جىل سايىن جول اپاتىنان 1,2 ميلليون ادام وپات بولادى
استانا. قازاقپارات - الەمدە جول اپاتىنان كۇنىنە 3000، ال جىلىنا 1,2 ميلليون ادام اجال قۇشادى. قاۋىپ قىستا ءتىپتى كۇشەيە تۇسەدى. ەكونوميكاعا اكەلەتىن شىعىنى دا جەتەرلىك. بۇل جاعداي بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىن الاڭداتا باستادى.
الايدا ازىرگە قولدان كەلگەنى 2035 -جىلعا دەيىن جول اپاتىن ازايتۋدى كوزدەيتىن جوسپار عانا. بۇگىندە جول اپاتتارى الەمدەگى ءولىم سەبەپتەرى اراسىندا سەگىزىنشى ورىندا تۇر. بەس جاستان اسقان بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ دە نەگىزگى ءولىم سەبەبى وسىندا. جىل سايىن 1,2 ميلليون ادام جول اپاتىنان وپات بولادى، 50 ميلليونعا جۋىعى جاراقات الادى. قايعىلى وقيعالارعا كوبىنە جاياۋ جۇرگىنشىلەر، ۆەلوسيپەدشىلەر، موتوسيكلدەگىلەر جانە بالالار ۇشىرايدى.
انتونيۋ گۋتەرريش، ب ۇ ۇ باس حاتشىسى:
- بۇل جاي عانا ساندار ەمەس. بۇل مەكتەپكە بارا جاتقان بالالار، جۇمىسقا اسىققان اتا-انالار مەن ءبىر ساتتە ءومىرى وزگەرىپ كەتەتىن ادامدار. جول اپاتتارىنىڭ زالالى كوبىنە ءىرى داعدارىستاردىڭ كولەڭكەسىنەن كورىنبەيدى. بۇگىندە جولداعى بارلىق ولىمدەردىڭ %90- ى كىرىسى تومەن جانە ورتاشا ەلدەردە تىركەلەدى، نەگىزىنەن ازيا-تىنىق مۇحيتى ايماعى مەن ساحارانىڭ وڭتۇستىگىندەگى ەلدەردە.
حالىقارالىق جولداردى باعالاۋ باعدارلاماسىنىڭ مالىمەتى بويىنشا الەمدە جول اپاتىنان كۇنىنە 3000-نان استام ءولىم تىركەلەدى. ماماندار ماسەلەنى ءارتۇرلى سەبەپتەرمەن بايلانىستىرادى. ماسەلەن، افريكادا جول اپاتىنا كوبىنە قوعامدىق كولىكتىڭ ەسكىرۋى مەن تەحنيكالىق تەكسەرىستەن ۋاقىتىلى وتپەۋى سەبەپ. جالعان جۇرگىزۋشى كۋالىگىن قولدانۋ فاكتىلەرى دە جيىلەگەن. ال گرۋزيالىق جۇرگىزۋشىلەر جىلدامدىقتى ءجيى اسىرادى.
جول اپاتى قۇرباندارىنىڭ %25- ى جاياۋ جۇرگىنشىلەر. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ ەسەبىندە 2030 -جىلعا قاراي الەمدەگى كولىك سانى ەكى ەسە ارتادى دەگەن بولجام بار. الايدا ب ۇ ۇ- نا مۇشە ەلدەردىڭ تەك 51-ىندە عانا قاۋىپسىزدىك تەكسەرىستەرىن مىندەتتەيتىن زاڭ قولدانىستا.
انتونيۋ گۋتەرريش، ب ۇ ۇ باس حاتشىسى:
- جول اپاتىنا كوبىنە قاجەتتى ينفراقۇرىلىمنىڭ جوقتىعى سەبەپ. ب ۇ ۇ جول قاۋىپسىزدىگىنە بەلسەندى تۇردە اتسالىسادى. بۇگىندە 94 مەملەكەتكە قولداۋ كورسەتىپ وتىرمىز. الداعى ءۇش ايدا ءبىز «تۇراقتى كولىك ونجىلدىعى» جوباسىنا كىرىسەمىز. جوسپار جول اپاتتارىن 2035 -جىلعا دەيىن ەكى ەسەگە ازايتۋدى كوزدەيدى. وزگەرىس ءۇشىن ۇكىمەت، ازاماتتىق قوعام، جەكە سەكتور مەن فيلانتروپيالىق كوشباسشىلار ىسكە جۇمىلا كىرىسۋى كەرەك.
بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ باس حاتشى انتونيۋ گۋتەرريش نيۋ- يوركتە وتكەن جيىنداعى مالىمدەمەسىندە برازيليا، رۋاندا مەن لاوستاعى جايتتاردى ەرەكشە اتادى. ويتكەنى اتقارىلعان جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىندە بۇل ەلدەردە جولداعى ءولىم-ءجىتىم تومەندەگەن. ماسەلەن، برازيليادا كولىك جىلدامدىعى قاتاڭ باقىلاۋدا، ال رۋاندادا موتوسيكلشى جولعا شىقسا، كاسكا كيۋگە مىندەتتى. لاوستاعى جاڭا ليتسەنزيالاۋ جۇيەسى كۇندەلىكتى مىڭداعان جۇرگىزۋشىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن ساقتاپ وتىر.
ۇيىم وكىلدەرى 2026 مەن 2035 -جىلدار ارالىعىندا وسى ماسەلەگە كىرىسپەك. ولار جول قاۋىپسىزدىگى دەنساۋلىق ساقتاۋ ماسەلەسىندە عانا ەمەس، قالا جوسپارلاۋ مەن كليماتتى قورعاۋ سالاسىندا دا ماڭىزعا يە دەيدى. ون جىلدىق جوسپاردا ۇيىم جول ساپاسىن ارتتىرۋ، جول ءتارتىبىن باقىلاۋ مەن اپات جاعدايىندا شۇعىل ارەكەت ەتۋ، سونداي-اق قوعامدىق كولىكتىڭ قولجەتىمدىلىگىنە نازار اۋدارىلماق.
24.kz
