كاديللاك كوكشەتاۋداعى مۋزەي اۋلاسىندا قاشان پايدا بولدى
كوكشەتاۋ. KAZINFORM - كوكشەتاۋ قالاسىندا ⅩⅩ عاسىردىڭ باسىندا بوي كوتەرگەن عيماراتتار كۇنى بۇگىنگە دەيىن ساقتالعان. ءبىر كەزدەرى ۆ. ۆ. كۋيبىشەۆ ءۇيى بولعان عيمارات بۇگىندە كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ تاريحي مۇراجايى رەتىندە جۇمىس ىستەيدى. مۇراجاي قالانىڭ وتكەن تاريحىنان سىر شەرتەدى.
بيىل كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ قۇرىلعانىنا 200 جىل بولادى. ال كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ تاريحي مۇراجايى عيماراتىنىڭ ىرگەسى قالانعانىنا 75 جىل (1949 -جىل) تولادى. ول 2000 -جىلعا دەيىن ۆ. ۆ. كۋيبىشەۆ اتىنداعى مەموريالدىق مۇراجاي دەپ اتالىپ كەلدى. رەسمي تۇردە كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ تاريحى مۇراجايى 2004 -جىلى كەلۋشىلەرگە ەسىگىن ايقارا اشتى. مۇراجاي قالانىڭ ەسكى بولىگىندە، قاناي ءبي كوشەسىندە (بۇرىنعى چاپايەۆ كوشەسى) ورنالاسقان. ءدال وسى جەردە بۇقپا شوقىسىنىڭ ەتەگىندە، قوپا كولىنىڭ جاعاسىندا 19 عاسىردىڭ ءبىرىنشى شيرەگىندە كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ ىرگەسى قالانا باستادى.
اقمولا وبلىسى بويىنشا ولكەتانۋشىلار قاۋىمداستىعىنىڭ ءتورايىمى گۇلبارشىن سالىقتىڭ مالىمەتىنشە، مۇراجاي كەشەنى، بىرنەشە جەكە عيماراتتاردان تۇرادى جانە رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار تاريحي ساۋلەت ەسكەرتكىشى بولىپ تابىلادى. 19-عاسىردىڭ اياعى مەن 20-عاسىردىڭ باسىندا ۇيلەر سياقتى اعاشتان سالىنعان.
«بۇل ەسكى ۇيدە 1889 -جىلدان 1905 -جىلعا دەيىن كۋيبىشەۆتار وتباسى تۇردى. 1949-1982 -جىلدار ارالىعىندا مۇراجايدىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى جانە ءبىرىنشى ديرەكتورى ەلەنا ۆلاديميروۆنا كۋيبىشەۆا (ۆ. ۆ. كۋيبىشەۆتىڭ اپكەسى) بولدى. ساۋلەت تۇرعىسىنان ادەمى ۇيدە كەڭەس ءداۋىرىنىڭ بولاشاق مەملەكەت قايراتكەرى ۆ. ۆ. كۋيبىشەۆتىڭ وتباسى ءومىر ءسۇردى، ونىڭ بالالىق جانە جاستىق شاعى وسىندا ءوتتى»، - دەيدى ولكەتانۋشى.
ونى وسىندا وعان ارنالعان ەكسپوزيتسيا ەسكە تۇسىرەدى. اتاپ ايتقاندا، ونىڭ كرەملدەگى پاتەرىنەن جەكە زاتتار: جيھاز، ونىڭ جەكە ىدىستارى، اڭشىلىق بەلبەۋى، قانجار، جىبەك قۇرتىنىڭ كوكوندارى (وزبەك جۇمىسشىلارىنىڭ سىيى)، جەكە جازبا جيناعى، ەنسيكلوپەديا (اۆتورى كۋيبىشەۆ)، ونىڭ جۇمىس ۇستەلىندە تۇرعان ساعاتتار. مۇراجاي اۋلاسىندا «اشىق اسپان استىندا» 1930 -جىلى شىققان امەريكاندىق General Motors ماركالى «كاديللاك» رەترو كولىگى - مۇراجايدىڭ باعا جەتپەس جانە بىرەگەي ەكسپوناتى قويىلعان.
ايتۋىنشا، ۆ. كۋيبىشەۆ ونى ماسكەۋدە جۇمىس ىستەگەن كەزدە مىنگەن. 1949 -جىلى كولىك ماسكەۋدەن كوكشەتاۋ قالاسىنا مۇراجاي ءۇشىن جەتكىزىلگەن.
سونىمەن بىرگە، وزگە جادىگەرلەر دە سول كەزدەگى تاريحتان سىر شەرتەدى. ياعني، نەمىستىڭ «ديۋركوپ» (1930) ۆەلوسيپەدى، سونداي-اق، ات كولىگىنىڭ ەسكى تۇرلەرى - «كوشيەۆا» قىسقى شاناسى جانە جازعى ارباسى. مۇراجايدىڭ 5 زالىندا حرونولوگيالىق دايەكتىلىكپەن كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ 1824 -جىلى قۇرىلعاننان باستاپ قازىرگى زامانعا دەيىنگى دامۋ تاريحىنىڭ نەگىزگى كەزەڭدەرى كورسەتىلگەن. فوتوسۋرەتتەردە ⅩⅨ عاسىردىڭ اياعى مەن ⅩⅩ عاسىردىڭ باسىنداعى قالا بەينەلەنگەن.
سونىمەن بىرگە، مۇرجايدا كوكشەتاۋ وڭىرىندە 1941-1945 -جىلدارى ون گوسپيتال ورنالاسقاندىعى تۋرالى مالىمەتتەر بار. قالاداعى №1054 جانە №3604 ەكى اسكەري گوسپيتالدا فاشيست تۇتقىندارى ەمدەلگەن. №1054 اۋرۋحاناسىنا تۇسكەن تۇتقىندار قاراعاندى قالاسىنداعى شاحتا جۇمىسشىلارى، تامبوۆ تاراتۋ لاگەرىنەن بولعان.
ال №3604 اسكەري اۋرۋحاناسى 1943 -جىلى 1-تامىزدا پاۆلوداردان كوكشەتاۋ قالاسىنا كوشىرىلگەن. كەيىن تۇتقىنداردى ۇستاپ تۇرۋعا جاعدايدىڭ جوقتىعىنان اسكەري گوسپيتال قالادان كوشىرىلىپ اكەتىلگەن. بۇل گوسپيتالدىڭ قايدا كوشىرىلگەنى جايلى قۇجاتتا جازىلماعانىمەن، №1054 ارنايى اسكەري گوسپيتالىندەگى ءتارتىپ جانە كۇزەت باستىعىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى، كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ تۇرعىنى يۆان گنەتوۆتىڭ مىناداي ەستەلىگى ساقتالعان.
«گوسپيتالدا نەمىس تۇتقىندارى ەمدەلدى. ولاردىڭ اراسىندا رۋمىن، يتاليان، ۆەنگر، يۋگوسلاۆ، جاپوندار مەن يسپان حالقى دا بولدى. 1946 -جىلدىڭ كۇزىندە تۇتقىنداردىڭ اسكەري گوسپيتالى تۇگەلىمەن جويىلدى»، - دەيدى قالا تۇرعىنى ءوز ەستەلىكتەرىندە.
ايتا كەتسەك، بۇدان بۇرىن كوكشەتاۋداعى ناۋان حازىرەتتىڭ ەسىمىمەن اتالعان ەسكى مەشىت تۋرالى جازعان ەدىك.
اۆتور
اسلان وسپانوۆ
