدى. سول ۋاقىتتا جاڭا مەدەۋ مۇز ايدىنىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى. جوبانىڭ جالپى قۇنى سول ۋاقىت ءۇشىن اسا ءىرى سوما - شامامەن 8,5 ميلليون رۋبل بولدى، ونىڭ 3 ميلليونى - قازاق ك س ر بيۋجەتىنەن ءبولىندى. جاڭا نىسان 1972-جىلدىڭ جەلتوقسانىندا اشىلدى.
مەدەۋ مۇز ايدىنى تەڭىز دەڭگەيىنەن 1691 مەتر بيىكتىكتە ورنالاسقان - مۇنداي بيىك نۇكتەدە ورنالاسقان سپورتتىق نىساندار الەمدە وتە از. نىسان تەك ورنالاسقان جەرىمەن ەمەس، ينجەنەرلىك شەشىمدەرىمەن دە ەرەكشە. مۇز تازارتىلعان سۋدان جاسالعان، بۇل سىرعاناۋدى وڭاي ەتەدى ءارى جىلدامدىقتى ارتتىرادى. مۇز ايدىنىنىڭ نەگىزىنە تەمىربەتون قۇيىلىپ، ونىڭ ىشىندە 170 شاقىرىمدىق قۇبىر توسەلگەن. وسى قۇبىرلار ارقىلى حلاداگەنت اينالىپ، مۇز قاباتىن 8 اي بويى ۇستاپ تۇرۋعا مۇمكىندىك بەرگەن.
1973-جىلدىڭ 16-تامىزىندا الماتىعا كەڭەس وداعى كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ورتالىق كوميتەتىنىڭ باس حاتشىسى كەلدى. دىنمۇحامەد قونايەۆ ونى جاڭادان سالىنعان بوگەتكە اپارىپ كورسەتتى. كەيىن ولار مەدەۋگە دە باردى.
جەكە ارحيۆتە وتكەن عاسىردىڭ 80-جىلدارى سالىنىپ، بۇگىندە الماتى سيمۆولدارىنىڭ بىرىنە اينالعان كوكتوبە تەلەمۇناراسىنىڭ تاريحي سۋرەتى دە كەزدەسەدى.
تەلەمۇنارا قۇرىلىسى 1975-جىلى باستالىپ، 1984-جىلدىڭ 1-ماۋسىم كۇنى ىسكە قوسىلدى. سول كەزدە بۇل نىسان الەمدەگى ەڭ بيىك تەلەمۇنالار اراسىندا 4-ورىندا بولدى. قازىر 14-ورىنعا تۇسكەن. انتەننانى قوسقاندا بيىكتىگى - 371 مەتر. ونىڭ ىشىندە ىرگەتاس ۇستىنەن سالىنعان التىبۇرىشتى قۇرىلىم - 248 مەتر، انتەننا - 123 مەتر. ودان بولەك تەلەمۇنارانىڭ 146 مەتر جانە 252 مەتر بيىكتىكتەرىندە ساقينا تارىزدەس ەكى قۇرىلىم بار.
اتىراۋ وبلىسىندا بالىق اۋلاۋ ۇجىمشارلارىنىڭ نەگىزى 1927-جىلى قالانا باستاسا، كوپ ۇزاماي بالىقشىلاردىڭ سەزى ءوتىپ، «ۋرالگۋبرىباك» وداعى قۇرىلعان. وسى ۇجىمشاردىڭ جۇمىسىنا قاتىستى سۋرەتتەر دە ارحيۆتە كەزدەسەدى.
ب ا ق بەتىندە 1950-1980-جىلدار ارالىعىندا كاسپي تەڭىزىنەن اۋلانعان الىپ بەكىرەنىڭ فوتوسى جيى جاريالانعان. سونداي فوتونىڭ كەيبىرى Kazinform اگەنتتىگىنىڭ لەنتاسىندا كورىنىس تاپقان. ماسەلەن، فوتوگراف س. وگايدىڭ وبەكتيۆىنە 1959-جىلى بالىق كونسەرۆى كومبيناتى قىزمەتكەرلەرىنىڭ بەكىرەنى ولشەكتەۋ ءساتى ىلىنگەن. تاعى ءبىر فوتوگراف يۋ. شيانوۆ 1960-جىلى كاسپي تەڭىزىنە بالىق اۋلۋاۋعا شىققان بالىقشىلار كەمەسىن تۇسىرگەن.
