دوسبول ءبيدىڭ ۇياتى

استانا. قازاقپارات - قازاق تاريحىندا اۋزىمەن قۇس تىستەگەن ءبي- شەشەندەر كوپ. سونىڭ ءبىرى - بيىل تۋعانىنا 145 جىل تولىپ وتىرعان اتاقتى دوسبول ءبي قورلىباي ۇلى.

بۇل ادام - ەردىڭ قۇنىن ەكى اۋىز سوزبەن شەشكەن، ەل مەن ەلدى ءبىتىستىرىپ، ادىلدىگىمەن، تاپقىرلىعىمەن، شەشەندىگىمەن حالىق اراسىندا زور بەدەلگە يە بولعان تۇلعا. ول كىسىنىڭ «بارىنەن ءسوز باستاۋ قيىن، تاۋىپ ايتساڭ مەرەكە قىلادى، تاپپاي ايتساڭ، كەلەكە قىلادى» دەگەن ءتامسىلىن ءسوز ۇستاعان ادامدار قازىردىڭ وزىندە بارىنەن جوعارى قويادى.

دوسبول ءبيدىڭ ەرەكشەلىگى ارقادا تۋىپ، سىر بويىندا دۇنيەدەن وتكەندىكتەن، ءومىر سۇرگەن الابى كەڭ ءارى ارتىندا ءسوز مۇراسى كوپ قالعان ادام. سونىڭ ءبىر پاراسى - م. اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ قولجازبا قورىندا ساقتالعان (№1058 بۋما) ەكەن. وسىنداعى ماتىندە بۇل كىسى سوزگە باي بولعانىمەن، مالعا جارلى ەكەنى باياندالىپتى.

ءبىر كۇنى دوسبول ءبي ساۋىنعا مال دامەتىپ، تۋعان قۇداسىنا بارادى. قۇداسى داۋلەتتى ادام ەكەن. ءبيدى سالتاناتىمەن قارسى الادى. دوسەكەڭ شەشىلىپ سويلەپ، كوسىلىپ اڭگىمە ايتادى. ءتانتى بولعان قۇداسى:

- قۇدا، ءسىز سوزدەن جەڭىلىپ كوردىڭىز بە؟ - دەپ سۇرايدى. سوندا ءبي:

- جەڭىلگەنىم جوق، تەك ەكى رەت قاتتى ۇيالدىم، - دەپتى. قۇداسى «جەڭىلمەگەن ادام قالاي ۇيالادى» دەگەندەي اڭتارىلىپ قارايدى. كوپتىڭ نازارى وزىنە اۋعانىن اڭعارعان ءبي:

- بىردە - قاسقىردان، ەكىنشى رەت - سەنىڭ قىزىڭ، مەنىڭ كەلىنىمنەن قاتتى ۇيالدىم، - دەيدى.

- تاڭ بوزىمەن ەرتە تۇرىپ، قوتاندى ارالاپ ءجۇر ەدىم، ءبىر قاسقىر قوتانعا شاۋىپ كىردى دە، ماعان ءتىلىن جالاڭ-جالاڭ ەتكىزىپ، وتە شىقتى. مىنا قاسقىر «دوسبولدىڭ قوتانىن شاۋىپ، قۇراۋىز شىقتىم»، دەيدى-اۋ دەپ قاتتى ۇيالدىم. ەكىنشى رەت ءسىزدىڭ قىزىڭىز ماعان كەلىن بولىپ تۇسكەن سوڭ، مال كەلگەندە شەلەك الىپ، قوتانعا كىرىپ باردى. ويى - وزىمىزگە قاراستى مالدى ساۋۋ. ونى كورگەن باسقا قاتىندار: «ءبيدىڭ ۇيىندە مال بولمايدى، شىراعىم، قايتا عوي»، دەپتى. كەلىنىم شەلەگىن قۇر كوتەرىپ كەلە جاتقاندا قاتتى ۇيالدىم»، دەپتى.

ءسوزدىڭ توركىنىن تۇسىنگەن قۇداسى ساۋىن بەرىپتى. دوسەكەڭ سوندا دا قويماي «قۇدا، مىنا مالدى ايداپ كەتەتىن ات كەرەك» دەيتىن كورىنەدى.

بەكەن قايرات ۇلى