جاڭارتىلعان سالىق: كىمدەر تولەيدى، كىمدەر بوساتىلادى

استانا. قازاقپارات - 2026-جىلدىڭ 1-قاڭتارىنان باستاپ قازاقستاندا جاڭارتىلعان سالىق كودەكسى قولدانىسقا ەنگىزىلەدى. جاڭا قۇجاتتا قوسىلعان قۇن سالىعىنا قاتىستى ءبىرقاتار وزگەرىستەر بار.

ەندى ق ق س مولشەرلەمەسى 12 پايىزدان 16 پايىزعا دەيىن ءوسىپ، سالىقتى تولەۋ جانە تىركەۋ ءتارتىبى جاڭارادى. قوسىلعان قۇن سالىعى دەگەنىمىز نە؟ بۇل سالىقتى كىمدەر تولەۋگە ءتيىس، ال كىمدەر مىندەتتەن بوساتىلادى؟ El.kz ينتەرنەت پورتالى ءتۇسىندىرىپ بەرەدى.

قوسىلعان قۇن سالىعى دەگەن نە؟

قوسىلعان قۇن سالىعى - تاۋاردىڭ نەمەسە قىزمەتتىڭ باعاسىنا ۇستەمە رەتىندە قوسىلاتىن جانە كەيىن مەملەكەتتىك بيۋجەتكە تۇسەتىن جاناما سالىق. ونى تىكەلەي كاسىپكەر ەمەس، ءونىمدى نەمەسە قىزمەتتى ساتىپ الۋشى تولەيدى. ال كاسىپكەر تەك سول سومانى ەسەپتەپ، مەملەكەتكە اۋدارىپ وتىرادى.

مىسالى، دۇكەن ءبىر قوراپ شوكولادتى 2000 تەڭگەگە ساتتى دەلىك 12 پايىز ق ق س (240 تەڭگە). وسى 240 تەڭگە - بيۋجەتكە تۇسەتىن سالىق.

2026-جىلدان باستاپ ق ق س مولشەرلەمەسى 16 پايىز بولادى. ياعني ءدال وسى شوكولادتى سول باعاعا ساتسا، دۇكەن يەسى مەملەكەتكە 320 تەڭگە اۋدارادى.

ق ق س مولشەرلەمەسىندەگى وزگەرىستەر

2026-جىلدان باستاپ قوسىلعان قۇن سالىعىنىڭ مولشەرلەمەسى جاڭارتىلىپ، تاۋارلار مەن قىزمەت تۇرلەرىنە قاراي ءارتۇرلى دەڭگەيدە قولدانىلادى. جالپى تاۋار اينالىمى مەن يمپورتقا 16 پايىز ق ق س ەنگىزىلەدى. ال ءدارى-دارمەك پەن مەديتسينالىق قىزمەتتەرگە جەڭىلدەتىلگەن ءتارتىپ قاراستىرىلىپ، 2026-جىلى 5 پايىز، 2027-جىلدان باستاپ 10 پايىز مولشەرلەمە بەلگىلەنەدى. مەرزىمدى باسىلىمدارعا دا ارنايى جەڭىلدىك بار - ولار ءۇشىن ق ق س مولشەرلەمەسى 10 پايىز بولىپ بەكىتىلەدى.

قوسىلعان قۇن سالىعىن كىمدەر تولەيدى؟

قوسىلعان قۇن سالىعىن تولەۋشىلەر قاتارىنا ق ق س بويىنشا تىركەلگەن كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرى، سونداي-اق قازاقستانعا نەمەسە ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق ەلدەرىنەن تاۋار اكەلەتىن يمپورتتاۋشىلار جاتادى.

2026-جىلدان باستاپ مىندەتتى تىركەۋ ءۇشىن قويىلاتىن اينالىم شەگى - 10 مىڭ ا ە ك، ياعني شامامەن 40 ميلليون تەڭگە. بۇعان دەيىن بۇل كورسەتكىش 73,8 ميلليون تەڭگە بولاتىن.

سونىمەن قاتار كاسىپكەرلەر تىركەۋ شەگىنە جەتپەي-اق، قالاۋى بويىنشا ەرىكتى تۇردە ق ق س تولەۋشى رەتىندە ەسەپكە تۇرا الادى.

كىمدەر ق ق س- تان بوساتىلادى؟

جاڭارتىلعان سالىق كودەكسىنە سايكەس، ءبىرقاتار تاۋارلار مەن قىزمەتتەر قوسىلعان قۇن سالىعىنان بوساتىلادى. ولاردىڭ قاتارىنا تەگىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدىك بەرىلگەن كولەمى مەن مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ اياسىندا كورسەتىلەتىن مەديتسينالىق قىزمەتتەر، سونداي-اق ۇكىمەت بەكىتكەن ءتىزىم بويىنشا ورفاندىق جانە الەۋمەتتىك ماڭىزى بار اۋرۋلاردى ەمدەۋ قىزمەتتەرى كىرەدى.

ق ق س تولەنبەيتىن باعىتتارعا باسپا تۇرىندەگى كىتاپتاردى شىعارۋ، ارحەولوگيالىق زەرتتەۋ جۇمىستارى دا جاتادى. بۇعان قوسا، 2025-جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن قۇرىلىسى باستالعان تۇرعىن ۇيلەردىڭ ساتىلۋى نەمەسە جالعا بەرىلۋى دە سالىقتان بوساتىلادى.

ايتا كەتۋ كەرەك، ارنايى سالىق رەجيمىن قولداناتىن كاسىپكەرلەر ق ق س تولەۋشى رەتىندە تىركەلە المايدى.

ارنايى سالىق جۇيەسىندە قالۋ ءتارتىبى

جاڭا سالىق كودەكسى قابىلدانعاننان كەيىن قازاقستانداعى ارنايى سالىق رەجيمدەرىنىڭ سانى جەتىدەن ۇشكە دەيىن قىسقارادى. ءار رەجيم ناقتى ءبىر ساناتتاعى كاسىپكەرلەرگە ارنالعان.

ءبىرىنشى رەجيم - ءوزىن-ءوزى جۇمىسپەن قامتىعاندارعا باعىتتالعان. ونى اي سايىنعى تابىسى 300 ا ە ك- تەن اسپايتىن، جەكە كاسىپكەر رەتىندە تىركەلمەگەن جانە جالدامالى قىزمەتكەرلەرى جوق ازاماتتار قولدانا الادى. بۇل توپ ءۇشىن تابىس سالىعى ءنول پايىز، ال الەۋمەتتىك تولەمدەر كولەمى 4 پايىز بولىپ بەلگىلەنەدى. رەجيم كىمدەرگە قولجەتىمدى بولاتىنىن ۇكىمەت بەكىتكەن ءتىزىم انىقتايدى.

ەكىنشى رەجيم - وڭايلاتىلعان دەكلاراتسيا نەگىزىندەگى جۇيە. جىلدىق تابىسى 600 مىڭ ا ە ك- كە دەيىن جەتەتىن كاسىپكەرلەر (2025-جىلعى ەسەپپەن شامامەن 2 ميلليارد 359 ميلليون تەڭگە) وسى فورماتتا جۇمىس ىستەي الادى. بۇل جاعدايدا جەكە نەمەسە كورپوراتيۆتىك تابىس سالىعى 4 پايىز مولشەرىندە الىنادى، ءبىراق وڭىرلىك ءماسليحاتتار بۇل مولشەرلەمەنى 2 پايىزدان 6 پايىزعا دەيىن وزگەرتۋگە قۇقىلى. ەكونوميكا مينيسترلىگى بۇل رەجيم كوبىنە جەكە تۇلعالارعا قىزمەت كورسەتەتىن، ياعني B2C سەكتورى ءۇشىن ءتيىمدى ەكەنىن ايتادى. مىسالى، شاعىن دۇكەندەر، شاشتارازدار، شەبەرحانالار جانە تۇرمىستىق قىزمەت كورسەتەتىن كاسىپكەرلەر وسى ساناتقا جاتادى.

ءۇشىنشى رەجيم - شارۋا جانە فەرمەر قوجالىقتارىنا ارنالعان. بۇل جۇيە بۇرىنعى تارتىپتە ساقتالادى. ونى ق ق س تولەمەيتىن، جالپى جەر كولەمى 5 مىڭ گەكتاردان اسپايتىن قوجالىقتار قولدانا الادى. ايتا كەتەرلىگى، ءوڭىر نەمەسە جەر تۇرىنە قاراي بۇل ليميت تومەن بولۋى مۇمكىن. بۇل رەجيمدە تابىس سالىعىنىڭ مولشەرلەمەسى 0,5 پايىز دەڭگەيىندە بەلگىلەنگەن.

ەگەر كاسىپكەرلىك سۋبەكتىسى جاڭا تالاپتارعا سايكەس كەلىپ، 2026-جىلى دا وسى جەڭىلدەتىلگەن رەجيمدەردىڭ بىرىندە قالعىسى كەلسە، 2025-جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ق ق س تولەۋشىلەر قاتارىنان شىعىپ، 2026-جىلدىڭ 16-اقپانىنا دەيىن IV توقسان بويىنشا دەكلاراتسيا تاپسىرۋى كەرەك. ال ەگەر تالاپتارعا سايكەس كەلمەسە، جالپى بەلگىلەنگەن سالىق سالۋ تارتىبىنە ءوتىپ، بۇل تۋرالى 2026-جىلدىڭ 1-ناۋرىزىنا دەيىن سالىق ورگاندارىنا حابارلاۋى ءتيىس.

ق ق س تولەۋشى رەتىندە تىركەلۋ ءتارتىبى

قوسىلعان قۇن سالىعى بويىنشا تىركەلۋ، ەسەپتەن شىعۋ جانە ەسەپ تاپسىرۋدىڭ بارلىعى ونلاين فورماتتا جۇرگىزىلەدى. كاسىپكەرلەر بۇل راسىمدەردى «سالىق تولەۋشىنىڭ كابينەتى» نەمەسە eGov.kz پورتالى ارقىلى ورىنداي الادى.

جاڭا سالىق كودەكسىندە ق ق س تىركەۋىنىڭ ءۇش ءتۇرى قاراستىرىلعان: اينالىم شەگىنە جەتپەي- اق ءوز ەركىمەن تىركەلگىسى كەلەتىندەر ءۇشىن - ەرىكتى تىركەۋ، اينالىمى 10 مىڭ ا ە ك- تەن اسقان كاسىپكەرلەر ءۇشىن - مىندەتتى تىركەۋ، ال قازاقستان ازاماتتارىنا ونلاين قىزمەت كورسەتەتىن نەمەسە ەلەكتروندى ساۋدا جاسايتىن شەتەلدىك كومپانيالار ءۇشىن - شارتتى تىركەۋ ءتارتىبى قولدانىلادى.

ءماجبۇرلى تۇردە ەسەپتەن شىعارۋ ءتارتىبى وزگەرە مە؟

جاڭا ەرەجەلەر بويىنشا مۇنداي تالاپ الىنىپ تاستالدى. ونىڭ ورنىنا «جۇمساق باقىلاۋ تەتىگى» ەنگىزىلەدى. ەگەر كاسىپكەرلىك سۋبەكتىسى زاڭ تالاپتارىن ساقتاماسا نەمەسە كورسەتىلگەن مەكەنجايى بويىنشا تابىلماسا، سالىق ورگاندارى ونى بىردەن ەسەپتەن شىعارمايدى، تەك ەلەكتروندى شوت- فاكتۋرا جازۋ مۇمكىندىگىنە ۋاقىتشا شەكتەۋ قويادى.

ق ق س مولشەرلەمەسىن ارتتىرۋدىڭ تيىمدىلىگى

مولشەرلەمەنى كوتەرۋ ەڭ الدىمەن بيۋجەت كىرىسىن ۇلعايتۋعا باعىتتالعان. تۇسەتىن قوسىمشا قاراجات الەۋمەتتىك تولەمدەردى قارجىلاندىرۋعا، ءبىلىم بەرۋ مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ سالالارىن كۇشەيتۋگە جۇمسالماق. سونىمەن قاتار ق ق س - تۇراقتى جانە مۇناي باعاسىنا تاۋەلدى ەمەس سالىق، سوندىقتان بۇل وزگەرىس ەلدىڭ مۇنايعا تاۋەلدىلىگىن تومەندەتۋگە كومەكتەسەدى. جينالعان قاراجات ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋعا، جاڭا سالالاردى دامىتۋعا باعىتتالادى. ال سالىق ءتارتىبىن جەتىلدىرۋ كولەڭكەلى ەكونوميكانىڭ قىسقارۋىنا، رەسمي جۇمىس ىستەيتىن بيزنەستىڭ ۇلەسىنىڭ ارتۋىنا ىقپال ەتەدى.

ق ق س- تىڭ حالىقتىڭ كۇندەلىكتى شىعىنىنا ىقپالى

مولشەرلەمەنىڭ ءوسۋى تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ باعاسىنا تىكەلەي اسەر ەتىپ، كەيبىر ونىمدەر قىمباتتاۋى مۇمكىن. بۇل ينفلياتسيانى كۇشەيتىپ، جۇرتتىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتىنىڭ تومەندەۋىنە اكەلۋى ىقتيمال. شاعىن بيزنەس ءۇشىن دە قوسىمشا سالماق تۇسەدى، سەبەبى ولاردىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگى السىرەۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار سالىقتىڭ ارتۋى كەي كاسىپكەرلەردىڭ قولما- قول تولەمدى كوبىرەك تالاپ ەتۋ قاۋپىن تۋدىرادى.