شىلبىر - اڭگىمە

مامىردىڭ سوڭعى كۇندەرى بۇل ءوڭىردىڭ ەڭ ءبىر ارىنە كىرەر شاعى. ەرتە جەتىلىپ، ەرتە ۇشىپ كەتەتىن راڭ، كۇرەڭسە، قىزعالداق تارىزدەس دالا كوگى ابدەن مايەكتەنىپ پىسىپ، ىرعالا تۇسەدى.

 جەل دە جوق، جاۋىن دا جوق. شىلدەنىڭ اڭىزاعىنان دا ءازىر تىنىش دالادا شىرقاۋ كوكتەن تامىزىقتاپ مول شۋاعىن ەمىرەنە توككەن كۇن جەر بەتىن شىم-شىمداپ قىزدىرىپ، ماۋجىراتىپ، ءيسىندىرىپ تۇرادى. بۇل كەزدە تەك شىرايلى ءومىر، جايساڭ تىرشىلىكتى كورىپ كوڭىلىڭىزگە قۋانىش، كەڭدىك ۇيالايدى. مىنە، وسى كۇيىنە كىرگەن دالادا، جايلاۋقۇدىقتىڭ جازىعى اتالاتىن ءبىرى باتىسقا، ءبىرى تەرىستىككە قاراي سوزىلىپ، بۇرىش جاساي ءتۇيىسىپ جاتقان جاتاعان ەكى قۇماقشانىڭ توڭىرەگىندەگى جۋساندى القاپتا كيىز ءۇيلى ۇلكەن اۋىل وتىر
None
None
كۇن كوكجيەكتەن ارقان بويى كوتەرىلىپ قالعانىمەن جايلاۋدىڭ تاڭعى سالقىن لەبى ءالى قايتا قويماعان. اۋادا كوڭىل جادىراتار تۇنىقتىق، جاساڭدىق بار. دالا ماۋجىراپ، كۇن استىندا نەشە الۋان شۇعىلاعا مالىنىپ، تۇرلەنىپ جاتىر.

اۋىل ۇستىندە جاڭا عانا ورگەن مال اياعىنان كوتەرىلگەن جۇقا بوزعىلت شاڭ قايدا بەت الارىن بىلمەگەندەي اينالا ءۇيىرىلىپ تۇر. سول تۇرىسىندا سەلدىرەپ، ازايىپ بارادى. اۋىلدان جان-جاققا جاپاتارماعاي قاپتاي شىققان مالدىڭ الدى، قوي-ەشكىلەر، قاراسىن جازباي سىرعىپ ورىسكە ۇزاعان. ىركىس-تىركىس ماڭ-ماڭ باسقان تۇيەلەردىڭ ءبىرى اۋىل جانىنداعى جانتاقتى سايعا جەتىپ قالسا، ءبىرى ماناۋراپ، ۇزىن موينىن العا قاراي ەرىنە سوزىپ، جاڭا بىردە يەسى بيداسىن ءتۇرىپ، ۇيدەن ارىرەك اپارىپ قويا بەرگەن جەردە قالعىپ-شۇلعىپ ءالى تۇر. ونى كورىپ كولەڭكەگە بايلانعان جاس بوتالار تىپىرشي بوزدايدى. تۇياقتارى سىرتىلداپ، اۋىر اياڭداپ اۋىلدان ۇزاي بەرگەن قورالى سيىر ارىرەك بارعان سوڭ بەتالدىنداعى دوڭگەلەك سازدى تاستاي سالىپ، ءبىر بۇيىردەگى كولحوزدىڭ جوڭىشقاسىنا قاراي بۇرىلا جوسيدى. ءا دەگەنشە قورىقشى جۇپاربايدىڭ ايقايى دا شىعىپ قالدى. ارىق كۇرەڭ اتىن قوس وكپەگە ءۇستى-ۇستىنە تەپكىلەي شاۋىپ بارادى.

- وي! قاساقى اكەڭنىڭ... مال دەيسىڭ بە مۇنى، شەتىنەن قىرىپ تاستايتىن ارام قاتقىرلار عوي. ءاي-ءاي-ءاي، قايت!

ونىڭ ايقايىنان جاڭا عانا ەنەلەرىنەن بولىپ الىپ قالعان،

قازىر اۋىل ىرگەسىندەگى كىشكەنە سايدىڭ جارقاباعىندا توپىرلاپ

سەكىرىپ ويناپ جۇرگەن ءبىر قورا قوزى-لاق ءدۇر ەتىپ ۇركىپ، قورانىڭ

تورىنە قاراي لاپ قويدى. اۋىلدىڭ كەيبىر جەلوكپە يتتەرى ەرەۋىلدەي

باس كوتەرىپ، "اۋپىلدەي" تۇرا كەلدى دە، جالپىلداپ بارا جاتقان سالت اتتىنى كورىپ، "ە، جۇپارباي ەكەن عوي" دەگەندەي تەز رايدان قايتىپ، جوندەرىنە كەتتى. تاڭەرتەڭگىلىكتەگى وسى ءبىر ۇيرەنشىكتى دابىر-دۇبىردان كەيىن اۋىل ءۇستى قايتادان تىنشي قالدى. مالىن جىبەرىپ جايلانعان جۇرت ءۇيدى-ۇيىنە تاراسقان. ەندى ءار ەسىكتىڭ الدىندا ءتۇتىنى بۋداقتاعان ءبىر-ءبىر ساماۋرىن كورىندى. اۋىلدىڭ ورتا كەزىندەگى ۇلكەن قوڭىر ءۇي كولحوزدىڭ ەشكىسىن باعاتىن سەرالى شالدىكى. سەرالى مالدى اۋىل الدىنداعى جازىققا جىبەرىپ، تۇرۋلى ەسىكتەن قاراپ قويىپ، ايەلىمەن ەكەۋى اسىقپاي شاي ءىشىپ وتىر. ءتور الدىندا توسەكتە مۇرىندارى پىسىلداپ ۇيەلمەلى-سۇيەلمەلى ەكى-ءۇش بالا ۇيىقتاپ جاتىر.

ەسىكتەن جازىق دالاعا كوز جىبەرگەن سەرالى ورتالىقتان بەرى قاراي كەلە جاتقان ءبىر اتتىلىنى كورىپ، ەرتەلەپ جۇرگەن بۇل كىم دەپ وتىرعان. تايانا تۇسكەندە تانىدى.

- وسى بايجىگىت ەمەس پە؟- دەدى.

- سول عوي، - دەدى ايەلى.- ورتالىقتا بىرەۋ كەلىن ءتۇسىرىپ، توي جاساپ جاتىر ەكەن، سوعان كەتتى دەپ وتىرعان كەلىن كەشە.

- وسى، ءيتتىڭ تويقۇمارى-اي. ءوزى بىردەڭە ىشكەن عوي دەيمىن، تىم بىلق-سىلق ەتىپ كەتىپتى.

- ە، جىندى نەمە، تويعا بارعان سوڭ ىشپەي تەگىن قايتۋشى ما ەدى.

ەكەۋى اتتىلىنى كىنالاعانداي وسىلاي دەسىپ قويدى. ءبىراق سوزدەرىندە ءزىل جوق. جەك كورىپ ايتىپ وتىرعان ءتارىزدى ەمەس. جۇزدەرىندە ۇناتپاعان قاباق بايقالمايدى. جاي ءبىر اڭگىمە ءۇشىن ەركە بالانىڭ وعاش قىلىقتارىن ايتىپ كۇلىسىپ وتىرعانداي عانا سىڭايدا.

- ءوزى بەرى بۇرىلدى. كەلىپ الىپ ەندى مىلجىڭداپ وتىرادى، ول ەلدى شارۋاسىنان قالدىرىپ،- دەدى سەرالىنىڭ ايەلى قاليما. قاليما - جاسى قىرىق بەستەن جاڭا اسسا دا وڭىنە كارىلىك تابى مول كىرگەن، ءاجىمدى، اشاڭ، اقسارى ءجۇزدى، ەرتەدەن قارا كەشكە دەيىن ەڭبەككە ەرىنبەيتىن بەينەتقور، اۋىل ۇيگە ءزابىرى جوق، جۋاس ادام. بايجىگىت ونى ازىلدەپ "سارى كەمپىر" دەپ اتايدى.

- كەلسىن، ءتىل ەستيىك. ءاي، سەن انا جەرگە كورپەشە سال،- دەدى شالى داستارقاننىڭ ءتور جاق بۇرىشىن يەگىمەن نۇسقاپ.

سويتكەنشە ەسىكتەن ەكى بۇكتەلە، نار تۇلعالى، ەكى اياعى شامالى ەكى جىگىتتىڭ تۇرقىنداي كەلەتىن ۇزىن بويلى، جالپاق جاۋىرىندى، كەۋدەلى، جاسى قىرىقتاردى ورتالاعان، كولەمدى دوڭگەلەك جۇزىنە قاراعاندا كىشىلەۋ كورىنەتىن پىستە مۇرنىنىڭ استىنا شاعىنداپ قانا مۇرت قويعان، قىسىقتاۋ قوڭىر كوزدەرى جايدارى، ۇلكەن قارا جىگىت كەلىپ كىردى.

- اسسالاۋماعالەيكۋم!

- اليكەمە سالەم. جوعارى شىق.

بايجىگىت ەسكىلەۋ قامىس قالپاعىن جيناۋلى تۇرعان توسەك ۇستىنە قويىپ، اق كەنەپ كيتەلىن كەرەگەنىڭ باسىنا ءىلىپ، كۇرە تامىرلارى ساۋىنى كەلگەن بيەنىڭ ۇرپىندەي تىرسىلداپ سىرتقا تەپكەن جۋان جۇمىر موينىن بۋناپ قىسىپ تۇرعان تىك جاعالى اق كويلەكتىڭ جوعارعى تۇيمەسىن اعىتىپ تاستاپ جايلانىپ، سونسوڭ كەلىپ، داستارقانعا وتىردى.

بويىنان ەكى كۇننەن بەرگى اراقتىڭ زاردابى ءالى تاراي قويماعان، ەپتەپ ماساڭداۋ.

- اعا، مىنا اۋىلدا تويدا بولىپ، جىگىتتەر قولقالاپ بولماي قويعان سوڭ، كوڭىلدەرىن قيماي ازداپ ءىشىپ قويعانىم. ۇرىسپايسىز با؟ - دەدى ەركەلەپ ازىلدەگەندەي كوڭىلدى سويلەپ.

- ارينە، ولاي بولسا قيىن عوي. جولداستىڭ ءسوزىن جەرگە قالاي تاستايسىڭ،- دەيدى، قۋاقى جىميىپ، ءۇي يەسى قىزىل شىرايلى، ورتا بويلى، جيناقى، شيراق قيمىلدى، ءسوزى مەن ىسىنە ىقتيات، ورنىقتى، ءار نارسەگە بايقامپاز، اڭعارىمدى ەشكىشى شال سەرالى.

سەرالى بايجىگىتتەرمەن شوبەرە اعايىن بولىپ كەلەدى. وتباسى بەرەكەلى، كىسىگە قادىرى بار، اعايىننىڭ اۋىر-جەڭىل ىسىنە جانى اشي ارالاسىپ جۇرەتىن، ۇياتى بار جان بولعان سوڭ ونى تۋىستارى جاقسى سىيلايدى. بايجىگىت تە "اعا، اعالاپ" الدىنان شىقپاي تۇرادى. الدەقانداي شارۋاسى بولا قالسا اقىلداساتىن كىسىسى دە وسى سەرالى.

- حوش، ءتىل ايت. قايدان ورالدىڭ، توي تارقادى ما؟- دەيدى ءۇي يەسى قوناقتىڭ الدىنا داستارقان ورتاسىنداعى توقاش پەن قۇرتتى سىرىپ جاتىپ.

- توي كەشە تاراعان. تۇندە باستىقتىڭ ۇيىندە بولدىق.

- قادىردىڭ با؟ ول وبلىسقا ەكى-ۇش ايعا وقۋعا كەتتى دەپ ءجۇر ەدى، كەلگەن بە ەكەن؟

- كەلىپتى.

- ءيا، نە ايتادى باستىعىڭ، ۇلكەن جەردەن كەلدى عوي، اڭگىمەسى بار ما ەكەن؟

- بوتەن ەشتەڭە ايتقان جوق. ءوزى كەشە تويدا باستىعىڭىزبەن رەنجىسىپ قالعانىم، ءبىراق ارتىنان تۇسىنىستىك، اعايىن ادام عوي.

- وي، ءتاڭىر-اي، بۇلاردىڭ رەنجىسۋى دە وڭاي، ءتۇسىنىسۋى دە وڭاي. ءيا، ونىمەن نەگە رەنجىسىپ ءجۇرسىڭ؟

- ءوزىنىڭ كەيدە شىتىرايعان ءبىر تار مىنەزى بار، سونان بولدى.

- ونىڭ مىنەزىندە نەڭ بار، سەن جونگە سالماقپىسىڭ؟ بىرەۋمەن جامانداسىپ كەرەگى نە وسى زاماندا.

- ويباي-اۋ، ونىمەن جامانداسايىن دەگەن كىم بار. مەنىمەن بىرگە تويعا بارعان ءبىراز جىگىتتەردى تويعا يەلىك قىلىپ جۇرگەن مۇعالىم بالا بوس ورىننىڭ ىڭعايى بولمادى دەپ سول قادىرلار وتىرعان ۇيگە كىرگىزىپ ەدى، قادىردىڭ: "ءبىزدى اياق استى قىلىپ ۇستىمىزگە كىسىلەر اكەلدىڭ"،- دەپ جاڭاعى جىگىتكە دۇرسە قويا بەرگەنى. ول جازعان "باسقا ۇيلەردە كىسى باس سۇعار بوس جەر جوق، ءارى مىنا باكەڭ بولعان سوڭ وسى جەر ىڭعايلى عوي دەپ ەدىك،"- دەسە، ىقتيار بەرەتىن ەمەس. ءوزى ءىشىپ العان ەكەن شيراتىلىپ، كىسىمسىپ "ءبىز تۇرايىق ەندەشە، بۇل ورىن بايجىگىتكە سايلانعان ەكەن عوي،"- دەپ، قوپاڭ-قوپاڭ ەتەدى. "ءاي، ەشكى باس نەمە، ەشكىمنىڭ ىرىسىن ەشكىم ىشپەيدى، داستارقانىڭ، ءدامىڭ الدىندا وعان بارىپ قول سۇققانىمىز جوق. بىزگە دە ءوز ۇلەسىمىزدى اكەپ بەرەر، نەگە سونشا قۋسىرىلدىڭ؟"- دەسەم: "ءتىلىڭدى تارتىپ سويلە"،- دەيدى. وتىرعان جوق ەدىم، ارقام ۇستاپ كەتتى. "وي! قىلقيعان موينىڭدى... ما ساعان ءتىل تارتقان،"- دەپ قامشىمەن ءورىپ-ءورىپ ءوتتىم. سونسوڭ ەل اراعا ءتۇسىپ، ۇستاپ قالدى.

- حوش، اياعى نەمەن تىندى،- دەيدى مىنا توسىن اڭگىمەگە ىقتيار بولماي، ۇناتپاعان قاباقپەن تۇنجىراي تۇسكەن ءۇي يەىسى.

- سول ەكى ارادا ەل جينالىپ قالدى. جاڭجالدىڭ نەدەن شىققانىن بىلگەن سوڭ، ءبىراز باس بىلگى جىگىتتەر كىنانى قادىردا دەپ تاپتى. ول كەتەمىن دەپ تۋلاپ ەدى "بايجىگىتتىڭ جاسى ۇلكەن، قول كوتەرسە اعالىعىن ناز ەتكەن شىعار. اتانىڭ راسىمىنە سالسا سەن كەشىرىم سۇراۋىڭ كەرەك. ەندى كىشىلىگىڭدى جاسا، وتىر"- دەپ باسۋ ايتىپ جىبەرمەدى. سونسوڭ "كۇندە جۇزدەسىپ جۇرگەن اعايىنسىڭدار، ارادا وكپە، ارازدىق قالماسىن،"- دەپ كوپشىلىك كەۋ-كەۋلەپ ەكەۋمىزدى قول الىستىرىپ تاتۋلاستىردى. تۇندە قادىردىڭ ۇيىندە بولىپ ءدام تاتتىق. سونسوڭ ونى ءبىراز جىگىتتەرمەن بىرگە وسى دەمالىسقا ۇيگە شاقىرىپ قايتتىم.

- ە، انا ەكى-ۇش لاعىڭنىڭ بىرىنەن ايىرىلىپ قايتتىم دەسەيشى. تىنىش نەگە جۇرمەيسىڭ وسى،- دەيدى ءۇي يەسى رەنىش بىلدىرە. - ءيت-اۋ، ونان دا سول لاعىڭدى اۋىلدىڭ شالدارىنا سويىپ بەرىپ، باتاسىن السايشى. قاراپ ءجۇرىپ بورىشتار بولىپ، اراقتىڭ الەگىنە شىعىنداعانشا.

- بورىشىڭىز نە، قوناق شاقىرىپ وتىرمىن عوي. بۇل كىسىگە ءبىر نارسە دەسەڭ بالەگە قالاسىڭ. قايدان ايتا قويىپ ەدىم،- دەيدى بايجىگىت اشىق-جارقىن قالپى، كۇلكىگە سايىپ.

ۇي يەسى شال جىگىتتىڭ مىنا سايقىمازاق، بەيقام كۇيىن قوش كورمەي وتىر. جاڭاعى اڭگىمەسىن جاقتىرماي قىرىستانىپ قالعان.

بايجىگىت ەر كوڭىلدى، سەرى، ءوزىن ەشكىمنەن تومەن تۇتپايتىن، دۇنيەگە تاركىلەۋ قارايتىن جىگىت. سونسوڭ دا ما قاتارلارىنىڭ اراسىندا قادىرسىز ەمەس. سەرالى ءوزىن جەك كورمەيدى. "ۇلكەنگە ىلتيپاتى بار، ادامعا جامانشىلىعى جوق، اڭقىلداعان نەمە،"- دەپ جاقىن تۇتادى. الايدا ءبىر ۇناتپايتىن جەرى بار. ونىسى بايجىگىتتىڭ اراق ىشەتىنى. "سونىسى بولماسا، بۇل ادام عوي،"- دەپ وتىرادى.

بايجىگىتتىڭ مىقتى كىسىلىك قارۋى بار. اشەيىندە مىنەزى كەڭ، جۋاس بولعانىمەن كەيدە ەرەگىستە وزىنە ۇرىنعان كىسىگە قامشى جۇمساپ جىبەرەتىن قىزۋ قاندى ادەتى جوق ەمەس. سونسوڭ سەرالى اندا-ساندا جيىن تويدا بايجىگىت بىرەۋلەرمەن جاڭجالداسىپتى دەپ ەستىسە وكىنىپ قالادى. "بىلايشا كىسىگە ءجونسىز ۇرىنبايدى، ىشكىلىكتىڭ بالەسى عوي سول. ءيت ەندى نەگە قويمايدى ەكەن، ورتا جاسقا كەلىپ قالدى، بالالارى اناۋ ءوسىپ تۇرعان. ءوستىپ ءجۇرىپ قادىرىن كەتىرەدى عوي"،- دەپ رەنجىپ وتىرادى.

تالاي رەت ونى وزىنە اقىل قىلىپ ايتتى دا، ۇرىستى دا. ءبىراق بۇل ءالى اراعىن قويماي كەلەدى.

ەندى مىنا كولحوز باستىعىن سابادىم دەگەن ءسوزىن ەستىگەندە قاتتى اشۋلاندى. "ۇرىنىپ جۇرگەن ادامىن قاراشى. وندا نەسى بار ەكەن، ءاي. جامان بولسىن، جاقسى بولسىن وسى كولحوزدىڭ باستىعى، ءسوزىن اۋىلدا، اۋداندا تىڭداپ وتىرعان ادام، قاپ مىنانى-اي!"- دەپ شيرىعىپ وتىر.

- سەن وڭبايسىڭ،- دەيدى اشۋلى كۇيى.- وسى ىستەپ جۇرگەنىڭ نە، جاسپىن دەپ ءجۇرسىڭ بە، قويمايسىڭ با ەندى.

اعاسىنىڭ كەيدە ءوستىپ ۇرسىپ قوياتىن ادەتىنە ۇيرەنگەن بايجىگىت:

- ءسىزدىڭ نە بولسا سوعان تاۋسىلىپ وتىراتىنىڭىز-اي، نە ىستەپپىن سونشا،- دەيدى جايباراقات قالپى.

شال ونان سايىن قياستانا تۇسەدى.

- تىرلىگىندە ءپاتۋا جوق. سەن قاتارلى جىگىتتەر ءبىر-ءبىر اۋىلدىڭ تۇتقاسىن ۇستاپ كىسى بولىپ كەتتى. ال سەن بولساڭ يتپەن-قۇسپەن اراق ءىشىپ، كورىنگەنمەن جاعالاسىپ، قىلجىڭداپ جۇرگەنىڭ مىناۋ.

بايجىگىتكە اعاسىنىڭ تۇقىرتا، جەرلەي ايتقان ءسوزى سالماقتى تيەدى. ەشنارسە دەي الماي، باسىلىپ قاپالانىپ قالادى.

- سەندەي نەمە مۇنىڭدى قويماساڭ ءالى "بايجىگىت قامالىپ قالىپتى" دەگەن اتقا دۋشار قىلاسىڭ،- دەيدى نىعىرلاي ءتۇسىپ. بايجىگىتتىڭ كوڭىلىنە "وسى مەنى ادام قىلىپ ارقالاپ جۇرگەن ءسىز ەمەس قوي، جۇمىسىڭىز نە"،- دەگەن جاۋاپ كەلگەنىمەن، ايتپايدى. قالاي ايتسىن، ولاي دەسە سىيلاس اعانىڭ الدىندا ايىپتى بولماي ما. ەرتەڭ بۇل ۇيگە جاڭاعىداي جايرانداي كىرە الار ما ونان سوڭ. كەرەك بولسا وسى اڭگىمەنى ءبىر دۇشپاندىقپەن مۇقاتايىن دەپ ايتىپ وتىرعان ول جوق قوي. مۇنى بايجىگىت جاقسى سەزەدى، سونسوڭ دا قارسى سوزگە كەلمەي كىنالى ادامداي ۇندەمەي عانا تىڭدايدى. تىڭداي وتىرىپ الدەنەگە قامىعىپ، كوڭىلسىزدەنە تۇسەدى.

بويىندا ماستىقتىڭ اسەرى بار، ويىنا ءار نارسەلەر كەلدى. وسى ءسات تىرشىلىكتىڭ كەيبىر كەمتارلىعى ەسىنە ءتۇسىپ جابىرلەنەدى. سونسوڭ كوڭىلى بوسايدى. وتىرعان قالپى سولق-سولق جىلايدى. جىلاپ وتىرىپ اعاسىنا ناز ەتەدى:

- ۇنەمى وسىلاي كىنالايسىڭ، نە جازىعىم بار. مەنىڭ جۇرگەنىم كوزىڭىزگە كۇيىك بولسا، كورىنبەي-اق كەتەيىن. ەرتەڭ كوشەمىن بۇل جەردەن،- دەيدى.

ەندى جاڭاعى قاتۋلانىپ وتىرعان شال رايىنان قايتىپ قالادى. "وسىعان قاتتى ايتتىم-اۋ. ەشكىمگە زيانى جوق، اق كوڭىل، دالاڭداپ اعايىنعا ەركەلەپ جۇرگەن نەمە ەدى. قاتار جىگىتتەرىنەن بويىنىڭ ۇزىندىعى بولماسا ەل تىزگىنىن ۇستايتىنداي ءبىلىمى، قىزمەتى دە جوق. ايتەۋىر باتىر كوڭىلمەن ءوزىن-ءوزى تورگە سۇيرەپ كەلە جاتقان ەر ەدى. بەكەر جازعىردىم با؟ كوڭىلى نالىپ قالدى-اۋ،"- دەپ قيپاقتايدى. سونان سوڭ ءوزى ايىپتى ادامداي تومەندەي سويلەيدى.

- ءاي، ءيت-اۋ، مۇنىڭ قالاي، مەنىڭ ءسوزىمدى كوتەرە الماعانىڭ با؟ سەنى جەك كورىپ دۇشپاندىقپەن ايتىپ وتىرا ما ەكەنمىن... مىنا زاماننىڭ ءوزى قيىن ايتەۋىر امان-ەسەن، تەك ءجۇرسىن دەگەنىم عوي،- دەيدى جۇمساق داۋىسپەن جۇباتا. سونسوڭ بايجىگىت تە ساباسىنا تۇسەدى. ءۇي ىشىندەگى اڭگىمە قوڭىر قالپىنا ەنىپ، كۇندەلىكتى شارۋا جايىنا كوشەدى.

ەندى بايجىگىت اڭگىمەگە سامىرقاۋ ارالاسىپ، توردەگى توسەكتىڭ اياق جاعىنا سالا ىرگەدە شۋماقتاۋلى جاتقان، ەشكىنىڭ قىلىنان جاڭا ەسىلگەن قارا شىلبىرعا قايتا-قايتا قاراعىشتاپ قويادى. ۇيگە ادەپكى كىرگەندە كيتەلىن قىستىرىپ جاتىپ، كوزى تۇسكەن ەدى. سوندا-اق قالاي ىڭعايىن كەلتىرسەم ەكەن دەپ ويلاپ قويعان.

سەرالىنىڭ ايەلى قاليما ءجىپ-شۋ ەسۋگە شەبەر-اق. وعان بايجىگىت جىل سايىن سۇراپ ءجۇرىپ ەكى-ۇش شىلبىر ەستىرىپ الادى. الايدا وزىنە جاقسى قامشى، جاڭا شىلبىر ءتارىزدى زاتتار قۇتايمايدى. جوعالىپ قالادى، نەمەسە بىرەۋ قالاپ الادى. سونسوڭ كەلىپ اعاسىنىڭ ۇيىندە تۇرعان شىلبىر بولسا سۇراپ جۇرگەنى. كەيدە جەڭگەسى:

- وسى سەن-اق شىلبىرعا تويمايدى ەكەنسىڭ. قوي ءارى، ۋاقىتىم جوق قايتا-قايتا ەسىپ جۇرەتىن،- دەپ جولاتپايدى. وندايدا بايجىگىت اعاسىن اراعا سالادى.

- جا، شىلبىرىم توزىپ ءجۇر دەيدى عوي، السىن،- دەپ ول ۇرىقسات ەتەدى سونسوڭ. دەگەنمەن ءار نارسەنىڭ شەگى بولماي ما، ونان كەيىن اعاسىن دا كوپ مازالاي بەرمەيدى. ەندى بۇل ۇيدەن ارتىق باس شىلبىر كورسە ەسەبىن تاۋىپ قىمقىرىپ كەتەدى. ۇرىنىڭ قايدان كەلگەنىن "سارى كەمپىر دە" سەزە قويادى.

- قاپ، جىندى نەمە، وسى ۇيگە ەندى كەلەرسىڭ. كوزىمە كورىنسەڭ ءيت تەرىڭدى باسىڭا قاپتارمىن،- دەپ ءبىر بۇرقىراپ الادى دا سونىمەن تىنادى. ەرتەڭ ول ۇمىتىلىپ تا كەتەدى.

قازىردە بايجىگىت ەسىكتەن ءبىر الىپ شىقسا ونان كەيىن ىزدەۋشى بولمايتىنىنا سەنىپ وتىر. سونسوڭ ۇيقىداعى بالالاردى توڭىرەكتەپ اينالىپ تولعانعانسىپ جاتىپ، ىرگەگە قول سوزىپ شىلبىردى الىپ شيىرشىقتاپ "گاليفە" شالباردىڭ قالتاسىنا ۇرىپ جىبەردى. ءبىر قىرىنداپ تۇرەگەلىپ، قالپاعى مەن كيتەلىن الىپ، كوڭىلدەنە قوشتاسىپ دالاعا بەتتەدى. اتىن جەتەلەپ ۇيدەن ءارى ۇزاي بەردى:

- ءاي، سارى كەمپىر،- دەپ داۋىستايدى،- ايتىپ ىستەگەن ۇرلىقتىڭ وبالى جوق دەگەن. ءبىر كەرەك زاتىمدى الىپ كەتتىم. قاليما دا تۇرا ىرگەگە قاراي ۇمتىلادى.

- الدا جىندى نەمە-ەي! باسە وسىلاي قاراي كۇيبەندەپ كەتىپ ەدى، قاپ! ءاي، داۋاسىز، تاستاپ كەت!- دەپ دالاعا جۇگىرە شىعادى.

- قوي، ءاي! سونىڭ قولىنداعى شىلبىردى الىپ قالماقپىسىڭ، كىر ۇيگە، - دەيدى شالى.

- جوق، ءا. الىپ قالىپ قايتەمىن. ادەيى ايتىپ تۇرعانىم عوي. وي، جىندى-اي! - دەيدى قاليما ءزىلسىز عانا. سويتەدى دە ءۇيدى اينالا بەرىپ، كولەڭكە جاق ىرگەنىڭ كيىزىن تۇرىپ، تۇڭلىكتى جابادى. ءۇي ىشىنە جايلى ءبىر سامال لەپ جەلپيدى.