جاپونداردىڭ ۇيىندە بالادان گورى مىسىق كوپ

استانا. قازاقپارات- جانۋارلارعا دەگەن قامقورلىق جاقسى، ارينە. دەگەنمەن باتىس ەلدەرى ءيت پەن مىسىقتى ءومىرىنىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالدىرىپ جىبەرگەن جوق پا؟ ويتكەنى الەم ەلدەرىندە بالالى بولۋدان گورى ءۇي جانۋارلارىن اسىراۋدى قالايتىندار كوبەيىپ بارادى.

ит-мысық
Фото: Freepik

زاماناۋي تىلمەن مۇنى «چايلدفري» سۋبمادنيەتىنىڭ وكىلدەرى دەيمىز. بۇل ۇعىم بىزگە تاڭسىق بولعانى سونشالىق، ونىڭ قازاقشا بالاماسى جوق. ماعىناسى سانالى تۇردە بالالى بولۋدان باس تارتۋ، ەركىن ءومىر ءسۇرۋ دەگەنگە سايادى. جالپى بۇل ۇستانىمنىڭ بەلەڭ الۋىنا نە تۇرتكى؟ بۇل ۇستانىمنىڭ اۋىر سالدارى دەموگرافيالىق دۇمپۋگە اكەپ سوعادى. سايكەستىكتى قاراڭىزدارشى، مۇنداي يدەولوگيامەن ءومىر سۇرەتىندەر بالا تۋۋ كورسەتكىشى تومەن ەلدەردە كوپ. ەندى بۇل جونىندە ساراپشىلار نە دەيدى؟

امەريكالىقتار اقشاسىن ءيت-مىسىعىنىڭ كۇتىمىنە جۇمسايدى

وتكەن عاسىردىڭ 70- جىلدارى امەريكالىق ەرلى-زايىپتىلاردىڭ %40- ءى بالالى بولسا، بۇل كورسەتكىش 2012 -جىلدان كەيىن %20- كە ازايعان. ءبىر قىزىعى، وسى جىلدار ارالىعىندا ا ق ش ەڭبەك ستاتيستيكاسى بيۋروسى ەل ازاماتتارىنىڭ ءۇي جانۋارلارىنا كوبىرەك اقشا جۇمساعانىن انىقتاعان. ياعني ونىڭ كۇتىمى بار، تاماعى بار، تاعىسىن تاعى.

عالىمدار ادەتتە «چايلدفري» قاتارىنا وتباسىلىق قۇندىلىقتار تۋرالى كوزقاراسى تولىق قالىپتاسپاعان جاستار ءجيى قوسىلاتىنىن ايتادى. ولارعا ۇرپاق قامى ەمەس، قارا باستىڭ ەركىندىگى جايلى ءپالساپا كوبىرەك اسەر ەتەدى. ويتكەنى ادامزات قازىر اقپارات زامانىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقاندىقتان، ءارالۋان كونتەنتتى قابىلدايدى. ءبىرى ءيت پەن مىسىقتى جالعىزدىقتان جانىنا سەرىك ەتەدى. ال ەندى ءبىرى اتا-انا اتانعىسى كەلمەيدى. وعان ەكونوميكالىق جانە پسيحيكالىق فاكتورلار اسەر ەتۋى مۇمكىن.

ميكا ۆاندەرسالل، تۇرعىن:

- مەنىڭ روككي مەن نينا اتتى ەكى مىسىعىم بار. ولارمەن ۋاقىتتى نەعۇرلىم كوپ وتكىزسەم، سوعۇرلىم ءوزىمدى جاقسى سەزىنەمىن. بار ۋايىمىمدى ۇمىتامىن. كوڭىل كۇيىم اركەز كوتەرىڭكى جۇرەدى.

جاپونداردىڭ ۇيىندە بالادان گورى مىسىق كوپ

جانۋاردى بالاسىنداي كورەتىن ەلدىڭ ءبىرى - جاپونيا. بالاعا قاراعاندا ءۇي جانۋارى كوپ ەل دەرسىز. ءيت-مىسىقتىڭ سانى 19 ميلليوننان اسسا، 15-كە تولماعان 15 ميلليون بالا بار. وسىعان قاراپ-اق، جاپونيانىڭ دەموگرافياسى ارتتا قالىپ بارا جاتقانىن بايقاۋعا بولادى. ويتكەنى بالانىڭ كۇتىمى، وقۋى دەسە جاپوندىقتاردىڭ توبە شاشى تىك تۇرادى.

ەكونوميكاسى تۇراقتى، تەحنولوگياسىمەن الەمدە تاڭقالدىرىپ كەلە جاتقان جاپوندىقتار بالالى بولۋعا قۇلىقسىز. ونىمەن مەملەكەت كۇرەسىپ تە كەلە جاتىر. دەسە دە ەلدە 100 جىلدىق مەرەيتويىن تويلاعان 50 مىڭنان استام ادام ءومىر سۇرەدى. 1 ميلليونعا جۋىق حيحيكومور بار. ياعني قوعامدىق ومىردەن ءوز ەركىمەن باس تارتقان ادامدار.

«جاپونيادا سالىق تولەمدەرى جوعارى. تۇرعىن ءۇي باعاسى قىمبات. جاقسى ءارى جايلى ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن جاپون ايەلدەرى تابىستى بولىپ، مانساپتا كوتەرىلۋدى كوزدەيدى. ءارى ەڭبەكقور حالىق بولعاندىقتان جۇمىسقا دەگەن جاۋاپكەرشىلىكتى قۇرمەتتەيدى. وسىعان بايلانىستى بالالى بولا المايتىن نەمەسە ءوز قالاۋىنا سەنىمدى ەمەس جاپوندىقتار ءۇي جانۋارلارى ارقىلى بىرەۋدى تاربيەلەۋ مەن كۇتۋدىڭ ەموتسيونالدى قاجەتتىلىگىن ءۇي جانۋارلارىن اسىراۋ ارقىلى وتەيدى» - سەدزو سيبۋيا، الەۋمەتتىك پسيحولوگ.

تاياۋدا عانا جاپوندىقتار الەمدەگى ەڭ قارت قوعام ساناتىنا كىردى. ال ەۋروپالىقتار كارى قۇرلىقتىڭ تۇرعىندارى اتانعانىنا عاسىرلار ءوتتى. ءار بەسىنشى ەۋروپالىق ءيت اسىرايدى ءيا، ەۋروپاعا بارا قالساڭىز، كولياسكاسىمەن بالا ەمەس، ءيت-مىسىقتاردى سۇيرەتىپ جۇرگەندەرگە كەزىكسەڭىز، تاڭعالماڭىز.

ءار بەسىنشى ەۋروپالىق ءۇي جانۋارىن اسىرايدى. ەڭ كوبى فرانسيادا. 8 ميلليون ءيت، 9 ميلليون مىسىق بار. ءسانقوي فرانسۋزدار يتتەرىنە شىتتاي كيىندىرىپ الىپ، سەرۋەندەگىندى جاقسى كورەدى. ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، فرانسيالىقتار ءۇي جانۋارىن كۇتىپ-باپتاۋعا ايىنا 8 مىڭ ەۋرو جاراتادى. تەڭگەمەن 4 ميلليونداي.

حالىق ءيت-مىسىعىنىڭ جاعدايىن جاساپ الەك، ال بيلىك بالا تۋۋ كورسەتكىشىن كوتەرە الماي، باس قاتىرىپ كەلەدى. 2023 -جىلى 678 مىڭ ءسابي دۇنيەگە كەلگەن. بۇل وتكەن جىلدارمەن سالىستىرعاندا %7- كە از. بۇل رەتتە بىلتىردان باستاپ بالالى بولعانداردى التى ايلىق دەمالىسقا شىعارۋ شارالارى قولعا الىندى. جالپى بۇل ماسەلە گەرمانيا، يتاليا، يسپانيا ەلدەرىندە دە وتكىر تۇر.

2 جىل بۇرىن ءۇندىستان حالىق سانى جونىنەن قىتايدى باسىپ وزعانىن بىلەمىز. ال بۇل ەلدىڭ بالا تۋماعانداردى جازالايتىنىن بىلەسىز بە؟

ءۇندى جۇرتىنىڭ قالىپتاسقان سالت-داستۇرىنە ساي ايەل دۇنيەگە ۇرپاق اكەلۋگە مىندەتتى. ەگەر بالا كوتەرە الماسا، جاۋاپقا تارتىلادى. وسىدان 3 جىل بۇرىن اتا-ەنەسى كەلىنى نەمەرە سىيلاماعانى ءۇشىن ۇلىمەن قوسىپ سوتقا بەرەدى. ءتىپتى 65 مىڭ دوللار كولەمىندە وتەماقى تولەۋىن تالاپ ەتكەن. ارينە، ءار ەلدىڭ سالتى باسقا. ۇستانىمى ءارتۇرلى. دەگەنمەن بالا ادامزاتقا ورتاق قۇندىلىق بولعاندىقتان، ونىڭ ورنىن جانۋارمەن تەڭەستىرۋگە كەلمەس.

24.kz

سوڭعى جاڭالىقتار