جوشى ۇلىسىنىڭ 800 جىلدىعىنا وراي قانداي ءىس-شارالار ۇيىمداستىرىلادى

استانا. KAZINFORM - جوشى ۇلىسىنىڭ 800 جىلدىعىنا وراي كونفەرەنسيالار، دوڭگەلەك ۇستەلدەر، سەمينارلار ۇيىمداستىرىلادى. بۇل جايىندا سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ ساۋالىنا پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى تامارا دۇيسەنوۆانىڭ جاۋابىندا ايتىلعان.

«بۇگىندە «جوشى ۇلىسىن زەرتتەۋ عىلىمي ينستيتۋتى» شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ قۇقىعىنداعى رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك كاسىپورنى عىلىمي جوبالار مەن عىلىمي-تەحنيكالىق باعدارلامالاردى ىسكە اسىرۋدا. مەملەكەت باسشىسىنىڭ قازاقستان تاريحى مەن دۇنيەجۇزى تاريحى بويىنشا ءبىرىڭعاي مەكتەپ وقۋلىقتارىن ازىرلەپ، ەنگىزۋ تۋرالى تاپسىرماسىنا سايكەس جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. بۇل رەتتە وتاندىق ارحيۆتەر مەن كىتاپحانالاردا جاڭادان انىقتالعان دەرەككوزدەردى پايدالانا وتىرىپ، جوشى ۇلىسىنا قاتىستى تىڭ دەرەكتەردى قامتيتىن «قازاقستاننىڭ ەجەلگى زاماننان بۇگىنگى كۇنگە دەيىنگى تاريحى» جەتى تومدىق اكادەميالىق باسىلىمى ازىرلەنىپ جاتىر. ونىڭ نەگىزىندە «قازاقستان تاريحى» مەن «دۇنيە ءجۇزى تاريحى» پاندەرى بويىنشا ءبىرىڭعاي مەكتەپ وقۋلىقتارى دايىندالادى. سونداي-اق ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ باستاماسىمەن جوشى مونوگرافياسى مەن جوشى ۇلىسىنىڭ تاريحى جونىندەگى دەرەككوزدەردىڭ اۋدارمالار جيناعىنىڭ تانىستىرىلىمىن ۇيىمداستىرۋ جوسپارلانعان»، - دەدى تامارا دۇيسەنوۆا جاۋابىندا.

بۇدان بولەك، ۆيتسە-پرەمەردىڭ دەرەگىنشە، «ورتاعاسىرلىق قازاقستان تاريحىنداعى جوشى، شاعاتاي جانە حايدۋ ۇلىستارىنىڭ تاريحى»، «قازاقستان مەملەكەتتىلىگى تاريحىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى: حۋننا يمپەرياسىنان، تۇركى قاعاناتى مەن جوشى ۇلىسىنان تاۋەلسىز قازاقستانعا دەيىن»، «ۇلى ۇلىستىڭ نەگىزىن قالاۋشى جوشىنىڭ ءومىربايانىن زەردەلەۋدەگى وزەكتى ماسەلەلەر جانە ونىڭ ۇرپاقتارى»، «جوشى ۇلىسىنىڭ رۋحاني-ادەبي مۇراسى» اتتى حالىقارالىق جانە «جوشى ۇلىسى جانە قازاقستان تاريحىنداعى مەملەكەتتىلىك ەرەكشەلىكتەرى» اتتى رەسپۋبليكالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنسيالار، «جوشى ۇلىسى تاريحىن زەردەلەۋدەگى وزەكتى ماسەلەلەر»، «جوشى ۇلىسىنداعى الەۋمەتتىك-فيلوسوفيالىق ماسەلەلەر»، «جوشى ۇلىسىنىڭ قۇرىلعانىنا 800 جىل» تاقىرىپتارىندا دوڭگەلەك ۇستەلدەر، جوشى ۇلىسىنىڭ 800 جىلدىعىنا وراي ءا. ح. مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىمەن جانە ا. ح. حاليكوۆ اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىمەن (تاتارستان رەسپۋبليكاسى) بىرلەسە وتىرىپ، ەدىل-جايىق ورتاعاسىرلىق ەسكەرتكىشتەرىنە سەمينارلار ۇيىمداستىرىلادى.

رەسپۋبليكالىق تەلەارنالاردا دەرەكتى جانە كوركەم فيلم، بالالارعا ارنالعان مۋلتفيلمدەر مەن باعدارلامالار كورسەتۋ جوسپارلانعان. بيىل وتەتىن دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىنى اياسىندا 2022-جىلى تۇسىرىلگەن «جوشى» انيماتسيالىق فيلمى كورسەتىلەدى.

سونىمەن قاتار ۇلىتاۋ ەسكەرتكىش كەشەندەرىن 2024-2026-جىلداردا يۋنەسكو- نىڭ بۇكىلالەمدىك مۇرا تىزىمىنە ەنگىزۋ ماسەلەسى بويىنشا ءتيىستى جۇمىستار جۇرگىزىلىپ جاتىر. التىن وردا، جوشى ۇلىسىنىڭ تاريحىمەن بايلانىستى اتىراۋ، ۇلىتاۋ وبلىستارىندا «سارايشىق» جانە « ۇلىتاۋ» رەسپۋبليكالىق مۋزەي-قورىقتارى قۇرىلعان. اتالعان مۋزەي-قورىقتار وزدەرىنىڭ قاراماعىنداعى التىن وردا كەزەڭىنە قاتىستى تاريحي-مادەني مۇرا وبەكتىلەرى بولىپ تابىلاتىن سارايشىق قالاشىعى، جوشى، الاشا، بولعان انا، دومباۋىل كەسەنەلەرى سياقتى تاريح جانە مادەنيەت ەسكەرتكىشتەرىن قورعاۋ، ساقتاۋ، تانىمال ەتۋ جۇمىستارىن قامتاماسىز ەتىپ وتىر. اتالعان مۋزەي-قورىقتاردىڭ مۋزەيلىك ەكسپوزيتسيالار قۇرىلعان عيماراتتارىمەن قوسا، سوڭعى جىلدارى قۇرىلىسى اياقتالىپ، پايدالانۋعا بەرىلگەن ۆيزيت-ورتالىقتارى ارقىلى التىن وردا تاريحىن، مادەنيەتىن ناسيحاتتاۋعا، تانىتۋعا مول مۇمكىندىكتەرى بار.

«ەلىمىزدىڭ جەتەكشى مۋزەيلەرى سانالاتىن استاناداعى ۇلتتىق مۋزەيدە، الماتى قالاسىنداعى مەملەكەتتىك ورتالىق مۋزەيدە التىن وردا كەزەڭىنىڭ بىرەگەي ارتەفاكتىلەرىن پاش ەتىپ وتىرعان مۋزەيلىك قورلار ساقتالعان. 2023-جىلعى ماۋسىمدا قاليبەك قۋانىشبايەۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق مۋزىكالىق-دراما تەاترىندا «جوشى حان» تاريحي دراماسىنىڭ تۇساۋى كەسىلىپ، قاڭتارداعى رەپەرتۋارىنا ەنگىزىلدى. بۇل ءىس-شارا رەسپۋبليكالىق تەلەارنالاردا ترانسلياتسيالاندى جانە رەسپۋبليكالىق، وڭىرلىك باسپا ب ا ق- تارىندا جانە ينتەرنەت-رەسۋرستاردا جاريالاندى»، - دەدى ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ورىنباسارى.

ونىڭ اتاپ وتۋىنشە، استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ 2022 -جىلعى 18-تامىزداعى قاۋلىسىمەن «ەسىل» اۋدانىنىڭ «E809» كوشەسىنە «جوشى حان» اتاۋى بەرىلدى. 2024 -جىلعى 12-قاڭتاردا استانا قالاسىندا جوشى ۇلىسىن زەرتتەۋ عىلىمي ينستيتۋتىنىڭ باستاماسىمەن «جوشى ۇلىسىنىڭ تاريحىن زەرتتەۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى» تاقىرىبىندا دوڭگەلەك ۇستەل وتكىزىلدى.

«جالپى، بۇل باعىتتاعى جۇمىستار جوشى ۇلىسىنىڭ ىرگەسى قالانعانىنا 800 جىل تولۋىنا وراي ۇيىمداستىرىلاتىن شارالار اياسىندا جالعاستىرىلادى»، - دەدى تامارا دۇيسەنوۆا.

اۆتور

مارلان جيەمباي