حالىق قاھارمانى ماۋلەن قالمىرزايەۆ جايىندا نە بىلەمىز
تۇركىستان. KAZINFORM - حالىق قاھارمانى ماۋلەن قالمىرزايەۆتىڭ عۇمىر جولى - ءبۇتىن ءبىر ءداۋىردىڭ شەجىرەسى، وشپەس ەرلىكتىڭ بەلگىسى.
ءومىرىنىڭ سوڭعى جىلدارىن شاردارا وڭىرىندە وتكىزگەن ارداقتى ازامات ەلدىڭ يگىلىگى جولىندا ايانباي تەر توكتى. كەڭشار باسقارعان جىلدارى ءوڭىر ەكونوميكاسىنىڭ ورلەۋىنە ولشەۋسىز ۇلەس قوستى. جۇبايى ءبيبىجار ەكەۋى ون ۇل-قىز ءوسىردى. قازىر قاراشاڭىراققا تۇڭعىش ۇلى باكىر يە بولىپ وتىر. 79 جاستاعى قاريامەن اكەسى جايىندا اڭگىمەلەسىپ، ەستەلىكتەرىن تىڭدادىق.
ماۋلەن قالمىرزايەۆ 1919-جىلى وزبەكستاننىڭ جىزاق وبلىسىنا قاراستى كيروۆ اتىنداعى كەڭشاردا دۇنيەگە كەلگەن. جاستايىنان مال شارۋاشىلىعىندا ەڭبەك ەتىپ، كەيىن ۆەتەرينارلىق ۋچيليشەنى، ۇستازدار دايارلايتىن تەحنيكۋمدا وقىدى. ءدال سول كەزدە اسكەرگە شاقىرىلىپ، ۋكراينا جەرىندە اسكەري مىندەتىن وتەي باستاعان. سوعىس ءورتى تۇتانعاندا، ول بەرديچيەۆ قالاسىندا اسكەري قىزمەتتە بولدى. دابىل قاعىلىپ، بۇكىل پولك سوعىسقا اتتاندى، ولاردىڭ اراسىندا ماۋلەن قالمىرزايەۆ تا بولعان.
- اكەم III ۋكراينا مايدانىنىڭ 6-ارمياسى، 8-تانك ديۆيزياسى، 4-موتواتقىشتار پولكىنىڭ قۇرامىندا سوعىستى. بەرديچيەۆ پەن لۆوۆتى جاۋدان قورعاپ، كيل باعىتىنداعى اۋىر شايقاستارعا قاتىستى. سوعىسقان ەرلىگى ءۇشىن العاشىندا «ۇلى وتان سوعىسى» وردەنىمەن ماراپاتتالعان. بارلاۋشى رەتىندە جاۋ تىلىنان بىرنەشە رەت «تىل» اكەلىپ، باتىلدىعىمەن دە كوزگە تۇسكەن، - دەپ ەسكە الادى ۇلى باكىر.
باكىر ماۋلەن ۇلى - قۇرىلىس سالاسىنىڭ مايتالمانى. ول بالا كەزىنەن اكەسىنىڭ ەرلىككە تولى ەستەلىكتەرىن تىڭداپ وسكەن.
- اكەم كەيدە بولماسا سوعىس جايلى كوپ ايتا بەرمەيتىن. اڭگىمەلەرىنىڭ بىرىندە كەسكىلەسكەن ۇرىس كەزىندە جارالانىپ، قۇلاپ جاتقاندا اياعىن جاۋ تانكىسى جانشىپ وتكەنىن ايتىپ قالعان ەدى. جاۋ ونى ولدىگە ساناپ، ىلگەرى كەتە بەرگەن. ال ول ەسىن جيعان سوڭ گوسپيتالعا جەتكىزىلگەن. العاشىندا دارىگەرلەر اياعىن كەسپەك بولعان. الايدا گوسپيتالدا جاتقاندا جاۋ اۋەدەن شابۋىلداپ، اۋرۋلار باسقا جەرگە اۋىستىرىلعان. ول جاقتا دارىگەرلەر باسقاشا شەشىم قابىلداپ، اياعىن امان الىپ قالىپتى. دەگەنمەن، اكەم ءومىر بويى اياعىن ءسىلتىپ باسىپ ءجۇردى، - دەيدى ول.
سوعىستان كەيىن ماۋلەن قالمىرزايەۆ ەلگە ورالىپ، قىزىلقۇمداعى شىمقورعان كەڭشارىندا فەرما زووتەحنيگى، كەيىن فەرما مەڭگەرۋشىسى، كاسىپوداق كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى بولىپ ەڭبەك ەتتى. 1954-جىلى سوزاقتاعى «تاستى» كەڭشارىنا ديرەكتور بولىپ تاعايىندالدى. مۇندا ول مالشىلارعا قۇدىق قازدىرىپ، اۋىلعا جول، كوپىر، تۇرعىن ءۇي سالدىردى. كەيىننەن شارداراعا اۋىسىپ، كوكسۋ كەڭشارىن باسقاردى. بۇل جەردە دە تاباندى ەڭبەك ەتىپ، ەلدىڭ ىقىلاسىنا بولەنگەن.
- اكەمىز ەتىگىن كيىپ، تاڭەرتەڭمەن شىعىپ كەتەتىن. سودان ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىندا كەلەدى. كەيدە ءتىپتى اپتالاپ كورمەيتىنبىز. قايدا جۇرسە دە ەل ءۇشىن ەڭبەك ەتتى. سوزاقتاعى شۋ وزەنىنىڭ ۇستىنەن سالدىرعان كوپىر ءالى كۇنگە دەيىن «ماۋلەن كوپىر» دەپ اتالادى. «تاستىداعى» قوي سانى 21 مىڭنان 37 مىڭعا دەيىن كوبەيدى. مەكتەپ، اۋرۋحانا، ەلەكتر ستانساسى اشىلىپ، شارۋاشىلىق وبلىس بويىنشا الدىڭعى قاتارعا شىقتى. ال كوكسۋ كەڭشارى ماسكەۋدە وتكەن بۇكىلوداقتىق حالىق شارۋاشىلىعى جەتىستىكتەرى كورمەسىندە بەس مارتە جەڭىمپاز اتاندى. اكەم لەنين وردەنىن، «ەڭبەك قىزىل تۋ»، «قۇرمەت بەلگىسى» وردەندەرىن، بىرنەشە مەدالدار مەن «قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن زووتەحنيگى» اتاعىن يەلەندى، - دەيدى باكىر ماۋلەن ۇلى.
ماۋلەن قالمىرزايەۆتىڭ ەسىمى حالىق جادىندا. ارتىندا قالعان ۇرپاقتارى بولسا ءار سالادا ەڭبەك ەتىپ، اتا جولىن جالعاستىرىپ ءجۇر جانە قاراشاڭىراقتى قاستەرلەپ، ءار مەرەكە سايىن شارداراداعى اتا ەسكەرتكىشىنە گۇل شوقتارىن قويىپ، تاعزىم ەتەدى، قۇران باعىشتاپ، اس بەرەدى.
- 2005-جىلى اكەمىز «حالىق قاھارمانى» اتاعىن الدى. كەيىننەن شارداراداعى دارىندى بالالارعا ارنالعان مەكتەپ-ينتەرناتقا ەسىمى بەرىلدى. مەكتەپ الدىنا ەسكەرتكىشى ورناتىلدى. وردەن-مەدالدارىن مۋزەيگە تاپسىردىق. ەندىگى تىلەگىمىز - ءبىر كوشەگە ەسىمى بەرىلسە دەيمىن. سونداي-اق، اكەم 25 جىل بويى كوكسۋ سوۆحوزىنىڭ ديرەكتورى بولدى. ول كەزدە ارتتا قالعان شارۋاشىلىقتى تۇلەتىپ، الدىڭعى قاتارعا الىپ شىقتى. سول سەبەپتى كوكسۋ اۋىلىنا دا اكەمنىڭ اتى بەرىلسە دەگەن ۇسىنىسىمىز بار، - دەيدى باكىر ماۋلەن ۇلى.
ماۋلەن قالمىرزايەۆ 2005-جىلى 86 جاسىندا قايتىس بولدى. ونىڭ عيبراتتى ءومىرى بۇگىنگى جاستارعا ونەگە بولىپ قالارى انىق.
ايتا كەتەيىك، بۇدان بۇرىن حيۋاز دوسپانوۆا جايلى تۋىستارىنىڭ ەستەلىكتەرىن جاريالاعان بولاتىنبىز.
