شەتەلدىك الاياقتار رەسمي بۇعاتتالسا دا، ولارعا كومەكتەسەتىن قازاقستاندىقتار بار
شەتەلدىك الاياقتار 9 مىڭعا جۋىق قىلمىس جاساپ، قازاقستاندىقتارعا 7 ميلليارد تەڭگە زالال كەلتىردى. بۇل تۋرالى ق ر ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى يگور لەپەحا پارلامەنتتە ايتتى، دەپ حابارلايدى Kazinform.
2022 -جىلى 1-قىركۇيەكتە پرەزيدەنت قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا ينتەرنەت پەن تەلەفون الاياقتارىمەن كۇرەستى كۇشەيتۋدى تاپسىردى. وسىلايشا، قۇزىرەتتى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جاۋاپكەرشىلىك اياسى كەڭەيتىلىپ، الدىن الۋ ماسەلەلەرى باسىمدىقتا بولدى.
«ناتيجەسىندە، 2022 -جىلى قاراشا ايىندا سيفرلىق دامۋ مينيسترلىگىمەن جانە ۇيالى بايلانىس وپەراتورلارىمەن بىرلەسىپ، الاياقتار پايدالاناتىن جالعان نومىرلەردەن كەلەتىن «شەتەلدىك» قوڭىراۋلاردى بۇعاتتاۋ مەحانيزمىن ىسكە قوستىق. بۇل «قۇرال» ەنگىزىلگەن سوڭ 11 ايدا شەتەلدىك الاياقتاردىڭ ءبىزدىڭ ازاماتتارعا جاساعان 37 ميلليوننان استام قوڭىراۋىنىڭ جولى كەسىلدى. بۇل شارا ميلليونداعان ازاماتتارىمىزدى قورعاۋعا مۇمكىندىك بەرىپ قانا قويماي، ستاتيستيكالىق دەرەكتەرگە دە اسەر ەتتى. ەڭ كوپ تارالعان ەكى ءادىس بويىنشا الاياقتىق سانى %20 عا قىسقاردى جانە بۇل قىلمىستاردىڭ اۋىر جانە اسا اۋىر ساناتتارىنىڭ دەڭگەيى %12 عا تومەندەدى»، - دەدى ي. لەپەحا پارلامەنتتىك تىڭداۋدا.
«كولەڭكەدە» قالۋ ءۇشىن الاياقتار تەلەگرام-ارنالاردان تاپقان قازاقستان ازاماتتارى اراسىنان «دروپەرلەردى» پايدالانادى. ولارعا جابىرلەنۋشىلەردىڭ اقشاسى تۇسەتىن بىرنەشە بانكتەردە شوتتار اشۋدى تاپسىرادى، قاراجاتتىڭ ءبىر بولىگىن «دروپەرلەر» وزىنە قالدىرادى (%10). ال قالعاندارىن الاياقتار كورسەتكەن بانكتىك جانە وزگە دە ەلەكتروندىق شوتتارعا اۋدارادى. وسىلايشا ۇرلانعان اقشانىڭ شامامەن %90 ى ەلدەن شىعارىلادى.
«كوپتەگەن ادام «اۋىستىرىلاتىن نومىرلەردى بۇعاتتاۋ جۇيەسى بولسا، الاياقتار شەتەلدەن قالاي قوڭىراۋ شالا الادى؟ » دەگەن سۇراق تۋىنداۋى مۇمكىن. بۇعان ەكى سەبەپ بار. ءبىرىنشىسى - ولار قازاقستاندىق ۇيالى بايلانىس كومپانيالارىنىڭ نومىرلەرىن پايدالانا باستادى. سول باياعى «دروپەرلەر» اقىلى تۇردە ەلەكتروندى SIM- كارتالاردى ءوز اتتارىنا تىركەپ، ونى الاياقتارعا بەرەدى. وسىلايشا قىلمىسكەرلەر WhatsApp قوسىمشاسىنا تىركەلەدى. ونى ىسكە قوسقان سوڭ، الاياقتار جابىرلەنۋشىلەرگە مەسسەندجەر ارقىلى قوڭىراۋ شالادى، مۇنداي جاعدايدا ولاردىڭ ورنالاسقان جەرىن انىقتاۋ قيىندايدى»، - دەپ ءتۇسىندىردى ءى ءى م م وكىلى.
وسى ۋاقىتقا دەيىن ابونەنتتىك ءنومىردى باسقا ادامدارعا زاڭسىز بەرگەنى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك بولعان جوق. بۇل ءىس جۇزىندە ازاماتتارعا وسىنداي ارەكەتتەردى كەدەرگىسىز ورىنداۋعا مۇمكىندىك بەردى. قازىرگى ۋاقىتتا بۇل ولقىلىق جويىلىپ جاتىر. اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكستىڭ 637-بابى وسىنداي ارەكەتتەر ءۇشىن قۇقىقتىق جاۋاپكەرشىلىكتى كوزدەيتىن 18-تارماقپەن تولىقتىرىلادى.
باقىلاۋ شارالارىن كۇشەيتۋ ءۇشىن سيفرلىق دامۋ مينيسترلىگى «بايلانىس قىزمەتتەرىن كورسەتۋ قاعيدالارىنا» تولىقتىرۋلار جوباسىن ازىرلەدى. وعان سايكەس تەلەفون نومىرلەرىن تىركەۋ كەزىندە ازاماتتار «بيومەتريادان» وتۋگە مىندەتتى بولادى. بۇل شارا ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىكتى ارتتىرادى جانە ۇيالى بايلانىس قىزمەتتەرىن پايدالانۋدا ءتارتىپ ورناتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
«ەكىنشى سەبەپ - الاياقتار ارنايى IP جانە SIP تەلەفونيا باعدارلامالارىنىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا باستادى. ولاردى كومپيۋتەرگە نەمەسە تەلەفون قۇرىلعىسىنا ورناتقان سوڭ الاياقتار قوسىمشا قولدانبالاردى پايدالانىپ، ءوز ءنومىرىن كەز كەلگەن باسقا نومىرگە اۋىستىرادى، وسىلايشا الاياقتار قوڭىراۋ قابىلداۋشىلاردى الدايدى. مۇندا الاياق ءوزىنىڭ انونيمدىلىگىن جانە ورنالاسقان جەرىنىڭ قۇپيالىعىن دا ساقتايدى. وسىنى ەسكەرە وتىرىپ، ىشكى ىستەر مينيسترلىگى «قازاقتەلەكومعا» قازاقستاننىڭ تەلەكوممۋنيكاتسيا جەلىسىنە جالعان ترافيكتىڭ رۇقساتسىز وتۋىنە جول بەرمەۋ بويىنشا جاڭا شارالاردى ازىرلەۋ قاجەتتىگى تۋرالى ۇسىنىس ەنگىزدى. قازىر بۇل باعىتتا جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتىر. وپەراتور تەحنيكالىق شەشىمىن تابادى دەپ سەنەمىز»، - دەدى يگور لەپەحا.
ايتا كەتەيىك، بۇگىن ماجىلىستە «حالىقتىڭ شامادان تىس كرەديت الۋىن ازايتۋ جانە قارجىلىق ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋ» تاقىرىبىندا پارلامەنت تىڭداۋى ءوتتى.
قارىز الۋشىلاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋدى كۇشەيتۋ بويىنشا زاڭنامالىق تۇزەتۋلەر پىسىقتالىپ جاتىر.
