جەر شارىنىڭ باسىم بولىگىندە اۋا تەمپەراتۋراسى 3 گرادۋس سەلسيگە كوتەرىلەدى
استانا. KAZINFORM - امەريكالىق كليماتولوگتار جاساندى ينتەلەكت كومەگىمەن جەر كليماتىنىڭ ەڭ كوپ تالاپ ەتىلگەن 10 مودەلىن بىرىكتىرىپ، 2060 -جىلعا قاراي پلانەتانىڭ ءبىرقاتار ايماعىندا تەمپەراتۋرا 3 گرادۋس تسەلسييگە كوتەرىلەدى دەگەن قورىتىندىعا كەلدى. بۇل تۋرالى Kazinform ت ا س س اگەنتتىگىنە سىلتەمە جاساپ حابارلايدى.
عالىمداردىڭ بولجامى Environmental Research Letters جۋرنالىنا جاريالاندى.
- جاھاندىق جىلىنۋدى تالداۋ كەزىندە وزگەرىستەردىڭ جالپى كورىنىسىن عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە الەمنىڭ جەكەلەگەن ايماقتارىنا قالاي اسەر ەتەتىنىن دە ەسكەرۋ قاجەت. مۇنداي باعالاۋدىڭ كليماتتىڭ وزگەرۋىنىڭ قوعام مەن ەكوجۇيەلەر ءۇشىن سالدارىن دۇرىس بولجاۋ ءۇشىن وتە ماڭىزدى، - دەپ كەلتىردى جۋرنالدىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى ستەنفورد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى نوي ديففەنبو سوزدەرىن.
پروفەسسور ديففەنبو، كولورادو شتاتى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى ەليزابەت بارنس جانە سيۋريح جوعارى پوليتەحنيكالىق مەكتەبىنىڭ پروفەسسورى سونيا سەنيەۆيراتنە بىرنەشە جىل بويى جەر كليماتىنىڭ الداعى ونجىلدىقتار مەن عاسىرلاردا قالاي وزگەرەتىنى تۋرالى بولجام جاساۋ ءۇشىن ماشينالىق وقىتۋ ادىستەرىن قولدانىپ بىرنەشە جىل جۇمىس ىستەپ جاتىر.
عالىمدار وسى تاسىلدەردى قولدانا وتىرىپ، عالامشاردىڭ تەمپەراتۋراسى الداعى ۋاقىتتا، 2030- جىلداردىڭ ورتاسى مەن 2040- 2050 -جىلدار ارالىعىندا پاريج كليماتتىق كەلىسىمىندە مەجەلەنگەن كورسەتكىشتەن سەلسي بويىنشا 1,5 جانە 2 گرادۋس جوعارى كوتەرىلەتىنىن انىقتادى.
بۇل جاڭالىق زەرتتەۋشىلەردى ايماقتىق دەڭگەيدە پلانەتا كليماتىنىڭ سول ۋاقىت ارالىعىندا قالاي وزگەرەتىنىن زەرتتەۋگە تۇرتكى بولدى.
بۇل ءۇشىن عالىمدار جەر بەتىندەگى 34 ءىرى كليماتتىق ايماقتى انىقتاپ جانە ەڭ تانىمال 10 كليماتتىق مودەلدى پايدالانا وتىرىپ، ولاردىڭ اۋماعىنداعى تەمپەراتۋرانىڭ الداعى بىرنەشە ونجىلدىقتا قالاي وزگەرەتىنىن ەسەپتەدى. زەرتتەۋشىلەر وزدەرى جاساعان نەيرو جەلىنى پايدالانىپ، وسى ەسەپتەۋلەردىڭ ناتيجەلەرىن وڭدەپ، بىرىكتىردى، بۇل ولارعا كليماتتىڭ وزگەرۋى تۋرالى ايماقتىق بولجامداردىڭ دالدىگىن ايتارلىقتاي ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەردى.
ديففەنبو، بارنس جانە سەنيەۆيراتنەدىڭ اتاپ وتۋىنشە، تەمپەراتۋرا اسىرەسە تەز عالامشاردا ەڭ تىعىز قونىستانعان كليماتتىق ايماقتاردا، سونىڭ ىشىندە وڭتۇستىك ازيا، جەرورتا تەڭىزى، ورتالىق ەۋروپا جانە ساحارانىڭ وڭتۇستىگىندەگى افريكا بولىكتەرىندە كوتەرىلەدى. بۇل جەردىڭ وسى بولىكتەرىندەگى كليماتتىڭ كۇتپەگەن جىلدام وزگەرۋىنە دايىندالۋ قاجەتتىلىگىن، سونىمەن قاتار جاھاندىق جىلىنۋعا قارسى كۇرەستى كۇشەيتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن كورسەتەدى، دەپ قورىتىندىلادى زەرتتەۋشىلەر.
