جاس انا مەن نارەستەنىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالعان. قازاقتىڭ تۇڭعىش ايەل دارىگەرى كىم؟

قازاقتىڭ تۇڭعىش ايەل دارىگەرى كىم؟
فوتوكوللاج bugin.kz / ارىستانبەك عاينيجامال

استانا. Kazinform - حالقىمىز XIX- XX عاسىردا ايەل ادامنىڭ تەك وشاق قاسىندا وتىرعانىن قۇپ كورىپ، ءبىلىم الىپ، جۇمىس ىستەۋىنە قارسىلىق تانىتقان. دەگەنمەن اتى اتالا بەرمەيتىن نەبىر قايسار قىزدارىمىز ءوزىنىڭ بىلىكتىلىگىن، تاپتىرماس مامان ەكەنىن ءتۇرلى سالادا كورسەتە بىلگەن. سونداي ارۋلاردىڭ ءبىرى - قازاقتىڭ تۇڭعىش ايەل دارىگەرى گۇلسىم اسفەندياروۆا.

گۇلسىم اسفەندياروۆا حان-سۇلتانداردىڭ وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى سەيىتجاپار اسفەنديار ۇلى ءابىلقايىر حاننىڭ ۇرپاقتارىنان تاراسا، شەشەسى گۇلاندام قوشقارباي قىزى ابىلاي حاننىڭ ۇرپاعى. وسىنداي تەكتى اۋلەتتەن شىققان گۇلسىم اسفەندياروۆا 1880 -جىلى 12-قاراشادا شىمكەنت قالاسىندا تۋعان.

سەيىتجاپار مەن گۇلاندام ءتورت قىزىن دا تۇركىستانداعى قىزدارعا ارنالعان ەڭ ۇزدىك وقۋ ورنى - تاشكەنت قىزدار گيمنازياسىنا وقۋعا بەرەدى. 1899 -جىلى گيمنازيانىڭ تولىق كۋرسىن اياقتاعان گۇلسىم، ءبىتىرۋ كۋالىگىن قولىنا الادى.

مۇسىلمان حالقىنىڭ مەديتسينالىق كومەككە مۇقتاج بولعانىن كورگەن گۇلسىم تاشكەنتتە ارنايى لاتىن تىلىندە دايىندالىپ، ەمتيحان تاپسىرىپ، پەتەربورعا اتتانادى. 1900 -جىلى قىزدار مەديتسينالىق ينستيتۋتىنا ءتۇسىپ، وندا 8 جىل وقيدى. 1905-1907 -جىلدارداعى ورىس رەۆوليۋتسياسى تۇسىندا قىزدار مەديتسينالىق ينستيتۋتى پەتەربوردىڭ وزگە جوعارى وقۋ ورىندارى سياقتى ۋاقىتشا قىزمەت ەتۋىن توقتاتۋعا ءماجبۇر بولىپ، گۇلسىم ينستيتۋتتا ءتيىستى 7 جىلدىڭ ورنىنا 8 جىل وقىپ شىقتى.

1900 -جىلى تۇرىك مۇسىلمان حالىقتارىنىڭ اراسىنان شىققان ەكى قىز عانا وقۋعا تۇسەدى. ول پولكوۆنيك اسفەندياروۆتىڭ قىزى - گۇلسىم اسفەندياروۆا بولسا، ەكىنشىسى پودپولكوۆنيك سادىق ءابدىراحمانوۆتىڭ قىزى - زەينەپ ءابدىراحمانوۆا. زەينەپتىڭ ۇلتى - تاتار، گۇلسىمنىڭ ۇلتى - قازاق.

1913 -جىلى 3-قىركۇيەكتە اسكەري-سانيتارلىق ۆەدومستۆونىڭ №113-بۇيرىعى بويىنشا گۇلسىم اسفەندياروۆا ءوز ەركىمەن مەملەكەتتىك قىزمەتتەن بوساتىلادى. تۇركىستانداعى مەملەكەتتىك قىزمەتىن توقتاتقان سوڭ، گۇلسىم اسفەندياروۆا حيۋا قالاسىندا جاڭادان اشىلعان اۋرۋحاناعا جۇمىسقا قابىلدانادى.

حيۋا اۋرۋحاناسىندا ايەلدەر ءبولىمى مەڭگەرۋشىسى مىندەتىن اتقارعان گۇلسىم اسفەندياروۆا ورىس دارىگەرى ا. انيسيموۆپەن بىرىگە وتىرىپ، العاش رەت جۇكتى ايەلدىڭ جاتىرىنا وتا جاساپ، جاس انا مەن نارەستەنىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالعان.

1913 -جىلدىڭ اياعىنا تامان تاشكەنت قالاسىنىڭ باسشىلىعى مول تاجىريبە جيناقتاعان ءارى ءوز ەڭبەگىمەن جەرگىلىكتى حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىققان گۇلسىم اسفەندياروۆانى قالادا ۇيىمداستىرىلعان پەرزەنتحانانىڭ باس دارىگەرى قىزمەتىنە تاعايىندالدى.

1917 -جىلى تامىزدا تۇركىستان ولكەسى قازاقتارىنىڭ جيىنى ءوتتى. حالىق گۇلسىم اسفەندياروۆانى رەسەيدە وتەتىن قۇرىلتاي جينالىسىنا دەپۋتاتتىققا كانديدات رەتىندە سايلاپ، وعان ۇلكەن سەنىم ارتادى.

1920 -جىلى 13-اقپاندا تاشكەنت قالاسىنىڭ ەسكى بولىگىندە اكۋشەرلىك كۋرستاردا وقىتۋ ءىسىن جۇرگىزۋ ماسەلەسى بويىنشا ارنايى كەڭەس شاقىرىلىپ، وعان گ. اسفەندياروۆا دا قاتىسادى. كەڭەستىڭ شىعارعان قاۋلىسىنا سايكەس گ. اسفەندياروۆاعا اكۋشەرلىك كۋرستاردا ايەلدەردىڭ فيزيولوگياسى بويىنشا ءدارىس وقۋ ءىسى جۇكتەلدى.

سىرداريا وبلىسى شىمكەنت ۋەزىندە، كەيىن فەرعانا وبلىسىنىڭ پاپ بولىمشەسىندە دارىگەر بولىپ ىستەگەن. تاشكەنتتە 30 توسەكتىك جەكە اۋرۋحانا اشقان. قازاق ايەلدەرى ءۇشىن اكۋشەرلىك مەكتەپ ۇيىمداستىرىپ، سوندا وقىتۋشى بولعان.

گۇلسىم اسفەندياروۆانىڭ 1920-1937 -جىلدارداعى 17 جىلدىق ارالىق ءالى زەرتتەلگەن جوق. وكىنىشكە قاراي، گۇلسىمنىڭ قىزمەتىن اشىپ كورسەتەتىن قۇجاتتار وزبەكستاننىڭ مۇراعاتتارىندا جاتىر.

1924 -جىلى قازان- قاراشا ايلارىندا جۇرگىزىلگەن ورتا ازيا رەسپۋبليكالارىنىڭ ۇلتتىق- مەملەكەتتىك مەجەلەنۋىنەن كەيىن گۇلسىم اسفەندياروۆا ۇيىمداستىرعان اكۋشەرلىك مەكتەپ 1918 -جىلى تاشكەنتتە اشىلعان العاشقى مەديتسينالىق وقۋ ورنى - تۇركىستان ولكەسى مۇسىلماندارىنىڭ مەديتسينالىق مەكتەبىنىڭ قاراماعىنا وتەدى. سانالى عۇمىرىن تۋعان حالقىنا قىزمەت ەتۋگە ارناعان گۇلسىم اسفەندياروۆا 1937 -جىلى قايتىس بولدى.

دەرەكتەر الماس ءجۇنىسبايدىڭ aikyn.kz سايتىنا بەرگەن سۇحباتىنان الىندى

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram