جاڭا ستاتۋس: دارىگەرگە كۇش كورسەتكەندەردى قالاي جازالاعان ءجون
استانا. KAZINFORM - كەيىنگى كەزدە مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە قاتىستى جايسىز وقيعالار، اتاپ ايتقاندا اق حالاتتىلاردىڭ سوققىعا جىعىلۋى جيىلەپ كەتتى. تاياۋدا قازاقستان پرەزيدەنتى مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە قارسى كۇش قولدانعاندارعا جازانى قاتاڭداتۋ جونىندە ۇكىمەتكە تاپسىرما بەردى. ەندى قانداي وزگەرىستەر بولۋى مۇمكىن، ساراپشىلار نە ايتادى؟
جىل سايىن 30 دان استام شابۋىل جاسالادى
دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، 2019 -جىلدان باستاپ بۇگىنگە دەيىن، ياعني 5,5 جىل ارالىعىندا قازاقستاندا دارىگەرلەرگە، فەلدشەرلەرگە، مەيىرگەرلەر مەن باسقا دا دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە قاتىستى 170 تەن استام قىلمىس جاسالعان. سوندا جىل سايىن 30 دان استام جايسىز وقيعا تىركەلەدى دەپ توپشىلاي الامىز.
نەگىزى ەلىمىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆەدومستۆوسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ، ءتۇرلى تاجىريبە ەنگىزىپ جاتىر. مىسالى، رەسپۋبليكاداعى 80 نەن استام ستاتسيوناردىڭ قابىلداۋ بولىمشەسىنەن پوليتسيا پۋنكتەرىن اشقان. دارىگەرگە بىرەۋ كۇش كورسەتىپ نەمەسە بالاعاتتاي باستاسا، سول جەردەگى قۇقىق قورعاۋشىلار دەرەۋ اراشالاپ الادى.
ايتسە دە بۇنىڭ كومەگى تولىققاندى بولماي تۇرعان سىڭايلى، ونىڭ ۇستىنە ەلدەگى بارلىق ستاتسيوناردان پوليتسيا پۋنكتەرىن اشۋ وڭاي شارۋا ەمەس. ستاتسيونار اۋماعىنان تىس جەرگە شىعاتىن جەدەل جاردەم قىزمەتكەرلەرى تاعى بار. سوندىقتان تۇگەل مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىن ارناۋلى زاڭمەن قورعاپ، قوعامدا جاڭا كوزقاراس قالىپتاستىرعان دۇرىس-اق.
ەڭ الدىمەن ايتار دۇنيە، قازاقستاننىڭ قىلمىستىق كودەكسىندە تىكەلەي مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىن ۇرىپ- سوعۋ ماسەلەسىنە ارنالعان باپتار جوق. كوبىنە دارىگەرلەر مەن جەدەل جاردەم قىزمەتكەرلەرىن ۇرىپ-سوعىپ، قۇقىقبۇزۋشىلىق جاساعانداردىڭ قىلمىسىن «دەنە جاراقاتىن كەلتىرۋ»، «بۇزاقىلىق» سەكىلدى باپتارمەن قارايدى.
مىسالى، مەديتسينا قىزمەتكەرىنىڭ بەتىن كوگەرتىپ، دەنەسىنە سىزات ءتۇسىرىپ جاتسا، جەڭىل دەنە جاراقاتىن كەلتىردى دەپ سانالادى. بۇعان ەڭ اۋىرى 1 جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى قاراستىرىلعان. ال قاراپايىم بۇزاقىلىق رەتىندە قارالسا، 2 جىلعا دەيىن قامالادى نەمەسە باس بوستاندىعى شەكتەلەدى. دەمەك، دارىگەرلەردىڭ ستاتۋسىن ايشىقتايتىن ەشتەڭە جوق. بۇنى مەديتسينا سالاسىنىڭ ساراپشىسى اكىم تۇرسىن دا ايتىپ وتىر.
- كەيىنگى شىققان دەنساۋلىق ساقتاۋ كودەكسىندە دە تىكەلەي مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە قاتىستى جاسالعان قىلمىستار بولەك قارالماعان. دارىگەرلەرگە قاتىستى قىلمىس بولا قالسا، قىلمىستىق كودەكس نەمەسە اكىمشىلىك كودەكستەگى باپتارعا سىلتەمە بەرەدى، ياعني مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ ستاتۋسىنا ارنالعان زاڭ جوق.
ماسەلەن، بىزدە «پەداگوگ مارتەبەسى تۋرالى» زاڭ بار. وندا مۇعالىمگە قاراتا بالاعات ءسوز ايتسا نەمەسە كۇش قولدانسا قانداي جازا بەرىلەتىنى ناقتى جازىلعان. ەندى پرەزيدەنت تاپسىرماسىنان كەيىن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى جاڭا زاڭ جوباسىن پارلامەنتكە ۇسىنۋى كەرەك. دەگەنمەن، ول مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ مارتەبەسى تۋرالى ارنايى زاڭ بولا ما، الدە دەنساۋلىق ساقتاۋ كودەكسىنە تارماق رەتىندە قوسىلا ما، ونى كەيىن بىلەمىز، - دەيدى مامان.
ۇستانىم حالىققا تۇسىنىكتى بولۋى كەرەك
پرەزيدەنت پارمەنىنەن كەيىن جاڭا زاڭنىڭ قانداي بولاتىنى جونىندە كوپشىلىك كوكەيىندە ساۋال تۋىنداعانى راس. كوپ ۇزاماي بۇعان دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى اقمارال ءالنازاروۆا جاۋاپ بەرگەن ەدى. ۆەدومستۆو باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، ەندى قىلمىستىق كودەكسكە مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە كۇش كورسەتۋ، قول جۇمساۋعا قاتىستى جەكە باپ ەنگىزىلەدى.
- بۇل قىلمىستىق كودەكستەگى جاڭا 158-باپتىڭ 1-تارماعى بولادى، ول بوستاندىقتى شەكتەۋ نەمەسە ايىرۋ جازاسىن قاراستىرادى. ەگەر مەديتسينا قىزمەتكەرىنە كۇش قولدانۋ ءقاۋپى تونسە جانە فاكتى تىركەلگەن جاعدايدا 2 جىلعا دەيىن بوستاندىعىن شەكتەۋ جازاسى كوزدەلىپ وتىر.
ال ەگەر ءبىر مەديتسينا قىزمەتكەرىنە قاتىستى كۇش قولدانعان جاعدايدا 2 جىلدان 7 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋ، توتەنشە جاعداي كەزىندە جاسالعان بولسا 10 جىلعا دەيىن، ال ەگەر بۇل ارەكەت بىرنەشە مەديتسينا قىزمەتكەرىنە، ياعني ءبىر توپ مامانعا قارسى ءبىر نەمەسە بىرنەشە ادام تاراپىنان جاسالسا 15 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى قاراستىرىلادى، - دەگەن مينيستر.
وسىدان كەيىن ءبارى تۇسىنىكتى بولدى، اق حالاتتىلاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا جاڭا باپ ەنگىزىلمەك. دەسە دە زاڭ جوباسى الداعى ۋاقىتتا ازاماتتىق قوعام وكىلدەرىمەن تاعى دا پىسىقتالادى.
زاڭگەر تالانت رامازانوۆ قاراستىرىلىپ وتىرعان ارەكەتتەردىڭ قوعام ىشىندە زور نارازىلىق تۋعىزىپ جاتقانىن ەسكەرىپ، اكىمشىلىك كودەكس پەن قىلمىستىق كودەكسكە مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىن قورعايتىن ارناۋلى نورمالاردى ەنگىزگەن ءجون ەكەنىن ايتىپ وتىر.
- حالىققا تۇسىنىكتى ەتۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن ۇستانىم وتە وڭاي بولۋى كەرەك. مەديتسينا قىزمەتكەرىنە ءتىل تيگىزدى مە - 15 تاۋلىككە قامالادى. ونىڭ ەشقانداي بالاماسى بولماۋعا ءتيىس. تەك 15 تاۋلىككە قامالۋ، ايىپپۇلمەن بوساتۋدى قاراستىرماعان ءجون. ال مەديتسينا قىزمەتكەرىنە قول كوتەردى مە، جازاسى - باس بوستاندىعىنان ايىرۋ بولعانى ابزال. ادامدار سوندا عانا بۇل ماسەلە تۋرالى ويلانا باستايدى. ايىپپۇل سەكىلدى بالامالى جازا بولسا، وندا ول قايتادان كوزبوياۋشىلىققا اينالىپ كەتەدى، - دەيدى ساراپشى.
ماقالا سوڭىندا دامىعان ەلدەردىڭ تاجىريبەسىن قىسقاشا بايانداي كەتەيىك. كوبىنە مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە قاتىستى جاسالعان قىلمىستار شەتەلدەردە اسا اۋىر قۇقىقبۇزۋشىلىق ساناتىنا جاتقىزىلادى. ماسەلەن، ا ق ش-تا مەديتسينا قىزمەتكەرىنە قول كوتەرىپ، دەنساۋلىعىنا زيان تيگىزگەن ادام 5-10 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرىلادى. مەملەكەتتىك اۋرۋحانالاردا جۇمىس ىستەيتىن دارىگەرلەرگە قاتىستى قۇقىقبۇزۋشىلىق ارەكەت ءۇشىن فەدەرالدى دەڭگەيدەگى جازا قاراستىرىلعان.
ۇلىبريتانيادا دارىگەرلەرگە داۋىس كوتەرىپ، بالاعاتتاعانداردىڭ ءوزىن قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتادى. 2021 -جىلدان باستاپ بۇل ەل مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە شاپشىعانداردى 5 -جىلعا تۇرمەگە جاباتىن بولدى.
ال گەرمانيادا دارىگەرلەردىڭ مارتەبەسى مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرمەن تەڭەستىرىلگەن.
بيىلدان باستاپ رەسەي مەملەكەتتىك دۋماسىندا دا مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە قاتىستى قىلمىستىڭ جازاسىن اۋىرلاتۋ ماسەلەسى تالقىلانىپ جاتىر.
تۇيىندەر بولساق، مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگى ماسەلەسىنە كەلگەندە قازاقستان دا دامىعان ەلدەردەگىدەي ۇستانىمعا كوشىپ وتىرعانى ءجوندى قادام سانالادى. بۇل - تەك جەكەلەگەن مامانداردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ەمەس، ەلدىڭ تۇتاس دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن قولداۋ ءىسى.
اۆتور
ماديار تولەۋوۆ
