جىل قورىتىندىسى: سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ جوبالارى، سۋ كودەكسى جانە حالىقارالىق كەلىسىمدەر
قازىرگى زاماندا سۋ قورى پايدالى قازبالار سەكىلدى قۇندى رەسۋرس بولىپ تابىلادى. جاھاندىق كليماتتىڭ وزگەرۋىن ەسكەرسەك، ونى ۇنەمدى جانە ءتيىمدى پايدالانۋ ماسەلەسى بۇرىن- سوڭدى بولماعان ماڭىزعا يە.
سوندىقتان بۇل سالانى دامىتۋ ەرەكشە نازاردا، دەپ جازادى Primeminister.kz سايتى.
1-قىركۇيەكتە ق ر پرەزيدەنتى قاسىم- جومارت توقايەۆتىڭ جارلىعىمەن سۋ رەسۋرستارى جانە يرريگاتسيا مينيسترلىگى قۇرىلدى. «ەلىمىز ءۇشىن سۋدىڭ ماڭىزى مۇناي، گاز نەمەسە مەتالدان كەم ەمەس. سۋ شارۋاشىلىعى جۇيەسىن ءتيىمدى دامىتۋ ماسەلەسىمەن دەربەس مەكەمە اينالىسۋى قاجەت دەپ سانايمىن»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
مينيسترلىك قىسقا ارالىقتا قۇرىلىپ، جۇمىس ىستەگەنىنە قاراماستان، ناقتى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزىپ وتىر. سالاعا قاجەتتى نورماتيۆتىك قۇجاتتار ازىرلەنىپ، سۋ رەسۋرستارىنىڭ بازاسىن ۇلعايتۋ بويىنشا جوبالار جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق دامىپ كەلەدى. بۇل تۋرالى تولىعىراق Primeminister.kz رەداكتسياسىنىڭ شولۋىنان وقىڭىزدار.
سۋ كودەكسىنىڭ جوباسى ازىرلەندى. قۇجاتتا گيدروتەحنيكالىق قۇرىلىستاردىڭ قاۋىپسىزدىگى، سۋارۋ جانە درەناج، سۋمەن جابدىقتاۋ جانە سۋ بۇرۋ ماسەلەلەرى قامتىلعان. كودەكستىڭ نەگىزگى ماقساتى-قازاقستاننىڭ سۋ رەسۋرستارىنىڭ الەۋەتىن ساقتاۋ.
سۋ رەسۋرستارىن باسقارۋ جۇيەسىن دامىتۋدىڭ 2024-2030-جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسى ازىرلەندى. بۇل سۋارمالى اۋىل شارۋاشىلىعى القاپتارىنىڭ كولەمىن 2,2 ملن گەكتارعا دەيىن ۇلعايتۋعا، سۋ ۇنەمدەۋ تەحنولوگيالارىنىڭ ۇلەسىن %40 عا دەيىن ارتتىرۋعا، سۋارۋ كەزىندە سۋ ىسىرابىن %15 عا دەيىن تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
ق ر-نىڭ سۋ شارۋاشىلىعىن دامىتۋدىڭ 2024-2030-جىلدارعا ارنالعان كەشەندى جوسپارى ازىرلەندى. ونى جۇزەگە اسىرۋ ەلىمىزدىڭ سۋ رەسۋرستارىنىڭ كولەمىن 3,7 تەكشە ك م ارتتىرۋعا، سۋارۋ بارىسىندا سۋ ىسىرابىن ازايتۋعا جانە ونىڭ كولەمىن 3 تەكشە ك م ارتتىرۋعا، 55 مىڭنان استام حالقى بار 41 ەلدى مەكەندى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋگە، سونداي- اق ەلىمىزدىڭ كورشىلەس ەلدەردەن سۋ جەتكىزۋ بويىنشا تاۋەلدىلىگىن %25 عا ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
2024-جىلدىڭ 1-قاڭتارىنان باستاپ كەيبىر سۋ شارۋاشىلىعى قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسى ورتا ەسەپپەن %25 عا وسەدى، بۇل ءۇشىن ءتيىستى شارالار ازىرلەندى.
سالاعا ماماندار قاجەت. سۋ رەسۋرستارى جانە يرريگاتسيا مينيسترلىگى جوعارى جانە جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ماماندىقتارىنىڭ كلاسسيفيكاتورىنا تۇزەتۋلەر ەنگىزۋ جانە سۋ سەكتورى بويىنشا ءبىرقاتار جاڭا باعدارلامالار ەنگىزۋ، سونداي- اق قازاقستاندىق ستۋدەنتتەردى سۋعا بايلانىستى ماماندىقتار بويىنشا جاقىن جانە الىس شەتەلدە ورنالاسقان جوعارى وقۋ ورىندارىندا وقىتۋ ءۇشىن گرانتتار ءبولۋ تۋرالى ۇسىنىستارمەن شىقتى.
رەسۋرستىق بازا جانە ينفراقۇرىلىم
2024-2026-جىلدارى ەل بويىنشا 20 جاڭا سۋ قويماسىنىڭ قۇرىلىسىن باستاۋ جانە 15 سۋ قويماسىن قايتا جاڭعىرتۋ جوسپارلانىپ وتىر. سۋارۋ جۇيەلەرىنىڭ توزۋى ماسەلەلەرىن شەشۋ ءۇشىن ۇزىندىعى 3500 ك م قۇرايتىن 339 كانال كۇردەلى جوندەۋدەن ءوتتى.
ۇلتتىق گيدروگەولوگيالىق قىزمەت قۇرىلادى. ول جەراستى سۋلارىنا مونيتورينگ جانە تالداۋ جاسايدى، ىزدەۋ جانە بارلاۋ جۇمىستارىن ۇيىمداستىرادى جانە جۇرگىزەدى، سونداي- اق گيدروگەولوگيالىق ۇڭعىمالاردى جويۋ جانە كونسەرۆاتسيالاۋمەن اينالىسادى. بۇگىندە قازاقستاندا 4540 كەن ورنى بارلانعان.
2023 -جىلى اقمولا وبلىسىندا 12 اۋىل ورتالىقتاندىرىلعان سۋمەن قامتىلسا، سۋ قۇبىرىن تارتۋ ارقىلى تاعى 17 اۋىلعا اۋىز سۋ جەتتى.
اقمولا، الماتى، اتىراۋ، ۇلىتاۋ، قىزىلوردا، ماڭعىستاۋ، تۇركىستان جانە سولتۇستىك قازاقستان وبلىستارىندا جالپى سانى 868 مىڭ تۇرعىنى بار 375 ەلدى مەكەندى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا 33 جوبانى جۇزەگە اسىرۋ جالعاسىپ جاتىر.
تۇركىستان وبلىسىندا 31788 گەكتار جەرگە سۋ ۇنەمدەۋ تەحنولوگياسى ەنگىزىلگەن. 9403 گەكتارلىق ءبىر القاپتان جىلىنا 2-3 ءونىم الۋ جوباسى سۋدى ەكى ەسە ۇنەمدەۋگە مۇمكىندىك بەردى
الماتى، جامبىل، قىزىلوردا جانە تۇركىستان وبلىستارىندا 105,1 مىڭ گەكتار اۋماقتا يرريگاتسيا جانە درەناجدىق جۇيەلەردى دامىتۋ جوباسى جۇزەگە اسىرىلۋدا.
2023 -جىلى پاۆلودار وبلىسىندا سۋارمالى جەرلەردىڭ كولەمى 15,8 مىڭ گەكتارعا ۇلعايىپ، 166 مىڭ گەكتاردى قۇرادى. سونىمەن قاتار 17,5 مىڭ گا القاپتاعى سۋارمالى القاپتارعا يكي تارتۋ بويىنشا 9 جوبا جۇزەگە اسىرىلۋدا
قانىش ساتبايەۆ اتىنداعى كانالدان ەسىل جانە نۇرا وزەندەرىنە سۋ جىبەرىلدى. بۇل استانا قالاسىن سۋمەن قامتاماسىز ەتۋدىڭ تۇراقتىلىعىن ارتتىردى.
حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق
كورشى مەملەكەتتەرمەن سۋ قاۋىپسىزدىگى بويىنشا كەلىسسوزدەر بەلسەندى جۇرگىزىلدى. ولاردىڭ قورىتىندىسى بويىنشا 2024 -جىلدىڭ 1-ساۋىرىنە دەيىن سىرداريا وزەنىنە 11,1 تەكشە كم سۋ كەلەدى، «دوستىق» مەملەكەتارالىق كانالى ارقىلى 487 ميلليون تەكشە مەتر سۋ الىنادى دەپ كۇتىلۋدە.
بۇل تۇركىستان جانە قىزىلوردا وبلىستارىندا ۆەگەتاتسيالىق كەزەڭگە قاجەتتى سۋ كولەمىن جيناقتاۋعا، سونداي- اق ارال تەڭىزىنە 1,6 تەكشە كم سۋ جىبەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
قىرعىزستانمەن جامبىل وبلىسىنا سۋ بەرۋ جونىندە كەلىسىم جاسالدى. بىشكەكتەگى كەلىسسوزدەر ناتيجەسىندە تالاس وزەنىندەگى «تۇيتە» كانالى ارقىلى سۋ بەرۋدى قالپىنا كەلتىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى.
مينيسترلىك قىتايمەن 20 دان استام وزەن، ونىڭ ىشىندە ەرتىس، ىلە، ەمەل وزەندەرى بويىنشا كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ جاتىر. بۇگىندە تاراپتار كەلىسىمنىڭ ءبىرقاتار باپتارى بويىنشا سۋ ءبولۋ ماسەلەسىنە قاتىستى ورتاق كەلىسىمگە كەلدى.
سونىمەن قاتار قىرعىزستان، تاجىكستان، تۇركىمەنستان جانە وزبەكستاننىڭ قاتىسۋىمەن ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ سۋ-ەنەرگەتيكالىق ىنتىماقتاستىعى مەحانيزمى تۋرالى كەلىسىم جوباسى ازىرلەنۋدە.
اۆتور
ەربول جانات
