جۇماتاي اقىننىڭ قاعاناتى

استانا. قازاقپارات - «جالىن» الماناعىنىڭ پوەزيا بولىمىندە ىستەيتىن جۇماعاڭا العاش رەت حات جازعانىم ەسىمدە. جيىرماعا تولماعان كەزىم ەدى. ون شاقتى ولەڭىمدى جىبەرىپ، «جالىنعا» بەرۋىن وتىنگەم. ءبىر كۇنى ادەمى كونۆەرتپەن جاۋاپ حات كەلدى. اقىن اعامنىڭ ءوزى قول قويعان سول حات مەنى ولەڭگە ودان سايىن قۇشتار ەتتى.

الماتىعا كەلمەي تۇرىپ-اق جۇماتاي (جاقىپبايەۆ) اعامنىڭ ەسىمىنە قانىق بولدىم. قارا كوز ءسوزدىڭ سۇلۋ كوشىندەي ولەڭدەرىنىڭ نازىك يىرىمدەرى بالا كوڭىلىمدە ۇيالاپ قالاتىن. ونىڭ جىرلارىن وقىعاندا اۋەزدى مۋزىكا تىڭداعانداي عاجايىپ كۇي كەشەتىنمىن. ءسوز ونەرىنىڭ بويىڭدى ەرىكسىز باۋراپ الار سيقىرلى قۇدىرەتىن قۇلىن ساناممەن تۇيسىنگەندەي بولۋشى ەدىم. وقىعان سايىن جان سارايىم جارقىراپ، «رومانتيك اقىننىڭ قيال تراەكتورياسىنا» (جۇماتاي) قۇلاش ۇرىپ، جاس كوكىرەكتەگى ارماندارىم الىسقا قانات قاعاتىن.

«جالىن» الماناعىنىڭ پوەزيا بولىمىندە ىستەيتىن جۇماعاڭا العاش رەت حات جازعانىم ەسىمدە. جيىرماعا تولماعان كەزىم ەدى. ون شاقتى ولەڭىمدى جىبەرىپ، «جالىنعا» بەرۋىن وتىنگەم. ءبىر كۇنى ادەمى كونۆەرتپەن جاۋاپ حات كەلدى. اقىن اعامنىڭ ءوزى قول قويعان سول حات مەنى ولەڭگە ودان سايىن قۇشتار ەتتى. «قازاق پوەزياسىنا تالانتتى اقىن كەلدى دەپ ايتار كۇن جاقىن ەكەن. تۋما تالانتتىڭ اياق الىسى بايقالىپ تۇرادى. كوبىرەك جاز. كەلەشەگىڭە ءۇمىت ارتامىن. اعاڭ جۇماتاي». كوڭىلىم قۇستاي تۇلەدى. جۇماعاڭنىڭ جىلى پىكىرى ءوز قازانىندا ءوزى قايناپ جاتقان مەنىڭ قيالىما قانات ءبىتىرىپ، جۇرەگىمە سەنىم شۋاعىن قۇيدى. ولەڭ جازۋعا وتىرسام جۇماعاڭ جەلكەمنەن قاراپ تۇرعانداي، سوزگە جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراي باستادىم.

«جۋعام جوق اشى جاڭبىرمەن

جاسىعان، مۇڭدى جاناردى.

شاشىم دا شاركەز تاعدىرمەن

شاتىراش ويناپ اعاردى»...

بۇل - جۇماعاڭنىڭ جىرى. جان سىرى. قايسار رۋحى. قانداي قيىندىق كورسە دە ەڭسەسىن تومەن سالماعان، توقسان تاراۋ تىرشىلىكتىڭ تولقىنىندا تاعدىردان بيىك تۇرۋعا ۇيرەنگەن، ءومىردىڭ وتكىنشى تىعىرىقتارىنا كۇلە قاراپ، جان سارايىن كۇيكى مۇڭنان تازا ۇستاۋعا تىرىسقان ۇلكەن جۇرەكتى اقىننىڭ اقيقات الدىنداعى ادال ءسوزى. جانىما جىگەر بەرەدى. جۇماتاي ءسوزىنىڭ قۋاتى بويىما ەنىپ العان.

سەكسەن ءتورتىنشى جىلدىڭ جازىندا الماتىعا كەلدىم. كاز گ ۋ-دىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنە وقۋعا ءتۇستىم. ارمان قالا - الماتى. باقىت قۇشاعىنداعى كاز گ ۋ قالاشىعى. باقىتتان باسىمىز اينالادى. بۋىرقانعان كوڭىلدى دۇرمەككە ارالاستىم دا كەتتىم. ءبىرىنشى كۋرستا ءبارى اقىن. قوجاكەيەۆ اعامىز ايتپاقشى، «بولماعان بەلينسكي، تولماعان تولستويلار» تولىپ ءجۇر.

ال ءتورتىنشى، بەسىنشى كۋرستاعى اقىندار ايقىندالىپ، ادەبي ورتادا تانىلىپ قالعان. جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىندە قايرات الىمبەك، باۋىرجان ۇسەنوۆ، باۋىرجان جاقىپ، گۇلنار سالىقباي، مۇراتبەك وسپانوۆ، بالاپان بازار (تۇكىبايەۆ)، تابىلدى دوسىموۆ، فيلولوگيا فاكۋلتەتىندە سۆەتقالي نۇرجانوۆ بار.

«بالىقشى بالىقشىنى الىستان تانيدى» دەگەندەي، ءبىرىنشى كۋرستاعى سارى اۋىز بالاپاندار جايىنا قالىپ، جوعارىدا اتالعان جىر جامپوزدارى مەنى توبىنا قوسىپ الدى. سول جىلى كۇزدە ءومىرىنىڭ سوڭعى كۇنىنە دەيىن جالىنى باسىلماي كەتكەن جارقىن تالانت يەسى ەسجان اينابەكوۆ اسكەردەن ورالىپ، ەكىنشى كۋرسقا كەلدى.

ول قىپ-قىزىل وت ەدى. جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىندە مۇحامەتجان سەرالين اتىنداعى ادەبي بىرلەستىك بار. ەسجان كەلدى دە بىرلەستىكتىڭ جۇمىسىن جانداندىرىپ جىبەردى. كۇن سايىن ستۋدەنتتەردىڭ جاڭا ولەڭدەرى، اڭگىمەلەرى تالقىلانىپ جاتادى. اپتا سايىن تالانتتى ادەبيەتشىلەرمەن كەزدەسۋ وتكىزەمىز. ارنايى ورىن نەمەسە زال ىزدەپ جاتپايمىز. بەسىنشى جاتاقحانانىڭ فويەسى دۇرىلدەپ تۇرادى.

ءبىر كۇنى ەسجان دارىندى اقىن ابۋباكىر قايرانوۆتى كەزدەسۋگە شاقىرامىز دەدى. ادەبي بىرلەستىكتىڭ ءبىر مۇشەسى:

- ونىڭ ءبىر-اق كىتابى بار عوي. ءوزى تىم جاس، - دەدى ويلانباستان.

- سونىڭ ءوزى جەتەدى، - دەدى ەسجان وتكىر كوزىمەن ءبارىمىزدى شولىپ ءوتىپ، - زا تو، قانداي كىتاپ! توقسان جىل ءومىر ءسۇرىپ سونداي ءبىر كىتاپ جازا الماي كەتكەندەر كوپ. ءابىش 26 دا، ساتتار ەرۋبايەۆ 23 اق جىل ءومىر سۇرگەن، سۇلتانماحمۇت شە، شوقان شە؟ ءومىر دەگەن تالانتقا ولشەم ەمەس. جۇماتاي كەلەدى. ونىڭ دا پىشاقتىڭ قىرىنداي ءۇش-اق كىتابى بار. «ساراتان»، «ءلايلا»، «شۇعىنىق گۇل توركىنى». ءبارى جۇپ-جۇقا. نۋ ي چتو؟ ول پوەزيانىڭ كوگىنە شىقتى عوي.

ەسجان ادەتتەگىدەي قىزبالانا سويلەدى. «جۇماتاي كەلەدى» دەگەن سوزىنە ەلەڭ ەتە قالدىم. جۇماعاڭدى بۇعان دەيىن كورمەگەن ەدىم. كۇتىپ ءجۇردىم.

ابۋباكىردىڭ كەشى كەرەمەت ءوتتى. ءبىراق جۇماعاڭ كەلە المادى. ەرتەسىنە ەسجان ەكەۋىمىز باس عيماراتقا بىرگە بارا جاتتىق.

- جۇماتاي اعا كەلمەدى عوي، - دەدىم. ەسجان ۇندەمەدى. - سەن ول كىسىنى جاقسى بىلەسىڭ بە؟ - ول تاعى ءۇنسىز. تەمەكىسىن بۋداقتاتىپ كەلەدى. كەنەت ولەڭ وقي جونەلدى.

«ترامۆاي تۇگىل، تاكسيدە كەلە جاتسام دا،

عيماراتتاردىڭ باسىندا قۇسشا تىزىلگەن.

اناردىڭ قىزىل دانىندەي شامدار اقشامدا،

سەن جايلى ولەڭ وقيدى مۇڭلى ىزىڭمەن».

- «قازاقستان» قوناق ءۇيىنىڭ ۇستىندەگى قىپ-قىزىل شامداردى كورىپ پە ەڭ؟ سولار كەشكە قاراي ءان سالعانداي ىزىڭداپ تۇرادى. سونىڭ ءوزى دە ءلايلا تۋرالى جىرلاپ تۇرعانداي. قالاي كورەدى دەسەڭشى! عاجايىپ اقىن عوي!

مەن كەنەجيرەن تۋرالى ولەڭىن وقىپ بەردىم.

«جيرەن تۇلپار، تۋا ءبىتتى قاسقاباس،

مولدا مىنسە دۇعاسىنان تاستاماس.

بەرمەيتىن-اق اتىم ەدى قايتەيىن،

بەس موتورلى سامولەتكە باسپا-باس».

- بەس موتورلى سامولەتىن كىم ءبىلىپتى. ءبىراق اقىننىڭ كوڭىلى عوي. عاجاپ اقىن! - دەدىم مەن دە ءسۇيسىنىپ.

ورتا جولدا ارسالاڭداپ قايرات الىمبەكوۆ قۋىپ جەتتى. جۇماتاي تۋرالى اڭگىمەمىزگە ارالاسىپ، ونىڭ ولەڭدەرىن اعىزىپ وقي باستادى. جۇماعاڭنىڭ كەرەمەتتەي كۇيشى ەكەنىن العاش رەت قايراتتان ەستىدىم. شەرتپە كۇيدىڭ ناعىز شەبەرى دەيدى. ول كىسىنىڭ ءوز جانىنان شىعارعان بەس كۇيى بار ەكەن. «كەنەجيرەن»، «جۇماتايدىڭ جۇپباسارى»، «قاجىتاي»، «ءلايلا كەلگەن»، «زايدا كونگەن» دەگەن كۇيلەر.

ەكى-ءۇش كۇننەن كەيىن ەسجان، قايرات ۇشەۋىمىز جۇماعاڭنىڭ ۇيىنە باردىق. زايدا جەڭەشەم ۇيدە جوق ەكەن. گيتاراسىن قۇشاقتاپ قاجىتاي اعا وتىر (ءىلياسوۆتى ايتامىن). دابىرلاپ، جارقىن امانداستىق.

- كەلىڭدەر، كەلىڭدەر، - دەدى جۇماعاڭ ادەمى قارا كوزدەرى كۇلىمدەي ءتۇسىپ. بۇرىننان تانىس ادامداي مەنى دە باۋىرىنا الىپ، قۇشاقتادى. جايعاسقاننان كەيىن ارىنى قايتپاعان قاجىتاي كوكەم:

- تىڭداڭدارشى، «جۇماتايدىڭ جۇپباسارىن» تارتىپ بەرەيىن، - دەپ گيتاراسىن وڭتايلادى. قاجەكەڭ كۇيدى گيتارامەن تارتتى. عالامات شەبەر ورىندايدى ەكەن.

- مىنا ءىنىمدى تانىمادىم عوي، - دەدى ول كۇي بىتكەن سوڭ ماعان قاراپ. جۇماعاڭ سابىرلى. جىميىپ قارايدى.

- بۇل مەنىڭ كلاستاس دوسىم، - سوزگە ەسجان كىرىستى، - الماتىعا جاڭا كەلگەن جاس اقىن. جۋرفاكتا وقيدى.

- اقىن با؟ - دەدى قاجىتاي اعا، - ءاي، جۇماتاي! سەنىڭ قاعاناتىڭا تاعى ءبىر نويان قوسىلدى. قۇتتىقتايمىن!

- مەنىڭ ەسىمىم - تەمىرعالي. اۋىلدا جۇرگەندە جۇماعاڭنان حات العانمىن، - دەدىم مەن.

باعانادان بەرى ۇندەمەي وتىرعان جۇماتاي اعا قوزعالاقتاپ بار دەنەسىمەن ماعان قاراي بۇرىلدى.

- وسى سەن «تاۋدا تۋىپ، تاۋدا وسكەن» بالا ەمەسسىڭ بە؟ - دەدى تاڭدانا قاراپ.

- ءيا. مەن تاۋدىڭ بالاسىمىن. قايدان ءبىلدىڭىز، اعا؟

- ماعان جىبەرگەن ولەڭدەرىڭنىڭ ىشىندە سونداي جولدار بولاتىن. ەسىمدە قالىپ قويىپتى. «جالىندا» جۇرگەندە جازعان ەدىم ول حاتتى. سەن مۇلدە حابارلاسپاي كەتتىڭ عوي. ولەڭدەرىڭدى جاريالامادىق. اعاڭا وكپەلەگەن جوقسىڭ با؟

- جوق، اعا.

- ال سەنىڭ اتىڭ مەنىڭ جادىمدا بىردەن ساقتالىپ قالدى. ويتكەنى ءبىزدىڭ سارنوقاي جاقتا تەمىرعالي وسكەنبايەۆ دەگەن تاماشا اقىن وتكەن. اتتاس ەكەنسىڭ.

- ءبىر ولەڭىن وقىسىن دا. ەندى «جالىنعا» بەرۋگە جاراپ قالعان شىعار، - دەدى قاجەكەڭ قىرىلداي كۇلىپ، - مىنا جۇماتاي قاعانات قۇرىپ جاتىر.

«نەوبوگەمسكي موگولسكي كاگانات». موعول قاعاناتى. سوعان قابىلداۋ ءۇشىن جاقسى ولەڭدەرىڭ بولسا وقىپ جىبەر.

جۇماعاڭ جىميعان قالپى قاراپ وتىر. «وقىپ جىبەر» دەگەندەي، ول دا باسىن يزەدى.

- ەڭ قىسقا ولەڭىمدى وقىپ كورەيىن، - دەدىم ءسال قىسىلىپ.

«جاڭبىر»

ءزىلماۋىر سالماق شىداتپاي

كوبەسى كوكتىڭ سوگىلىپ.

قازباۋىر بۇلتتار سىناپتاي،

جاڭبىر بوپ كەتتى توگىلىپ.

كەتتىم مەن كەشىپ بەلشەمنەن،

توگىلىپ جاتقان مارجاندى.

مولدىرلىك دەگەن ولشەممەن

باعالاۋ ءۇشىن بار جاندى.

- سەن كوپ ءوسىپسىڭ، - دەدى جۇماعاڭ، - شىنىندا دا «جالىنعا» سۇرانىپ تۇر.

- ءبارىمىز كۇلىپ الدىق.

- تازالىق پەن مولدىرلىكتى ءومىردىڭ ولشەمى ەتىپ ۇستاۋ ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلمەيدى. بۇل - ونەردىڭ اسىل مۇراتى. جارايسىڭ! سەنى قاعاناتقا قابىلدايمىن. مەن ساعان نويان دەگەن شەن بەرىپ، تەمۋدجين دەپ ات قويدىم. قالاي؟

- راحمەت، اعا! سەنىمىڭىزدى اقتاۋعا تىرىسامىن، - دەدىم قۋانىشىم قوينىما سىيماي.

- ال قۇتتى بولسىن!

- موعول قاعاناتى جاساسىن!

- ءمولدىر ولەڭدەرىڭ كوبەيە بەرسىن، تەمۋدجين!

سول كۇنى جۇماعاڭمەن ۇزاق سىرلاستىق، سۇراستىق. قاعانمەن وسىلاي تانىستىم.

* * *

قاعاناتتا ەڭ تالانتتى اقىندار باس قوسقان. ءومىر تاجىريبەسىنە، جاسىنا قاراي قاعان ولاردىڭ بارىنە شەن بەرىپ قويعان. قاجىتاي اعا - كەڭەسشى. اسا تالانتتى اقىن مەيىرحان اقداۋلەتوۆ - يلحان، ورىسشا- قازاقشا بىردەي سىلتەيتىن اۋەزحان قودار - گوان، ءبورى مىنەزدى الاپات اقىن ابۋباكىر قايران - سايد، ءبىز - نۇرلان ماۋكەن ۇلى، ەسجان اينابەكوۆ، سۆەتقالي نۇرجانوۆ، قايرات الىمبەكوۆ، گۇلنار سالىقباي، باۋىرجان ۇسەنوۆ، باۋىرجان جاقىپ، نۇرلان ابدىبەكوۆ، قازىبەك يسا، كادىربەك قۇنىپيا ۇلى، ايسۇلۋ رۇستەموۆا ت. ب. جاۋجۇرەك نوياندارمىز. ۇنەمى قاعاندى اينالىپ، بىرگە جۇرەمىز. جۇماعاڭنىڭ ايتقانىن ەكى ەتپەيمىز. قۋانىشتا، قايعىدا بىرگەمىز. ءبارىمىز بىرگە تۋعان اعايىنداي بولىپ كەتكەنبىز.

جۇماعاڭ جاس نويانداردىڭ اراسىندا كوپ جۇرەدى. سونىسىن بايقاعان جاراسقان جۇماتاي تۋرالى:

«كارىلەردىڭ ەڭ جاسى،

جاستاردىڭ ەڭ كارىسى»، - دەپ ەپيگرامما جازعانى بار.

ونىسى شىندىققا كەلەتىن.

ادەبي ورتادا كورە الماۋشىلىق، كۇندەۋ، قىزعانۋ دەگەن كۇنىگە كەزدەسەتىن قىزىل ءيت قوي. بىرگە جۇرگەن دوستار دا كەيدە ءبىر-ءبىرىنىڭ جەتىستىگىن قىزعانىپ قالادى. ونداي جاعدايدى قاعان تامىرشىداي تاپ باسادى. ءتۇسىندىرىپ، توقتاتىپ تاستايدى. كەيدە بەلگىلى تاقىرىپتا كوزقاراس قايشىلىقتارى كەزدەسپەي تۇرمايدى. ايتىسىپ، تارتىسىپ قالامىز. كەيدە كەلىسە الماي ارازداسىپ قالاتىن دا كەزدەر بار. قاعان شاقىرتىپ الادى. سەنىمەن تىرەسىپ قالعان اقىننىڭ جاقسى قاسيەتتەرىن باسا ايتىپ، كوزىڭدى جەتكىزەدى. ول اقىنعا دا سەنىڭ ارتىقشىلىقتارىڭ تۋرالى اسىقپاي اڭداتادى. بىردەن جاراستىرىپ جىبەرەدى.

جۇماعاڭ ادامدى سىرتىنان جاماندامايدى. ايتار ويىن استارمەن ءورىپ، كوزىنە ايتادى. قاعاناتتاعىلاردى دا سولاي ۇيرەتەدى.

«بىرەۋدى عايباتتاپ اسىل ۋاقىتىڭدى قور قىلما. نەگىزى، جاقسى ءسوز جاقسىلىققا جەتكىزەدى» دەيدى.

قاعان وتىرعان جەردە ولەڭ وقىلماي قالمايدى. جاقسى ولەڭنەن جانى راحات تابادى. ناشار ولەڭ وقىعاندا سوكپەيدى. وتىرىك قولپاشتاپ، ماقتامايدى. ويلانىپ، ءۇنسىز قالادى. ونىسىن ءبارىمىز ءبىلىپ العانبىز. قاعاناتقا كىرمەگەن اقىندار تالانتتى بولسا ۇنەمى ماقتاپ جۇرەدى.

وندايدا «مىناۋ ءبىزدىڭ جىگىت ەكەن» دەيدى. بۇكىل قاعانات ول اقىندى قۇرمەتتەي باستايدى. جاس اقىنداردىڭ ولەڭدەرىن كوپ وقيتىن قاعان ءبىر تالانتتى جاس تۋرالى ەستي قالسا ونى كورگەنشە اسىعادى. ول تالانتتى اقىندى تاپتىرىپ الىپ، بارلىق ولەڭدەرىن تىڭداپ شىعادى. سونداي جاستاردىڭ ءبىرى، قاعاناتتىڭ ەڭ جاس نويانى بولعان اسا تالانتتى اقىن ءادىل بوتپانوۆتى ەرەكشە جاقسى كورەتىن.

جۇماتاي اعا جازۋشىلار وداعىنا ءجيى بارادى. ويتكەنى نوياندارىنىڭ كوبى - سوندا. كەزدەسەمىز.

- سەندەردى ساعىندىم، - دەيدى. - ءبىراز ولەڭ جازدىم. ءبىر جەرگە بارىپ وتىرايىق. ولەڭ وقيىق، - دەيدى. نوياندارى جۇمىستان سۇرانىپ شىعادى. سول كۇنى ولەڭگە، اڭگىمەگە كەنەلەمىز.

ستۋدەنت كەزىمىز. كوبىنە اشقۇرساق جۇرەمىز.

ءبىر كۇنى وداقتا امانحان ءالىم اعامىز جولىعا كەتسىن. ابەكەڭمەن اتىشۋلى «تاتاركادا» كورشى تۇرعانىمىز بار. ادەبيەتشىلەردىڭ اراسىندا «تالانتتى اقىندار تاتاركادان شىعادى» دەگەن ءسوز قالعان. تاتاركانىڭ تالقانىن ءبىراز تاتقانبىز.

- «قازاق ادەبيەتىنىڭ» وتكەن سانىندا كەرەمەت توپتاماڭ شىعىپتى عوي، - دەدى ول ادەتىنشە جايدارى سويلەپ.

- ءيا، العاشقى رەت ءبىر بەتكە شىعىپ تۇرمىن.

امانحان اعامنىڭ ويىنا نە كەلگەنىن بىلمەدىم. كەنەت ول:

- وسى سەن وتىزعا تولدىڭ با؟ - دەپ سۇرادى.

- جوق، اعا، ءالى قايدا-ا!

- جاڭاعى ولەڭدەرىڭ شىققان گازەت بار ما؟

- رەداكتسيادان الۋعا بولادى. نە بولدى؟

- تەز الىپ كەل. ايتپاقشى، سەن ليتفوندتان اقشا الىپ پا ەڭ؟

- قانداي اقشا؟ ەشقانداي اقشا العان ەمەسپىن.

- بولدى وندا. تەز الىپ كەل. مەن كۇتە تۇرايىن.

- ءقازىر، - دەدىم دە جوعارعى قاباتقا كوتەرىلىپ كەتتىم. گازەتتىڭ ءبىر داناسىن الىپ تومەن تۇسسەم، ابەكەڭ كۇتىپ تۇر.

- ءجۇر، بارايىق. ساكەن ءجۇنىسوۆ ليتفوندتىڭ باستىعى. وتىزعا تولماعان جاس اقىن-جازۋشىلارعا مەملەكەتتىڭ بەرەتىن وتىز سومى بار. ومىردە ءبىر-اق رەت بەرىلەدى. ساعان الىپ بەرەيىن.

- راحمەت، ابەكە!

باعىمىزعا قاراي ساكەن اعا ورنىندا وتىر ەكەن.

- كەل، امانحان، نە شارۋامەن ءجۇرسىڭ؟ - دەدى.

- اعا، مىنا ءىنىڭىز مىقتى اقىن! مىنە، كەشەگى «قازاق ادەبيەتىنە» شىققان توپتاماسى.

- مەن كوردىم. ولەڭدەرى جاقسى ەكەن. ماعان ۇنادى.

- وندا ءتىپتى جاقسى بولدى. ۇناسا، بۇل ءىنىڭىز ءالى وتىزعا تولعان جوق. اناۋ، ءتيىستى وتىز سومىن بەرسەڭىز، ودان سايىن جاقسى بولار ەدى.

ساكەن اعا كۇلىپ جىبەردى.

- تۋرا ءوزىڭ الايىن دەپ تۇرعانداي جانۇشىراسىڭ. جازسىن ءوتىنىشىن. بەرەيىك.

دالادان تاۋىپ العانداي قۋانىپ، وتىز سومدى قالتاعا باستىم. ساكەن اعا مەن ابەكەڭە راحمەتىمدى جاۋدىرىپ سىرتقا شىقسام، ەسىكتىڭ الدىندا باسىنا ادەمى قارا شلياپا، ۇستىنە قارا قايىس پلاش كيگەن جۇماعاڭ تۇر.

- تەمۋدجين، قالايسىڭ، اكەم؟ قايدان ءجۇرسىڭ؟ - دەدى قيىلعان قارا مۇرتى ەزۋىنە سوزىلىپ. جۇماعاڭنىڭ «اكەم» دەپ سويلەيتىن

ادەتى.

- بايىدىق، جۇماعا. ءجۇرىڭىز، كەتتىك! - مەنىڭ قۋانىپ تۇرعانىمدى كورىپ، ول جادىراي ءتۇستى.

- قالاماقى الدىڭ با؟

- وتىز سوم الدىم. ليتفوندتان ساكەن ءجۇنىسوۆ بەردى. مەنىڭ ىشەگىم شۇرقىراپ تۇر. ءجۇرىڭىزشى، مىنا جاقىن جەردەن تاماقتانايىق.

جۇماعاڭ قوزعالا قويمادى. الدەبىرەۋلەر كەزىگىپ، سويلەسىپ تۇر.

- تەمۋدجين، ءبىزدىڭ ۇيدە ءبىر قازان تاماق تۇر. جەڭگەڭ نارىن جاساپ قويعان. قاعاناتقا بارىپ قايتپايسىڭ با؟ ۇيدەگىدەي بولمايدى. دومبىرا شەرتەيىك. اڭگىمەلەسەيىك. بۇگىن ءبىزدىڭ ۇيدە قون.

- ءتۇسىندىم، جۇماعا. ايتقانىڭىز بولسىن!

تيميريازيەۆ پەن ماركوۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىنداعى جۇماعاڭنىڭ ۇيىنە كەلدىك. وتكەن كۇنى ەت اسقان ەكەن. زايدا جەڭەشەم ءبىر قازان نارىن جاساپ قويىپتى. جۇماعاڭ قايرات پەن ەسجاندى شاقىرىپ الدى. الدەن سوڭ اۋەزحان - گواندى الدىرتتى. ونى سۇمدىق جاقسى كورەتىن. اۋەزحان قودار جۇماعاڭنىڭ ولەڭدەرىن ورىس تىلىنە اۋدارعان. ول تۋرالى ايتقاندا قاعان: «مىنانىڭ ورىسشاسى مەنىكىنەن دە مىقتى ەكەن» دەپ كۇلەتىن. ويتكەنى جۇماتايدىڭ ءوزى ورىس تىلىندە دە ولەڭ جازاتىن. ول جاعىنان كەلگەندە: «ولجاسپەن پارمىن» دەيتىن. ولجاس سۇلەيمەنوۆپەن كوپ پىكىرلەسەتىن، سىيلاسىپ، ارالاسىپ تۇراتىن.

سول كۇنى قاعاننىڭ ۇيىنە قاجىتاي اعام دا كەلدى. ءتۇن اۋعانشا ولەڭ وقىلدى. زايدا جەڭەشەم قاباعىن شىتپايدى. ويتكەنى ءوزى دە عالامات اقىن عوي. جۇماتاي اعام ءسوز اراسىندا بىرنەشە كۇي تارتتى. ءوزىنىڭ كۇيلەرى. سول كۇيلەر قۇلاعىمدا قالىپ قويدى.

تەمىرعالي كوپباي،

اقىن،

«قۇرمەت» وردەنىنىڭ يەگەرى

turkystan.kz