جارالى اققۋ - اڭگىمە
بەتىن جاسىل جاپىراعىمەن بۇركەپ اق قايىڭ جىلاپ تۇر. اسپانداعى اي ساۋلەسىن سۋعا ءتۇسىرىپ تۇرىپ، سۇلۋ قايىڭعا سۇقتانا قارادى.
جۇلدىزدار بولسا: «قايىڭدا قانداي قايعى بار ەكەن» - دەپ ءوزارا سىبىرلاسىپ جاتتى. تامىرى تەرەڭگە تارالعان تەرەكتەر تەڭسەلسە، «بۇل قالاي؟» دەگەندەي بۇتاقتار بۇرتيدى. سامال جەل سامايىنان سيپاپ :«سابىر» دەسە، تۇڭلىگىن تۇرە باستاعان ءتۇن تەرەڭ كۇرسىنىپ: «اتار تاڭ، شىعار كۇندى كۇت»،- دەدى.
عاسىرلار بويى جاماندىق پەن جاقسىلىقتى، ادالدىق پەن ارامدىقتى، قايعى مەن قۋانىشتى، سۇلۋلىق پەن زۇلىمدىقتى قابىرعاسى قايىسا كوتەرگەن جەر-انانىڭ قۇلاعىنان سول ءبىر تۇنگى جۇلدىزداردىڭ سىبىرى كەتپەي قويدى. وزىنەن ءنار العان تابيعات تا ءدال سول كۇنگىدەي تامىلجىپ تۇر. كوگىلدىر كولدى قۇت-مەكەنگە اينالدىرعان قوس اققۋ شە؟
- ە-ە، قوس اققۋ بۇل مەكەنگە سول وقيعادان كەيىن قايتا ورالمادى.
- اققايىڭ شە؟جاسىنا جاس قوسىلسا دا اق قايىڭ باياعى قالپىندا، سۇلۋ دا سۇيكىمدى. اق سەزىمنەن عانا جارالماسا جانى اۋىرىپ، سىزداماسا، ءسىرا، سول كۇنى اق قايىڭ جىلار ما ەدى؟..
كەش بولسا بۇل مەكەن مەرەكەگە اينالۋشى ەدى. قول ۇستاسقان بوزبالا مەن بويجەتكەن تابيعات تازالىعىنا تاعزىم ەتسە، ولاردىڭ پاكتىگىنە تابيعات تا ءتانتى بولاتىن. سەرۋەندەۋشىلەردىڭ كەيبىرى قايتا اينالىپ سوقسا، كەيبىرى مۇلدەم سوقپاي كەتەتىن-دى. تەك قانا ىشتەرىندە ءبىر جۇپ ۇزبەي ۇزاق ۋاقىت كەلىپ تۇردى. قول ۇستاسقان ەكەۋدى قوس اققۋ دا قۇپتاعانداي سىڭاي تانىتاتىن. جىلدار جىلجىپ وتە بەردى. ولار ەندى ۇشەۋ بولىپ كەلەتىندى شىعاردى.تابيعاتقا ەتەنە بولىپ كەتكەنى سوندايلىق وسى ۇشەۋى كەلمەي قالسا، بۇل ولكە مۇڭايىپ-اق قالاتىن. اققۋداي تارانعان ارۋ سۇيكىمدى ءسابيىن جەتەلەپ، تابيعات الەمىمەن تانىستىرۋدان استە جالىققان ەمەس. اياعىن شالا-شارپى باسقاننان باستاپ، پەرىشتە ءسابي اناسى مەن قايىڭدى كەزەك-كەزەك قۇشاقتاپ ءجۇرىپ ءوستى. سودان بولار بالدىرعان اق قايىڭعا بىرتە-بىرتە باۋىر باسىپ كەتتى. ەركەلەي اق قايىڭنىڭ ەتەگىن باساتىن ەركە بوي تۇزەپ وسە باستادى. ەركىن بولسا بۇل ماڭعا وزگەلەردى قولتىقتاپ ءجيى كەلەتىندى شىعاردى. بۇل مەكەننىڭ ەركە مەن اياننان جاسىرعان سىرى دا، وزەكتى ورتەر وكىنىشى دە وسى-تۇعىن.
تاعى بىردە ەركەنى ەرتكەن ايان ەركىنمەن وسىندا كەزدەستى. ەركىنسىگەن ەركىننىڭ قولتىعىندا بويجەتكەن.
- قويساڭشى، ەركىن؟! ايان اياڭداي باسىپ ەركىنگە جاقىندادى. ەلەيتىن ەركىن جوق. بۋىن-بۋىنى بوساپ،اياعىن ازەر باسقان بويجەتكەن ەكەۋى بوتەلكەنى ءبولىپ ءىشتى دە الدەبىر ولەڭدى اندەتە جونەلدى. مۇڭكىگەن جاعىمسىز ءيىستى جەل شارتاراپقا ءىلىپ اكەتتى. يىستەن كوبەلەكتەر ۋلانىپ، جاپىراقتار سارعايىپ، گۇلدەر مەزگىلسىز سولا باستادى.
- بۇل قاسيەتتى مەكەن عوي، ەركىن. ەرتەڭىم-ەركەمدى اناۋ كول تەرەڭدىككە، قوس اققۋ تاتۋلىققا، اق قايىڭ نازىكتىككە، قاراعاي قايراتتىلىققا، تاۋ تاباندىلىققا باۋلىدى ەمەس پە؟! كوگىلدىر اسپان ارقىلى بيىككە تالپىنۋدى ۇيرەنسە، اي مەن جۇلدىز «ءبىز -جۇمباق الەمبىز، ىزدەن ۇيرەن» دەگەندەي بولۋشى ەدى. ۇيات بولدى-اۋ تابيعاتتان، ۇيات بولدى-اۋ!..
سويتكەنشە بولعان جوق، قولىنداعى بوس بوتەلكەنى جاقىن جەردە ءجۇزىپ جۇرگەن قوس اققۋدى كوزدەي لاقتىردى. كولدىڭ بەتىن قان جۋدى... ەركە قوس اققۋعا قاراي ىشقىنا جۇگىردى. انالىعى ەكەن.
تابيعات تەڭسەلىپ كەتتى، سول .بىر ساتتە الدانعان انا دا جۇرەگىن قولىمەن ۇستاعان كۇيى، جۇرەلەي بەردى.
الدانعان سەزىمگە كۋا بولعان جەر-انا دا سول كۇنى سىلكىنگەن ەدى...
رايحان ماجەن قىزى
