شەتەلدەگى قازاق عالىمدار استانادا باس قوسپاق
استانا. قازاقپارات - بۇگىن استانا قالاسىنداعى نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندە «وتانداستار قورى» كەاق ۇيىمداستىرۋىمەن «وتانداس عالىمدار فورۋمى» وتەدى، دەپ حابارلايدى turkystan.kz.
فورۋمعا شەتەلدەن 40 تان استام، سونداي-اق قازاقستاننان 100 گە جۋىق عالىم مەن ساراپشى قاتىسادى.
بۇل فورۋم - «وتانداستار قورى» قولعا العان ءتورتىنشى حالىقارالىق باستاما. بۇعان دەيىن 2019 جانە 2023 -جىلدارى شەتەلدەگى قازاق دياسپوراسىن بىرىكتىرگەن «وتانداستار فورۋمدارى»، 2024 -جىلى ءوزارا ىسكەرلىك بايلانىستاردى نىعايتقان «كاسىپكەرلەر فورۋمى» تابىستى وتكەن بولاتىن. بيىلعى فورۋم شەتەلدە عىلىم مەن يننوۆاتسيا سالاسىندا تابىستى ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن وتانداس عالىمداردى ءبىر الاڭعا جيناپ، ولاردىڭ تاجىريبەسىن ەلدىڭ عىلىمي-يننوۆاتسيالىق دامۋىنا جانە ستراتەگيالىق ماقساتتارىنا باعىتتاماق.
فورۋمنىڭ باستى ماقساتى - شەتەلدە ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن وتانداس عالىمداردىڭ تاجىريبەسىن ەلدىڭ عىلىمي- يننوۆاتسيالىق دامۋىنا تارتۋ جانە قازاقستاننىڭ زياتكەرلىك الەۋەتىن حالىقارالىق دەڭگەيدە تانىتۋ. سونىمەن قاتار فورۋم شەتەلدەگى ينتەللەكتۋالدى دياسپورامەن تۇراقتى بايلانىس ورناتىپ، ولاردى ەلدىڭ عىلىمي ەكوجۇيەسىنە جۇمىلدىرۋدى، عىلىم مەن ءوندىرىس اراسىنداعى ينتەگراتسيانى كۇشەيتۋدى، جاس عالىمدارمەن ساباقتاستىق ورناتۋدى جانە قازاقستاندى عىلىم مەن يننوۆاتسياعا اشىق، حالىقارالىق سەرىكتەستىككە بەيىم مەملەكەت رەتىندە تانىتۋدى كوزدەيدى.
فورۋمنىڭ ەرەكشەلىگى سول - مۇندا شەتەل مەن ەلدەگى عالىمدار اراسىندا بىرەگەي پىكىر الماسۋ الاڭى قۇرىلادى. سونىمەن قاتار دياسپورا عالىمدارىنىڭ عىلىمي تاجىريبەلەرى مەن يننوۆاتسيالىق جوبالارى تانىستىرىلادى. ودان بولەك، فورۋم اياسىندا عىلىمي كوللابوراتسيالار مەن بىرلەسكەن زەرتتەۋ جوبالارىنىڭ نەگىزى قالانادى ءارى يننوۆاتسيا جانە تەحنولوگيا الەۋەتىن ەل يگىلىگىنە باعىتتاۋ جولدارى تالقىلانادى.
فورۋم اياسىندا پلەنارلىق سەسسيالار جانە «ۇلى دالا» حالىقارالىق كىتاپ شىعارۋ بايقاۋىنىڭ تۇساۋكەسەرى وتەدى.
قۇرمەت قاۋكەن، ازيا-تىنىق مۇحيتى وڭىرىندەگى حالىقارالىق باكالاۆريات (IB) مەكتەپتەرى بويىنشا كەڭەسشى جانە باعدارلاما جەتەكشىسى، پروفەسسور (يندونەزيا):
فورۋمعا شاقىرۋ العاندا ەرەكشە تەبىرەندىم
- «وتانداس عالىمدار فورۋمىنا» شاقىرتۋ العاندا ايرىقشا قۋاندىم. ۇزاق جىل قاتارىنان دۇنيە ءجۇزى بويىنشا وقۋ-اعارتۋ ىسىنە ۇلەس قوسىپ كەلەمىن. اسىرەسە، شىعىس-وڭتۇستىك ازيا، شىعىس ازيا، سونىڭ ىشىندە يندونەزيا، مالايزيا، تايلاند، سودان كەيىن اۋستراليا، ودان سوڭ وڭتۇستىك كورەيا، جاپونيا سەكىلدى مەملەكەتتەردە ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە قاتىستى كوپ كەڭەس بەردىم. جاڭا حالىقارالىق باكالاۆريات مەكتەبىن قۇرۋ، ۇستازدارعا پەداگوگيكالىق باعىت-باعدار كورسەتۋ، كىتاپ تالداۋ، مۇعالىم تاربيەلەۋ جاعىنان كوپ ۇلەس قوستىم دەسەم ارتىق ايتپايمىن. دەسە دە، ءوز ۇلتىڭا جاقىنداۋ، ءوز تاريحي وتانىڭنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسۋ - ەڭ ماڭىزدىسى.
فورۋمدا «جاساندى ينتەللەكت جانە ماقساتتى تەحنولوگيالىق ىقپالداستىرۋ: ادامي كاپيتالدى قالىپتاستىرۋ مەن ۇلتتىق يننوۆاتسياعا جۇيەلىك كوزقاراس» تاقىرىبىندا بايانداما وقيمىن. قاراپايىم تىلمەن ايتسام، «جاساندى ينتەللەكت پەن تەحنولوگيا قۇرالدارىن قالاي قولدانۋعا بولادى؟ ج ي مەن پەداگوگيكانى قالاي بىرىكتىرۋگە بولادى؟» سەكىلدى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەمىن. ەگەر ءبىز ج ي-دى ماقساتسىز قولداناتىن بولساق، ءبىلىم جۇيەسى ساتسىزدىككە ۇشىرايدى. سوندىقتان ەڭ الدىمەن مۇنىڭ ماقساتىن ءبىلۋىمىز كەرەك، سوسىن پروتسەسىن ءتۇسىنىپ، قانداي جوبا ىستەۋگە بولاتىنىن بولجاۋىمىز ەرەك. كوپ مەكتەپ پەن ۋنيۆەرسيتەت بىردەن جوبا ازىرلەۋگە كوشىپ، باس قاتىرادى. ەڭ سوڭىندا، بارلىق ءىسى قۇردىمعا كەتىپ، ساتسىزدىككە ۇشىرايدى. سوندىقتان ەڭ الدىمەن مۇنىڭ ماقسات-ءمانىن ءتۇسىنىپ العان ابزال.
كەيىنگى 4 جىلدان بەرى قازاقستانداعى روبوت جاساۋ ءىسىنىڭ ناتيجەلەرى قۋانتارلىقتاي. ءتورت جىل قاتارىنان حالىقارالىق سايىستاردا الدىنا جان سالماي كەلەدى. الايدا ءبىر عانا كومانداعا قاراپ، تامسانباي، مۇنى ءسوزسىز بارلىق مەكتەپكە ەنگىزۋ كەرەك. ج ي تەحنولوگيانى ماقساتتى تۇردە ءبىلىم جوسپارىنا ەنگىزۋ قاجەت. مۇنىمەن بارلىق وقۋشى اينالىسقانى ابزال.
بۇگىندە ەكى بالام دا ستۋدەنت. قىزىم بوتاگوز نيۋ-يورك ۋنيۆەرسيتەتىندە كومپيۋتەر عىلىمدارى مەن قارجى فاكۋلتەتىندە ءبىلىم الىپ ءجۇر. ال ۇلىم ايدىن گارۆارد ۋنيۆەرسيتەتىندە قارجى جانە ەكونوميكا فاكۋلتەتىندە وقىپ جاتىر. ۇيدە بۇرىنعىداي باعاتىن بالا جوق. بوس ۋاقىتىم جەتەرلىك. سوندىقتان ول ۋاقىتتى قازاقستاننىڭ ءبىلىم، وقۋ-اعارتۋ ىسىنە، اسىرەسە مۇندا ج ي مەن روبوتتاردىڭ ينتەگراتسيالاۋ ىسىنە ارناعىم كەلەدى. كوپ ۇيىم نە ىستەيتىنىن بىلەدى، ءبىراق نەگە ىستەيتىنىن ءالى بايىبىنا جەتە تۇسىنبەيدى. مەنىڭ ماقساتىم - تاريحي وتانداعى كرەاتيۆ، سىني ويلايتىن وقۋشىلارعا، ستۋدەنتتەرگە كومەكتەسۋ. ءارى ەلدە ەندى نازار اۋدارىلا باستاعان ج ي مەن تەحنولوگيانى دامىتۋ ىسىنە ۇلەس قوسسام دەيمىن.
گۇلميرا عاني، بەيجىڭ قالاسىنداعى سولتۇستىك قىتاي ەلەكتر قۋاتى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىسى، پروفەسسور (قىتاي):
- مەن ەلدەن شاقىرتۋ العاندا قاتتى قۋاندىم. وسىلاي، ارا-تۇرا ەلگە كەلىپ، وقۋ-اعارتۋ ءىسىن ىلگەرىلەتۋگە تىرىسامىن. بۇعان دەيىن قىتاي اتىنان باسقا ەلدەردە، ۇلى بريتانيا، يتاليادا حالىقارالىق عىلىمي كونفەرەنسيالارعا تالاي رەت قاتىسقانمىن. قىتايدا دا شەتەلدىڭ مىقتى عالىمدارىن جيناپ، كوپ كونفەرەنسيا وتكىزەمىز. دەسە دە، قازاقستاننىڭ ءجونى بولەك. ەلگە بۇعان دەيىن بىرنەشە رەت كەلگەنمىن. الايدا مۇنداي ۇلكەن فورۋمعا ءبىرىنشى رەت شاقىرتۋ الىپ تۇرمىن.
مەن بۇل فورۋمدا «ەنەرگيانى جاسىل جانە تومەن كومىرتەكتى تۇرلەندىرۋدى جەدەلدەتۋ، نولدىك كومىرتەكتى جاھاندىق بولاشاعىن بىرلەسىپ قۇرۋ» تاقىرىبىندا بايانداما وقىماقپىن. ءوز سوزىمدە قىتايدىڭ ەنەرگيا سالاسىنا قاتىستى جاعدايىن ايتامىن، سونىمەن قاتار قازاقستاننىڭ جاڭا ەنەرگياسى تۋرالى زەرتتەۋىمدى ورتاعا سالامىن. ودان بولەك، كەيىنگى ىقپالداستىق تۋرالى دا ءسوز قوزعايمىن. ەلدە بىرلەسكەن جوبالارعا اتسالىسۋعا شاقىرسا، قۋانا-قۋانا قابىلدار ەدىم. تاعى دا كەلەمىن دەپ ويلايمىن. وسىنداعى ماماندارمەن بىرگە قازاقستان-قىتاي كۇن ەنەرگياسىن دامىتۋ ءىسىن بىرگە تالقىلاماقپىز.
